بازارهای مالی بین‌المللی
افت تقلیدی قیمتها در بورس
روند کاهشی قیمتها در بورس در روزهای اخیر حتی با انتشار گزارش‌های بهاری خوب شرکت‌ها متوقف نشده است. این در حالی است که در شرایط عادی بازار همواره با روی خوش به استقبال این گزارش‌ها می‌رفت.
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از دنیای‌اقتصاد ، روند کاهشی قیمتها در بورس در روزهای اخیر حتی با انتشار گزارش‌های بهاری خوب شرکت‌ها متوقف نشده است. این در حالی است که در شرایط عادی بازار همواره با روی خوش به استقبال این گزارش‌ها می‌رفت. این‌طور که به نظر می‌رسد وجود ریسک‌های متعدد در اقتصاد ایران و عدم قطعیت‌های موجود، سرمایه‌گذاران را نسبت به مولفه‌های قوی بنیادی بی‌واکنش کرده است.
بورس تهران در روزهای گذشته شاهد ارائه گزارش‌های فصلی شرکت‌ها به سامانه کدال بود. در این روزها اگرچه عملکرد فصل بهار برای بسیاری از تحلیلگران رضایت‌بخش به نظر می‌رسید اما بی‌تفاوتی قیمتها به این عملکرد خوب حکایت از چیز دیگری داشت، به طوری که همزمان با افت قیمتها، ارزش معاملات سهام نیز هر روز کف جدیدی برای ۱۴۰۱می‌سازد. این‌طور که به نظر می‌رسد فعالان بازار سهام به سبب عوامل متعددی که هم اکنون به عدم‌اطمینان کنونی در بازارهای مالی شکل می‌دهند، با وجود رسیدن قیمت دلار نیمایی به محدوده ۲۶هزار تومان، گزارش‌های فصلی عمدتا خوب و رشد قیمت‌های جهانی ناشی از کاهش واهمه از سیاستهای ضد تورمی فدرال رزرو، قصد افزایش تقاضا در معاملات روز یکشنبه را نداشته‌اند. این عامل اگرچه با تداوم رویکرد مثبت بازارهای جهانی به قیمتها در روزهای آتی از شانس تغییر برخوردار است، اما ممکن است با تداوم عوامل منفی نظیر بی‌اعتمادی مردم به بازار سهام، ابهام‌های برجامی و عواملی از این دست نادیده گرفته شود.
افت تقلیدی قیمتها
بازار سهام در روزهای اخیر تحولات مهمی را پشت سر گذاشته است. افت قیمت کامودیتی‌ها دست‌کم در دو هفته گذشته توانسته اثر منفی بسیاری بر اذهان سرمایه‌گذاران بورسی داشته باشد. این افت قیمت که خود ناشی از سیاستهای ضدتورمی در کشورهایی همچون ایالات متحده بوده بر تقاضای جهانی کالاهای اساسی اثر منفی گذاشته و توانسته بورس تهران را به عنوان یکی از اثرپذیرترین بازارهای مالی از قیمت کالاهای پایه متاثر کند. در همین راستا طی چند روز گذشته شاخص کل بورس پس از کشمکش‌های بی‌حاصل در نهایت سطح یک‌میلیون و ۵۰۰هزار واحدی را هم از دست داد و با رسیدن به سطح یک‌میلیون و ۴۶۹هزار واحدی در روز یکشنبه بر یاس و ناامیدی فعالان بازار سهام برای حرکت قیمتها در روزهای بعدی افزود.
در حال حاضر بررسی متغیرهای عمده شکل‌دهنده به رفتار خریداران و فروشندگان در بازار سهام حکایت از آن دارد که بازار سهام در راستای حفظ وضع موجود، یعنی ماندگار کردن قیمتها در سطوح فعلی از قوت چندانی برخوردار نیست. این ضعف در حالی در قیمت‌های سهام به وقوع پیوسته که بررسی گزارش‌های ارائه‌شده به تارنمای کدال حکایت از آن دارد که عملکرد شرکت‌ها در سه‌ماهه نخست بهار خوب بوده است. در واقع بنا بر آنچه سرمایه‌گذاران حرفه‌ای بازار سهام و کارشناسان می‌گویند، در شرایط عادی نه تنها این گزارش‌ها می‌تواند در بسیاری از نمادها اوضاع معاملات را دگرگون کند بلکه اگر وضعیت روانی بازار مناسب باشد می‌تواند به تسریع روند صعودی قیمتها منتهی شود. پیش‌تر نیز در خصوص وضعیت روانی بازار سهام و دلایل متعدد نگاه بدبینانه به سهام شرکت‌ها در میان مردم عادی سخن به میان آمده است. اما وضعیت فعلی نشان می‌دهد که حتی نمادهای غیر‌دلاری نیز نتوانسته‌اند آنچنان که باید راه خود را به سوی سطوح بالاتر تابلوهای معاملاتی باز کنند.
همین امر سبب شد در خلال معاملات روز گذشته افت قیمتها در بازار سهام منجر به کاهش ۶۹/ ۰درصدی شاخص بورس شود. بررسی عملکرد بازارهای دارایی در سایر کشورها طی هفته‌های اخیر نشان از آن دارد که عکس‌العمل قیمتها در بورس و فرابورس به شرایط فعلی در مواقع بسیاری همسو با فراز و فرود شاخص‌های سهام مطرح در دنیا بوده است. با این حال برای آنکه بدانیم عامل بی‌اعتمادی به فضای کنونی که خود مولود عدم‌اطمینان بازارهای مالی بین‌المللی سنگین در اقتصاد کشور است، چه تاثیری بر بازار داشته، باید این نکته را در نظر داشته باشیم که متغیر تورم در ایران هیچ‌گاه به اندازه کشورهای دیگر نمیتواند در بسیج کردن پس‌اندازهای عمومی به سمت بازارهای غیر‌مولد و تشدید فعالیت‌های سفته‌بازانه گام بردارد. بنابراین اگرچه با نگاهی سطحی به قیمت‌های جهانی می‌توان در نگاه اول برای دلیل افت قیمت سهام در بورس یا فرابورس توجیهات مناسبی دست و پا کرد اما در بطن همه این تفسیرها باید به این نکته مهم توجه داشت که بازار سهام ایران با وجود اثرپذیری بالا از تورم، آن هم در شرایطی که انتظارات تورمی بسیار قد علم کرده، به این حال و روز افتاده است.
دویدن در تاریکی
برای درک چرایی اینکه چرا بازار هم‌اکنون اهمیت چندانی به انتظارات تورمی نمی‌دهد بهتر است ابتدا قضیه را با مثالی ساده توضیح دهیم. فرض کنید در جنگلی تاریک (که طبیعتا دویدن در آن خیلی سخت است) از دست جانوری درنده فرار می‌‌‌کنید. شانس زنده ماندن شما در چنین فضای ناهموار و پرمانعی نسبت به زمانی که در دشتی هموار و زیر نور آفتاب می‌دوید چقدر خواهد بود؟ طبیعتا پاسخ دادن به چنین سوالی خیلی ساده است. هر انسان عاقلی که فرق روز و شب و مسیر هموار و ناهموار را بداند بدون شک دشت را گزینه بهتری به حساب می‌آورد. برای اینکه بدانیم چرا بازار سهام ایران هم‌اکنون نه به گزارش‌های فصلی شرکت‌ها واکنشی مثبت نشان می‌دهد و نه به انتظارات فزاینده تورمی که ماه‌هاست در اقتصاد شکل گرفته و به این روز افتاده، تنها کافی است به همین مثال بالا رجوع کنیم. عدم اتخاذ سیاستهای پولی قابل اتکا و همچنین در ابهام ماندن برجام سبب شده تقریبا هیچ‌کس تصویری روشن از احتمالات پیش رو نداشته باشد. دقیقا به همین دلیل است در تمامی بازار به جز بازار سهام نیز در روزها و هفته‌های اخیر نوسان‌های رخ‌داده بسیار اندک بوده‌اند و حتی با وجود افت قیمت طلا در بازارهای جهانی بهای سکه کاهش محسوسی نداشته است. در واقع آنچه در تمامی بازارها اتفاق افتاده می‌توان به عنوانی پازلی بزرگتر دید که بورس را هم در خود جای داده است. سرمایه‌گذار مانند فردی که از ارتفاع آویزان مانده و جرات تکان خوردن ندارد در بیشتر مواقع قیمتها را آنچنان بی‌تحرک نگه می‌دارد که انگار هیچ عاملی برای اثر‌گذاری بر قیمتها وجود ندارد. در این میان افت قیمت سهام که در برخی از گروه‌ها محسوس‌تر است در شرایطی رخ داده که همین عدم‌اطمینان مطرح‌شده ریسکی مضاعف را پیش روی سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد. این ریسک چیزی نیست جز ملغمه‌ای از افت قیمت‌های جهانی که در ابتدا اشاره شد و مسکوت ماندن مذاکرات برجام. این روزها همه چیز آنقدر در فضای اقتصاد سیاسی ایران مبهم است که تقریبا تحلیل‌ها همه با اماواگر‌های بزرگ و کوچ بسیاری مواجه شده‌اند. برخی مانند صنایع پتروشیمی و پالایشی که همواره نرخ خوراک مهم‌ترین دغدغه آنها بوده و سرمایه‌گذاران در مقاطع بسیاری از تصمیمات یک‌شبه در آن صدمه خورده‌اند همچنان سابقه پیشین را نکته‌ای پرابهام برای ثبات هزینه‌ها در آینده می‌دانند. صنایعی نظیر خودرو همچنان تحت‌تاثیر قیمت‌گذاری دستوری زیان را انباشته می‌کنند و آنهایی هم که مانند پالایشی‌ها با افزایش قابل‌توجه کرک اسپرد در فصل بهار روبه‌رو بودند احتمالا در ماه‌های آتی به سبب افت قیمت نفت ناشی از افزایش نرخ بهره در آمریکا نتوانند بهار رویایی ۱۴۰۱ را در تابستان تکرار کنند. همه اینها سبب شده توجهی را که انتظار می‌رفت، به سمت نمادهای موفق بهار که هم اکنون گزارش‌های آنها روی کدال قرار می‌گیرد شاهد نباشیم. اینکه تا چه اندازه می‌توان بازار را برای بی‌توجهی به این تغییرات مقصر دانست امری است که ارائه پاسخ منطقی برای آن را می‌توان به آینده واگذار کرد، آن هم دقیقا وقتی که نه سرخوردگی‌های فعلی پابرجا باشد و نه هیجانات کنونی بتواند تحلیل‌ها را مخدوش کند. اما می‌توان تصور کرد که بنا بر تجربه تلخ سال ۹۹ و فرسایش طولانی‌مدت روند نزولی طبیعتا دیگر کسی نمی‌خواهد تخم‌مرغ‌های خود را در سبد تحلیل‌های خوش‌بینانه بگذارد.
سبز پژمرده بازارها
اما از کم‌توجهی به گزارش‌ها و انتظارات اقتصادی مردم که بگذریم، می‌توان گفت در روز گذشته همزمان با تعطیلی بازارهای داخلی یک اتفاق خوب برای بورس افتاد که می‌تواند در روز جاری بر دادوستدهای بازار سهام اثر بگذارد. این امر چیزی نبود جز افت شاخص دلار و رشد قیمت‌های جهانی که در اثر افزایش خوش‌بینی سرمایه‌گذاران آمریکایی و به تبع آنها سرمایه‌گذاران بین‌المللی روی داده است. بر این اساس قیمت دلار در مقایسه با ۶ ارز دیگر مورد بررسی طی این روز کاهش یافت و سبب شد شاخص یادشده از محدوده ۱۰۹ به سطح ۱۰۷ واحدی کاهش پیدا کند. در پی چنین رویدادی قیمت نفت برنت دریای شمال تا زمان نگارش این گزارش در روز گذشته به حدود ۱۰۳دلار و ۵۴سنت در هر بشکه رسید که نشانگر ۶۷/ ۱درصد افزایش است. همچنین قیمت هر تن مس با ۷/ ۲درصد افزایش از سطح ۷۳۵۲ دلار گذشت که در پایان هفته قبل و قبل از انتشار ارقام تورم ماهانه در آمریکا مساله‌ای کمتر محتمل تلقی می‌شد. گفتنی است در این روز سایر فلزات اساسی نیز سبزپوش بودند. سرمایه‌گذاران پس از اینکه دیدند در ماه گذشته تورم در بخش انرژی و مواد غذایی افزایشی نبوده است، به اظهارنظرهای امیدوارانه در خصوص سهل‌تر شدن روش مقابله تورم از سوی فدرال رزرو پرداختند. بر این اساس در حال حاضر بازارهای جهانی به این جمع‌بندی رسیده‌اند که احتمالا تصمیمات پیش روی سیاستگذار پولی در ایالات متحده این بار به رشد۷۵/ ۰درصدی نرخ بهره منتهی نخواهد شد. همین امر در کنار تصمیم جدید چینی‌ها برای بهبود وضعیت اقتصادی با پرداخت تسهیلات و کمک‌مالی سبب شد در روز معاملاتی اخیر ترمز روند صعودی در شاخص دلار کشیده و قیمت بسیاری از کامودیتی‌ها با افزایش همراه شود. این مساله همچنین سبب شده شاخص‌های آمریکایی سهام نیز در روز گذشته رشد خوبی را شاهد باشند. موضوعی که می‌تواند با فرض ثبات در سایر مولفه‌ها به نفع بورس تهران تمام شود. این بازار که در هفته‌های اخیر اثرپذیری بالایی از مسائل رخ داده در بازارهای جهانی داشته است، حالا می‌تواند در کشاکش نوسانات روی‌داده در شاخص دلار و تصمیمات بانکداران مرکزی جهان اندکی آرامش را تجربه کند. مضاف بر اینکه تداوم صعود بازارهای جهانی می‌تواند در همراهی با گزارش‌های سه‌ماهه امیدوار‌کننده مسیر پیش رو را برای رشد قیمت سهام در بازار داخلی هموار کند. البته نمی‌توان منکر این نکته شد که با وجود هر دو عامل مثبت، سرمایه‌گذاری چه در بازار سهام و چه در سایر بازارها در ایران همچون همان مثال دویدن در جنگل تاریک امری بسیار پرریسک است و همین امر می‌تواند راه را برای بی‌تفاوت ماندن بخشی از بازار به عوامل مثبت نیز هموار کند.
نتایج سیاستهای اشتباه اقتصادی
مهدی نظیفی- تحلیل‌گر اقتصادی – فایننشال تایمز از هشدار صندوق بین‌المللی پول در مورد ضربه شدید اقتصادی اروپا از سوی تحریم گاز روسیه اطلاع داد. بنا به گزارش بلومبرگ:«بانک مرکزی اروپا ممکن است به دلیل وخامت پس‌زمینه تورم، نرخ‌های بهره را در روز پنج‌شنبه دو برابر نرخی که در ماه گذشته بیان کرده بود، افزایش دهد». اینها بخشی از مشکلات کشورهای توسعه‌یافته و راه‌حل‌های آنها را آشکار می‌کند. اقدامات بانکهای مرکزی کشورهای توسعه‌یافته برای جلوگیری از تورم، افزایش یافته و سرعت بیشتری گرفته است که به‌‌همراه گسترش جدید شیوع کرونا، ممکن است منجر به رکود در بخشهای بزرگی از اقتصاد دنیا شود. برای اولین بار پس از ایجاد پول واحد اروپایی طی۲۰سال گذشته، به دلیل نگرانی درمورد عرضه انرژی به اروپا و با توجه به افزایش نرخ بهره در آمریکا، رکورد سقوط یورو شکست و قیمت دلار با یورو تقریبا برابر شد سپس ارزش دلار از یورو سبقت گرفت که از قیمت ابتدای سال بیش از۱۵درصد پایین‌تر بود. به‌ویژه که رشد اقتصادی چین هم از نرخ پیش‌بینی شده کمتر شد که فعالان اقتصادی جهان را در مورد احتمال وقوع رکود در اقتصاد جهانی نگران‌تر کرد. این عوامل بر قیمتها در بازارهای جهانی کامودیتی‌ها از جمله نفت، فولاد و… فشار وارد آورده و از افزایش قیمت آنها جلوگیری می‌کند. همچنین زمانی که شاخص دلار آمریکا در ماه جولای به‌دلیل تضعیف سایر ارزها به‌خصوص یورو و سیاستهای انقباضی فدرال‌رزرو به بالاتر از ۱۰۸واحد افزایش داشت، که بیشترین رقم شاخص دلار آمریکا از سال۲۰۰۲بود، باعث نزول بازارهای مالی و کالایی دنیا بازارهای مالی بین‌المللی شد و شرایطی را ایجاد کرد که سرمایه‌گذاران دنیا ترجیح دادند سرمایه را به‌جای بازارهای مالی و کالایی به نگهداری دلار هدایت کنند. افزایش شاخص دلار آمریکا همیشه سیگنال کاهشی برای همه بازارها دارد.
تخفیف‌های عجیبی که روسها در بازار کامودیتی‌ها به مشتریان دادند هم در پایین نگه داشتن قیمتها تاثیر بسیاری داشت. به‌ویژه تخفیف در قیمت نفت خام، قیر و نفت کوره روسیه به قدری بالا بود که در فصل اوج تقاضا(تابستان)، نفت کوره روسیه را به خوراک مورد علاقه نیروگاه‌های برق کشورهای خاورمیانه به‌ویژه سعودی تبدیل کرد. درشرایط کنونی خاورمیانه، افزایش وابستگی به سوخت روسیه، باعث نگرانی غربی‌هاست چنانچه در سفر بایدن، رئیس جمهور آمریکا، برای متقاعد کردن عربستان سعودی به حمایت از تعیین سقف قیمت بر سوختهای صادراتی روسیه، افزایش وابستگی همچنین روابط نزدیک سعودی‌ها با روسیه، مانع مهمی در موفقیت بایدن در اعمال سقفی روی قیمت نفت روسیه بود و باعث شد موفقیت بزرگی در سفر به عربستان نداشته باشد. هرچند باعث شد تصمیم عربستان برای تولید روزانه۱۳میلیون بشکه نفت نهایی شود. از ژوییه تاکنون، متوسط صادرات سوخت روسیه به خاورمیانه،۲۲۰هزار بشکه در روز بود.
دولت روسیه از حدود دو دهه قبل برای فرار از مشکلات اقتصادی و اجتماعی آن کشور، الحاق کریمه و حمله به اوکراین را انتخاب کرد و به همین دلیل هم در اوکراین حدود ۵ ماه است که نتیجه لازم را نگرفته که ضعفهای اساسی و همه جانبه روسیه را به عنوان اقتصاد هشتم دنیا آشکار می‌کند. اینها تمایل بسیار روسها برای استفاده از بازارهای مالی بین‌المللی امکانات ایران در مورد مسایلی مانند مقابله با تحریمهای غرب، اوکراین، سوریه و..را قابل درک می‌کند. البته نباید از نظر دور داشت که روسیه و ایران در بسیاری از موارد به‌خصوص در موارد تجاری رقیب هم هستند که به عنوان پارادوکس در این روابط عمل می‌کند همچنین باعث عدم‌النفع ایران از این رابطه می‌شود.
سیاست خارجی ایران برای یافتن مفرهایی در خصوص تحریمهای غربی، بر رابطه با کشورهای همسایه به‌ویژه روسیه، چین، عربستان، ترکیه و بعضی از کشورهای اروپایی متمرکز است ولی باید درنظر داشت که این روابط تحت تاثیر مذاکرات هسته‌ای بوده و بدون رفع تحریم‌ها اصولا نمیتواند برای ایران نتایج قابل ملاحظه‌ای داشته باشد. از سوی دیگر حتی مذاکرات تمدید قرارداد صادرات گاز ایران به ترکیه برای ۲۵ سال سپس اجرای آن هم با مانع مهمی به نام قرارداد جدید تامین گاز ترکیه از طریق روسیه روبروست.
این هفته تفاهم نامه همکاری استراتژیک بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت گازپروم روسیه به ارزش۴۰میلیارد دلار به امضا رسید. مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، این تفاهم نامه را بزرگترین سرمایه‌گذاری خارجی تاریخ صنعت نفت ایران دانست. این در حالی است که روسها و شرکت گازپروم سالهاست که انواع تفاهم‌نامه و قرارداد با ایران بسته اند که اجرای آنها تاکنون عمدتا به تعویق افتاده اکنون پرسش این است که آیا این تفاهم‌نامه هم به سرنوشت موارد قبلی مبتلا می‌شود یا اجرایی خواهد شد؟ از طرف دیگر سالها تلاش ایران برای بهبود روابط اقتصادی با ترکیه با مانع جدی روابط محکم اقتصادی ترکیه با آمریکا روبروست که تا به‌حال نتوانسته به حد مطلوب خود برسد. اکنون این پرسش هم در این رابطه مطرح است که آیا برای ترکیه شرایط طوری تغییر کرده که روابط اقتصادی خود با ایران را به سطح مورد ادعا برساند؟ البته این فقط در مورد روابط رسمی دو کشور صدق می‌کند چون گسترش روابط تجاری در بخش اقتصاد غیررسمی توسعه بیشتری دارد. افتخاری عضوهیات مدیره اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران گفت:«بازار ۸۵ میلیونی کشور دو دستی تقدیم ترکیه، چین و بنگلادش شده، در حال تبدیل شدن به مستعمره ترکیه در صنعت پوشاک هستیم به طوری که شبکه‌های گسترده فروش آنلاین پوشاک ترکیه ظرف سه روز پوشاک ترک را در منزل تحویل می‌دهند. در شرایط فعلی اراده‌ای برای مقابله با قاچاق پوشاک در کشور وجود ندارد».
وزیر خارجه ایران می‌گوید از مسیر دیپلماسی و میز مذاکره فاصله نخواهیم گرفت ولی افراد کم‌دانشی هستند که برخورد امنیتی با اتباع اروپاییان را به‌جای مذاکره و رفع و رجوع اختلافات با غرب پیشنهاد می‌کنند. در حالی که به‌ویژه پس از سفر بایدن به خاورمیانه، مذاکرات هسته‌ای لحظه‌های آخر مرگ خود را می‌گذراند تنها راه‌حل اینها، توهین به اقتصاددانان کشور، یاری به رفع انزوای روسیه برای کمک گرفتن از آنها، کشت فراسرزمینی و معدنکاری فراسرزمینی است.
بازارهای مالی بین‌المللی
ایران و روسیه علیه دلار
گروه اقتصادی: رهبر حکیم انقلاب در دیدار روز سه‌شنبه ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، با تأیید سیاست جایگزینی پول‌های ملی در روابط ۲ کشور و استفاده از ارزهای دیگر به جای دلار، گفتند: دلار را باید بتدریج از مسیر معاملات جهانی خارج کرد و این کار به صورت تدریجی، ممکن است. رئیس‌جمهور روسیه نیز با اشاره به سوءاستفاده آمریکا از ابزار دلار برای تحریم و غارت کشورهای دیگر، این کار را در نهایت به زیان آنها و موجب تضعیف اعتماد جهانی به این ارز و حرکت کشورها به استفاده از پول‌های جایگزین دانست و گفت: روسیه و ایران در حال طراحی روش‌های جدید برای استفاده از پول‌های ملی در روابط ۲ کشور هستند. به گزارش «وطن‌امروز»، یکی از مهم‌ترین عواملی که منجر به اثر‌گذاری بیشتر تحریم‌ها علیه کشورمان شد، وابسته بودن ایران به سازوکارهای مالی بین‌المللی تحت نفوذ آمریکا و دلار آمریکا به عنوان پول جهانی بود؛ امری که اساسا این قدرت را به آمریکا می‌دهد تا بتواند اینگونه تحریم‌ها را علیه کشورها اعمال کند. اینجاست که اولویت خنثی‌سازی تحریم در برابر راهبرد لغو تحریم، اهمیت خود را نمایان می‌کند. همکاری ایران با سایر کشورهای تحریم‌شده و همسویی برای ایجاد راه‌حلی برای خنثی‌سازی تحریم می‌تواند کمک دوچندانی برای قدم برداشتن در این مسیر باشد. شروع سلطه دلار بر بازارهای جهانی به حدود 80 سال پیش بازمی‌گردد؛ سال 1944 پس از جنگ دوم جهانی، نشستی تحت عنوان «برتون وودز» میان برخی کشورهای جهان برگزار شد و در آن ایالات‌متحده آمریکا به عنوان قدرت برتر نظامی، اقتصادی و سیاسی مطرح شد و پس از آن بود که سلطه دلار بر دنیا آغاز شد. کشورهای امضا‌کننده موافقتنامه‌های «برتون وودز» تصمیم گرفتند نرخ برابری پول‌های خود را در رابطه با دلار تعیین کنند. بدین ترتیب برخلاف نظام پیش از جنگ اول جهانی که تنها طلا را مبنای رابطه میان همه پول‌ها قرار داده بود، نظام بعد از جنگ دوم جهانی علاوه بر طلا، ستون اصلی دیگری را برای روابط پولی بین‌المللی به وجود آورد و آن دلار بود. آمریکا با تکیه بازارهای مالی بین‌المللی بر این تعهد، عملا به تنها ضامن نظام پولی بین‌المللی بدل شد. از آن زمان تاکنون سازوکارهای مالی مختلفی بر دنیا حاکم شده که همگی زیر سلطه آمریکا قرار دارد و کشورهای مختلف برای تجارت بین‌المللی چاره‌ای جز تبعیت از آن نداشته و ندارند. سیاست‌هایی همچون پیمان‌های دوجانبه و چندجانبه پولی، تهاتر کالایی، ارزهای منطقه‌ای و بهره‌گیری از جایگزین‌هایی برای سازوکارهای مالی‌ای نظیر سوئیفت، می‌تواند از جمله اقدامات برای خنثی‌سازی تحریم‌ها باشد. * دلارزدایی با پیمان پولی دوجانبه از روزهای آغازین دولت سیزدهم بویژه پس از سفر رئیس‌جمهور کشورمان به روسیه، توافقات گوناگونی برای توسعه همکاری‌های مالی و بانکی، تعریف سیستم پیام‌رسان بانکی بومی بین ۲ کشور به منظور تسهیل روابط اقتصادی به ثمر نشسته است تا به این طریق، مبادلات تجاری دوجانبه و افزایش سقف مبادلات تجاری تا ۴۰ میلیارد دلار در سال، تعریف و ساماندهی شود. یکی از مهم‌ترین پایه‌های این تعامل سازنده در روابط اقتصادی میان ایران و روسیه استفاده از ظرفیت‌های بی‌بدیل ۲ همسایه و گسترش تعاملات اقتصادی تسهیل‌گری در روابط بانکی میان ۲ کشور بود؛ ماموریتی که بانک مرکزی عهده‌دار آن شد. در جریان سفر اخیر رئیس کل بانک مرکزی کشورمان به مسکو، توافقات خوبی برای گسترش همکاری‌های بانکی و پولی بین ۲ کشور انجام شد. ایجاد بسترهای مالی به منظور توسعه اقتصادی و انتقال تجارب ۲ کشور در زمینه جایگزینی پیام‌رسان سوئیفت با سامانه‌های پیام‌رسان بین‌بانکی بومی از دیگر محورهای مذاکرات در مسکو بود. گشایش نماد معاملاتی ریال - روبل در بازار متشکل ارزی ایران از روز سه‌شنبه نیز در راستای همین تعاملات میان 2 کشور است. با راه‌اندازی نماد معاملاتی روبل روسیه، صادرکنندگان ایرانی از طریق بانک‌ها و صرافی‌های کارگزار بازار متشکل معاملات ارز می‌توانند همانند اسکناس دلار و یورو، روبل را با نرخ توافقی در این بازار عرضه کنند. بر این اساس متقاضیان روبل می‌توانند در چارچوب مقررات ارزی بانک مرکزی ایران درخواست خود را در یکی از سرفصل‌های مصارف ارزی خدماتی (غیربازرگانی) که از سوی بانک مرکزی تعیین شده است، ثبت کنند. رئیس‌کل بانک مرکزی در مراسم رونمایی از این نماد معاملاتی تاکید کرد: قطعا از این پس شاهد افزایش عرضه و عمق بازار مبادله ارزهای ۲ کشور برای تامین نیازهای خدماتی و صادرکنندگان و وارد‌کنندگان به ارز ۲ کشور خواهیم بود و عرضه‌کنندگان بالقوه به همراه بازارساز در این بازار نقش‌آفرینی بیشتری خواهند داشت. استفاده از واحد پولی ۲ کشور در تعاملات دوجانبه و بسترسازی برای کنار زدن دلار از روابط اقتصادی تهران- مسکو، رویکردی است که ایران و روسیه به عنوان ۲ کشور هدف تحریمهای ظالمانه غرب برای مقابله با این تحریم‌ها اتخاذ کرده‌اند، روندی که پایه‌های تحریمهای ناکارآمد غرب علیه دیگر کشورها را خنثی می‌کند؛ نکته‌ای که رهبر معظم انقلاب در دیدار رئیس‌جمهور روسیه به آن اشاره کردند. توسعه روابط اقتصادی ایران و روسیه و نقش‌آفرینی مهم مسکو در پیمان‌های معتبر بین‌المللی مانند شانگهای، بریکس و اوراسیا در کنار نفوذ این کشور در کشورهای آسیای میانه و همچنین نزدیکی ۲ کشور همسایه ایران و روسیه، می‌تواند سرآغاز فصل جدیدی از همکاری‌های ۲ و چندجانبه جمهوری اسلامی ایران و روسیه در طیفی گسترده در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی باشد؛ دوران نوینی از تعاملات مالی و اقتصادی که دلار در آن نقش کمرنگی خواهد داشت. * ایران و روسیه در تدارک دوران پساسوئیفت همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، ایجاد جایگزین برای سازوکارهای مالی جهانی مانند پیام‌رسان سوئیفت از راهکار‌های خنثی‌سازی تحریم است. سوئیفت ابزاری برای انتقال پول و نقل‌و‌انتقالات مالی بین‌المللی میان کشورهاست. هر چند جز سوئیفت روش‌های دیگری برای انتقال ارز وجود دارد اما به دلیل سلطه سوئیفت، سایر روش‌ها چندان متداول نیست. روسیه به دلیل صادرات چند میلیاردی هیدروکربن بسیار به سوئیفت متکی است. قطع ارتباط این کشور با سوئیفت منجر به خاتمه تمام معاملات بین‌المللی، ایجاد نوسانات ارزی و خروج گسترده سرمایه از این کشور خواهد شد. از این رو از سال 2014 این کشور به دنبال اقدامات متقابل متعددی برای به حداقل رساندن خطرات و خسارات اقتصادی احتمالی این واقعه بوده است. در همین سال دولت روسیه قانون جدیدی را ابلاغ و سیستم پرداخت ملی‌ای به اسم «میر» را معرفی کرد. این سیستم کاملا متعلق به بانک مرکزی روسیه است و به عنوان یک مرکز تسویه‌حساب برای پردازش معاملات در داخل روسیه فعالیت می‌کند. روسیه همچنین می‌تواند از معادل روسی سوئیفت یعنی «SPFS» استفاده کند. این سیستم که سال 2014 توسط بانک مرکزی روسیه راه‌اندازی شد، در تلاش است جایگزینی برای پیام‌رسان‌های بین‌المللی نظیر سوئیفت باشد. در سطح بین‌الملل اما با وجود تلاش مقامات روس، آنها موفق به ترغیب طرف‌های خارجی برای استفاده از SPFS در برابر سوئیفت نشده‌اند. با توجه به محدودیت‌های SPFS روسیه، سیستم پرداخت بین‌مرزی چین (CIPS) اغلب به عنوان گزینه‌ای واقع‌بینانه‌تر برای بانکهای روسیه در صورت قطع ارتباط با سوئیفت پیشنهاد شده است. *** افزایش ۴۰ درصدی تجارت ایران و روسیه رایزن بازرگانی فدراسیون روسیه در ایران گفت: آمارها نشان می‌دهد مبادلات تجاری با ایران در نیمه نخست سال ۲۰۲۲ حدود ۴۰ درصد افزایش را تجربه کرده است. «رستم ژیگانستین» با بیان اینکه هیات‌های تجاری به طور مداوم میان ایران و روسیه در حال تردد هستند، خاطرنشان کرد: در این مدت قراردادها و توافقاتی امضا شده که شامل توافقات بین بانکی، حمل و نقلی، نفتی و گازی، ترانزیتی و گمرکی می‌شود. وی بیان کرد: مذاکراتی میان ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان برای راه‌اندازی مسیر رشت - آستارا در حال انجام است، زیرا فعالان تجاری روسیه علاقه‌مند به همکاری با شرکت‌های ایرانی هستند. ژیگانستین با بیان اینکه درخواست خرید و واردات کالاهای ایرانی از سوی شرکت‌های روسی وجود دارد، تاکید کرد: پاییز امسال سفر هیات‌های تجاری از مناطق مختلف روسیه به ایران برنامه‌ریزی شده، زیرا همکاری با مناطق این کشور مورد اهمیت است. رایزن بازرگانی فدراسیون روسیه در ایران اضافه کرد: کالاهای وارداتی مورد نیاز روسیه قطعات یدکی خودرو، محصولات پتروشیمی، دارویی و آرایشی، مصالح ساختمانی و دیگر محصولات ایرانی است که فهرست درخواستی در اختیار ایران قرار گرفته است. همچنین «خسرو حسن بیگف» نماینده مرکز توسعه صادرات روسیه در ایران با بیان اینکه اولویت در گسترش روابط با تجار ایرانی به صورت منفعت برای ۲ کشور است، اظهار کرد: در حال حاضر بسترهای مناسبی برای توسعه پتانسیل‌های محصولات کشاورزی، روغن خوراکی، غلات، تجهیزات نوآورانه انرژی و محصولات جنگلی در روسیه وجود دارد. حسن بیگف با بیان اینکه ۲ کشور می‌توانند در زمینه تامین امنیت سایبری همکاری داشته باشند، افزود: شرایط امروز جهانی نشان می‌دهد باید در این بخش همکاری‌ها را ارتقا دهیم؛ روسیه از نظر قیمت و کیفیت آمادگی تامین نیاز ایران را دارد. نماینده مرکز توسعه صادرات روسیه در ایران تاکید کرد: دریافت محصولات فناورانه بر پایه فناوری مورد نیاز روسیه است که بخشی محسوب می‌شود که ایران موفق شده به رده‌های برتر جهانی در آن دست یابد.
فعالیت این سایت بر اساس قوانین جمهوری اسلامی ایران می‌باشد.
تمام حقوق برای پیشخوان محفوظ است. استفاده از مطالب و تصاویر این سایت فقط با ذکر نام پیشخوان و درج لینک به این سایت مجاز است.
دربارهٔ ما | تبلیغات در پیشخوان
نگرانی سرمایه گذاران از رکود اقتصادی اروپا
۸۶ درصد از سرمایه گذاران بین المللی شرکت کننده در یک نظرسنجی اعلام کردند منتظر رکود اقتصادی اتحادیه اروپا در طول سال جاری هستند.
به گزارش تحریریه، طبق نظرسنجی که توسط «بانک آمریکا» از مدیران صندوق های سرمایه گذاری انجام شد، حدود ۸۶ درصد از سرمایه گذاران جهانی پیش بینی می کنند که اروپا در سال جاری وارد رکود اقتصادی خواهد شد.
این رقم نشان دهنده افزایش قابل توجه نگرانی ها نسبت به ماه گذشته است، در آن زمان فقط ۵۴ درصد از پاسخ دهندگان پیش بینی مشابهی را انجام دادند.
با این حال، برآورد تیره مدیران دارایی به اروپا محدود نمی شد. ۷۹ درصد از پاسخ دهندگان که حدود ۸۰۰ میلیارد دلار دارایی را تحت مدیریت خود دارند می گویند اقتصاد کل جهان در طول سال ضعیف می شود. نیمی از آنها معتقد بودند که این رنج به اندازه‌ای جدی است که به عنوان رکود طبقه‌بندی شود.
در میان پاسخ دهندگان اروپایی، ۷۰ درصد گفتند که تخریب در سمت تقاضا - وضعیتی که در آن افزایش سرسام آور قیمت ها باعث می شود افراد و مشاغل از خرج کردن پول خود اجتناب کنند - بر وضعیت مالی چند ماه آینده مسلط خواهد شد.بازارهای مالی بین‌المللی
این گروه استدلال می کنند که این امر تورمی را که در حال حاضر به رکورد ۸.۶ درصد برای سال منتهی به ژوئن رسیده است، کاهش می دهد. این در حالی است که بانک های مرکزی را تشویق می کند تا نرخ های بهره را افزایش دهند.
این نظرسنجی همچنین نشان داد که نظرات نسبت بانک های مرکزی تغییر کرده است. ۳۲ درصد از پاسخ دهندگان در ماه گذشته بانک های مرکزی را عامل اصلی ریسک برای بازارهای مالی دانستند اما در نظرسنجی این ماه تنها ۱۷ درصد به بانک های مرکزی به عنوان عامل بدبختی های اقتصادی این قاره اشاره کردند.
اگر بانک مرکزی اروپا در تلاش برای کاهش تورم با افزایش نرخ بهره پیش برود، این اولین افزایش نرخ در بیش از ۱۰ سال گذشته خواهد بود. در حالی که برخی از کشورها - به ویژه کشورهای بالتیک با تورم بالا - بانک مرکزی را به افزایش ۵۰ واحدی بهره سوق داده اند.
«کریستین لاگارد» رئیس بانک مرکزی اروپا پیشنهاد کرده است که این بانک به تدریج و در ماه جولای نرخ ها را ۲۵ واحد افزایش دهد و سپس اگر تورم در سطوح ناپایدار باقی بماند، در ماه سپتامبر آن را بالاتر ببرد.
مشکلات اقتصادی اروپا به طور جدی در طول تعطیلی های اقتصادی ناشی از همه گیری کووید-۱۹ روی هم انباشته شد و از آن زمان تاکنون به این مسائل بزرگتر هم شدند تا اینکه با بحران اوکراین و تحریم های ضد روسیه شدت یافتند.
استفاده ایران از روبل و ریال در مبادلات تجاری با روسیه
ایران شروع به استفاده از روبل روسیه و ریال ایران در مبادلات مالی با روسیه برای کاهش اثربخشی دلار کرد
ایران شروع به استفاده از روبل روسیه و ریال ایران در مبادلات مالی با روسیه برای کاهش اثربخشی دلار کرد.
به گزارش خبرگزاری رسمی ایران ایرنا، علی صالح آبادی، رئیس کل بانک مرکزی پس از نشست هیات وزیران که در تهران برگزار شد، در جمع خبرنگاران گفت: معاملات با استفاده از روبل و ریال از دیروز آغاز شد.
صالح آبادی اظهار داشت: آغاز تجارت ایران با ارزهای داخلی در بازار ارز، روابط اقتصادی این کشور با روسیه را بیش از پیش تقویت خواهد کرد و ممکن است نقش سایر ارزهای خارجی مانند دلار و یورو را در بازار ایران کاهش دهد.
وی افزود: دیروز با معامله دو میلیون روبلی گام خوبی برداشته شد که امیدوارم ادامه داشته و حجم این معاملات افزایش یابد و با توجه به اقدامات انجام شده بازار تعمیق یابد.
آیت‌الله علی خامنه‌ای رهبر ایران در دیدار روز گذشته خود با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در تهران، اظهار داشت که دلار در تجارت جهانی باید کنار گذاشته شود. دلار باید به تدریج از مسیر تجارت جهانی خارج شود.
ولادیمیر پوتین از سوی دیگر با اشاره به اینکه ایالات متحده آمریکا در تلاش است از دلار به عنوان ابزار فشار استفاده کند، گفت: ایران و روسیه در حال طراحی راه‌هایی برای استفاده از ارزهای ملی در روابط تجاری هستند.
خبرهای مرتبط
ایران حمله به غیرنظامیان در دهوک عراق را محکوم کرد
پرونده توقیف تانکر حامل نفت ایران به دادگاه عالی یونان ارجاع یافت
افزایش موارد ابتلا به کرونا در ایران
دستاوردهای مهم نشست سه‌‌جانبه ترکیه، ایران و روسیه در تهران
- درباره تی آر تی
وب سایت رسمی سازمان رادیو و تلویزیون دولتی ترکیه این وب سایت حاوی مطالبی با حق تالیف از آژانس آناتولی، آژانس فرانس پرس، آسوشیتدپرس، رویترز، آژانس دویچه پرس، ایتارتاس، ATSH، EFE، MENA و XINHUA می باشد. استفاده از اخبار و مطالب سایت بدون کسب اجازه ممنوع است. تی آر تی در قبال محتوای سایر سایتها مسئول نمی باشد.
