تعریف شاخص بورس
شاخص بورس چگونه محاسبه می شود؟
این شاخص در 11ماه نخست امسال بیش از 100درصد رشد کرد. پرسش اینجاست که آیا فعالان بورس درست استدلال می‌کنند؟ شاخص کل بورس تهران فراز و نشیب‌های زیادی را پشت‌سر گذاشته است. در گذشته شاخص کل بورس تهران از میانگین قیمت سهام شرکتهای بورس به دست می‌آمد و به همین دلیل تا قبل از آذر ماه سال87 به شاخص کل بورس تهران شاخص قیمت هم گفته می‌شد اما از آذر ماه سال87 تاکنون مولفه سود نقدی شرکتها در شاخص بورس محاسبه می‌شود. در واقع شاخص بورس تهران حاصل جمع افزایش قیمت سهام و سود نقدی شرکتهای بورس است، به همین دلیل است که به آن شاخص قیمت و سود نقدی هم می‌گویند. موضوع این است که روش محاسبه شاخص بر مبنای چنین فرمولی میزان شتاب و سرعت رشد شاخص را بیشتر نشان می‌دهد. برخی فعالان بازار سرمایه معتقدند که مدل جدید شاخص که به‌عنوان شاخص کل بورس از اواخر سال87 طراحی و مورد محاسبه قرارگرفته، بیانگر واقعیت بازار نبوده و از سقوط پی‌در‌پی شاخص جلوگیری می‌کند.
بورس اوراق بهادار تهران از فروردین ماه 1369 اقدام به محاسبه و انتشار شاخص قیمت برمبنای عدد پایه 100 و با نام تپیکس (TEPIX) کرد که این شاخص، نماگر تغییرات قیمت کل بازار بوده تعریف شاخص بورس و به صورت میانگین وزنی محاسبه می‌شد.
این شاخص در آن زمان 52 شرکت را دربرمی‌گرفت و درصورتی که نماد شرکتی بسته بود یا برای مدتی معامله نمی‌شد، قیمت آخرین معامله آن در شاخص لحاظ می‌شد و تعداد سهام منتشره شرکتها، معیار وزن‌دهی در این شاخص بود که این امر منجر به تأثیر بیشتر شرکتهای بزرگ در شاخص می‌شد.
در این میان شاخص قیمت و بازده نقدی یا همان شاخص بازده کل تعریف شاخص بورس با نماد TEDPIX از فروردین1377 در بورس تهران محاسبه و منتشر شده است. تغییرات این شاخص نشانگر بازده کل بورس است و از تغییرات قیمت و بازده نقدی پرداختی متأثر می‌شود. این شاخص تمامی شرکتهای پذیرفته شده در بورس را در بردارد و شیوه وزن‌دهی و محاسبه آن همانند شاخص کل قیمت (TEPIX) است و تنها تفاوت میان آن در شیوه تعدیل آنهاست، به‌طوری که شاخص قیمت و بازده نقدی علاوه بر موارد تعدیل شاخص قیمت، درصورت پرداخت سود نقدی نیز تعدیل می‌شود. علاوه بر این شاخص بازده (سود) نقدی که با نماد TEDIX منتشر می‌شود، بیانگر سطح عمومی بازده نقدی پرداختی شرکت‌هاست و مقدار آن از تقسیم پایه شاخص کل قیمت (TEPIX) بر پایه شاخص بورس (قیمت و بازده نقدی)(TEDPIX)، به دست می‌آید.
شاخص کل قیمت، شاخص قیمت و بازده نقدی، شاخص بازده نقدی، شاخص صنعت، شاخص 50 شرکت فعال‌تر شاخص تالار اصلی و فرعی از شاخص‌هایی بودند که در بورس اوراق بهادار تهران مورد محاسبه قرار می‌گرفتند ولی در راستای اجرای بند 3 مصوبه شورای بورس و اوراق بهادار در تاریخ هشتم مرداد86، مقرراتی برای تغییر در محاسبه شاخص بورس به پیشنهاد هیأت مدیره سازمان بورس ارائه شد و در تاریخ 30 اردیبهشت 1387 در 10 ماده و 3 تبصره دستورالعمل نحوه تغییر شاخصهای بورس یا تعریف شاخصهای جدید تصویب شد.
بر اساس این مصوبه بود که شورای بورس اقدام به انتشار مقررات اجرایی نحوه تغییر در شاخصهای بورس یا تعریف شاخصهای جدید در بازار سهام کرد و همزمان با راه‌اندازی نرم‌افزار جدید معاملات موسوم به جم در روز 16 آذرماه، شاخص قیمت و دیگر شاخصهای بورسی تغییراتی نسبت به گذشته پیدا کردند، به‌طوری که شاخص بازده نقدی و قیمت از سال87 به‌عنوان شاخص کل در بورس معرفی شد و در حال حاضر به جای شاخص قیمت، شاخص کل بورس به همراه شاخص صنعت، شاخص بازار اول، شاخص بازار دوم و شاخص آزاد شناور و شاخص 30 شرکت بزرگ در بورس اوراق بهادار تهران محاسبه می‌شود.
شاخص قیمت که به‌عنوان شاخص قدیم بورس مطرح است در گذشته بر اساس تغییرات قیمت سهام بازار محاسبه می‌شد، به‌طوری که تغییرات تمام شرکتهای بورسی در این شاخص لحاظ می‌شد اما در محاسبه فعلی شاخص قیمت از قیمت تعدیل شده استفاده می‌شود، به‌طوری که قیمت سهم پس از تقسیم سود نقدی کاهش پیدا می‌کند که در محاسبه جدید، پایه شاخص به اندازه سود تقسیم شده، تعدیل می‌شود تا تاثیری بر شاخص نگذارد. لذا شاخص قیمت تنها بر اساس تغییرات قیمت محاسبه می‌شد ولی شاخص سود نقدی اثر تقسیم سود را نیز مورد بررسی قرار می‌دهد.
به‌عنوان مثال، در محاسبه جدید شاخص درصورتی که قیمت سهام یک شرکت بورسی قبل از برگزاری مجمع عمومی عادی سالانه یک‌هزار و 200 ریال باشد و این شرکت 200 ریال سود در مجمع تقسیم کند، در روز گشایش نماد تغییرات قیمت نسبت به مبلغ یک هزار ریال انجام می‌شود تا تاثیری در شاخص به وجود نیاید.
اما درگذشته نحوه محاسبه شاخص به گونه دیگری بود، به‌طوری که اگر سهام یک شرکت بورسی یک‌هزار و 200ریال بود و در مجمع 200ریال سود تقسیم می‌کرد، نماد با قیمت1100 ریال باز می‌شد که این امر شاخص را منفی می‌کرد. بنابراین در محاسبه جدید، تغییرات شاخص نسبت به مرز یک هزار ریال برای شرکت مذکور انجام می‌شود تا تاثیری در شاخص ایجاد نشود.
به این ترتیب با تغییرات ایجاد شده در محاسبه شاخص بورس تهران، در شاخص فعلی، قیمت سهام یک شرکت قبل از مجمع منهای سود تقسیمی این شرکت محاسبه می‌شود که عمده‌ترین اشکال محاسبه آن در این است که امکان مقایسه شاخص با گذشته از بین رفته و نمی‌توان بر مبنای اعداد سال گذشته به یک نتیجه منطقی در مورد روند حرکت شاخص در سال‌جاری رسید.
علاوه بر این سود نقدی شرکتها در زمان بازگشایی نماد سهام آنان پس از مجمع از مخرج کسر محاسبه بازدهی کسر می‌شود که سبب رشد در محاسبه شاخص می‌شود و دلیل این موضوع نیز تلاش برای جلوگیری از نزول شاخص در دوران نزول است. عدم تطابق حرکت شاخص با حرکت قیمت‌ها، سردرگمی سهامداران و کاهش اعتماد به شاخص از جمله انتقادات وارده به شاخص جدید است که این مسائل موجب شده کارکرد شاخص به‌عنوان نماگر رویه کلی بازار در پرده ابهام قرار گیرد. بر این اساس است که برخی از فعالان بازار سرمایه نسبت به نحوه محاسبه شاخص، افزایش و مقایسه آن اعتراض داشته و معتقدند که شاخصهای قدیمی نیز باید در نرم‌افزار جدید معاملاتی بورس تعریف و برای عموم نمایش داده شوند. با واقعی‌کردن شاخص و پذیرش اشتباهات شاخص می‌توان بازار را از فشار زیاد رهانید و سرمایه‌گذاران را از نگرانی بیرون آورد.
رشد شاخص بورس به تبع تغییر فرمول محاسبه، از بازده قیمت به بازده نقدی و قیمت، فارغ از منطق تغییر شاخص این سؤال را مطرح می‌کند که آیا این تغییر اساسا درست و منطقی بوده یا نه و آیا رشد اخیر شاخص بورس ارتباطی به تغییر فرمول محاسبه آن دارد؟
در این میان یکی از کارگزاران بورس نحوه محاسبه شاخص کل بورس را مورد توجه قرار داد و گفت: یکی از اشکالات محاسبه شاخص کل بورس این است که اگر 5درصد سهام شرکت در بورس پذیرفته شده باشد، کل شرکت در محاسبه شاخص لحاظ می‌شود. لذا باید شاخصی مورد محاسبه قرار گیرد که بیان‌کننده وضعیت بازار باشد. وی با بیان اینکه شاخص کل بورس با شاخص قیمت و بازده نقدی پیوند زده شده است، ادامه داد: در محاسبه شاخص قدیم زمانی که شرکتها سود تقسیم می‌کردند، شاخص کاهش پیدا می‌کرد ولی شاخص جدید طوری محاسبه می‌شود که با تقسیم سود شاخص افزایش می‌یابد، به‌طوری که در حال حاضر نیمی از بازدهی بورس از ابتدای سال تاکنون به‌دلیل برگزاری مجامع و تقسیم سود نقدی است.
در این میان مدیرعامل شرکت بورس اوراق بهادار نظر دیگری دارد و معتقد است که شاخص کلی که در حال حاضر در بورس تهران محاسبه می‌شود واقعی‌تر از شاخص قبلی است. دکتر حسن قالیباف‌اصل در پاسخ به این سؤال که آیا شاخص کل بورس واقعیت‌های بازار را نشان می‌دهد یا نه گفت: شاخصی که در گذشته به نام شاخص قیمت مورد محاسبه قرار می‌گرفت، بخشی از واقعیت را نشان می‌داد که آن واقعیت فقط بازده به خاطر تغییرات قیمت بود ولی شاخص فعلی، بازده کل را نشان می‌دهد که هم شامل تغییرات قیمت و هم سود نقدی است؛ لذا شاخص کلی که در حال حاضر محاسبه می‌شود واقعی‌تر است زیرا کل واقعیت بازار را نشان می‌دهد.
آمار روند حرکتی شاخص بورس از سال83 تاکنون بیانگر واقعیت دیگری است و این موضوع را به ذهن متبادر می‌کند که شاخص جدید برای رشد طراحی شده است! به‌طوری که شاخص قدیم بورس اوراق بهادار کشور که تنها با احتساب بازده قیمت محاسبه می‌شد در بهترین حالت و بالاترین رقم خود توانست در سال82 به رقم 3هزار و 809 واحد برسد و بعد از آن روند نزولی را طی کرد.
آمار حرکت شاخص کل بورس از ابتدای سال88 و بعد از تغییر فرمول محاسبه شاخص، نشان می‌دهد که شاخص کل بورس از همان ابتدای سال روند صعودی خود را آغاز کرد و از کانال 7هزار واحد در ابتدای سال به 12هزار و 537 واحد در پایان سال رسید. اما این پایان ماجرا نبود و روند پرشی و جهشی شاخص کل بورس طبق فرمول جدید در سال89 به اوج خود رسید و این متغیر مهم اعداد 13هزار، 14هزار، 15هزار، 16هزار، 17هزار و در نهایت 18هزار را فتح کرد که بیشترین رکورد شاخص بورس نیز مربوط به فصل مجامع و تقسیم سود شرکتها بوده است.
این حرکت در سالهای 90، 91 و 92 هم تکرار شد، به گونه‌ای که شاخص بورس در این سال‌ها، به‌خصوص امسال رشد فزاینده‌ای را تجربه کرد و از 38هزار واحد در رکوردی بی‌سابقه به 80هزار واحد رسید. همانطور که آمار نشان می‌دهد بعد از تغییر فرمول محاسبه شاخص کل، این متغیر مهم هیچ‌گاه شاهد سقوط 5 هزار واحدی همانند سالهای83 تا 87 نشده و همواره مسیر خوش و خرمی را پیموده است.
مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی در سال گذشته نحوه محاسبه شاخصهای اصلی بورس تهران را مورد ارزیابی قرار داده و با توجه به انتقادات وارده بر نحوه محاسبه شاخص پیشنهادهای جدیدی برای نحوه محاسبه ارائه کرده است. همچنین این مرکز اعلام کرد که با توجه به اهمیت حیاتی وجود اطلاعات در بازارهای مالی ضروری است که شاخص قیمت برای تمامی روزهای کاری بورس از تاریخ انقطاع آن در آذرماه 1387 تاکنون محاسبه و منتشر شود؛ لذا این مرکز پیشنهادهایی برای محاسبه شاخص ارائه کرد.
این مرکز عنوان کرد از آنجا که محاسبه شاخص برای تمامی ساعات معاملاتی دشوار است پیشنهاد می‌شود حداقل شاخص قیمت بر مبنای قیمت روزانه (قیمت آغازین، پایانی یا میانگین این دو) محاسبه شده و در اختیار فعالان بازار قرار گیرد. این کار، عملا امکان انتخاب یکی از دوشاخص قیمت یا بازده کل را برای فعالان بازار فراهم می‌کند. مدیرعامل شرکت بورس در مهرماه امسال در نشست خبری اظهار کرد: قرار است شاخص بازده نقدی منتشر شود که مستقل از شاخص کل، بازده نقدی و بازده قیمت را مورد محاسبه قرار دهد.
به گفته قالیباف‌اصل، نرم‌افزار این سیستم توسط شرکت بورس در حال تهیه است تا اطلاعات را از سیستم معاملات بگیرد زیرا سیستم معاملات بورس محاسبه شاخص را انجام می‌داد اما تنظیمات آن به شکلی بود که شاخص کل را محاسبه می‌کرد که امیدواریم با طراحی این نرم‌افزار، شرکت بورس بتواند شاخص قیمت را محاسبه کند. وی اعلام کرد: تعریف شاخص بورس به‌دنبال این هستیم تا نرم‌افزاری طراحی شود که مانند شاخص کل بتواند هر لحظه از زمان بازار مورد محاسبه قرارگیرد و اطلاعات را در اختیار بازار قرار دهد.
حسن قالیباف‌اصل، مدیرعامل شرکت بورس در مورد اینکه آیا رشد اخیر شاخص به تغییر فرمول محاسبه آن ارتباطی دارد یا نه، گفت: در ماه‌هایی از سال سود نقدی روی رشد شاخص اثرگذار است و آن هم‌زمانی است که مجمع عادی شرکتها برگزار می‌شود و شرکتها سود نقدی تقسیم می‌کنند ولی زمانی که مجمع برگزار نمی‌شود، شاخص قیمت هر تغییری کند، شاخص کل نیز همانقدر دچار تغییر می‌شود. وی اضافه کرد: لذا تقسیم سود نقدی که در شاخص بورس اثرگذار است فقط مربوط به ماه‌هایی از سال و معمولا در تیر ماه و فصل مجامع شرکت‌هاست و در مابقی ماه‌های سال این موضوع تاثیری روی شاخص کل بورس ندارد. قالیباف‌اصل در ادامه تاکید کرد: شاخص اصلی بورس همان شاخص کل است که شاخص کاملی بوده و در آینده نیز نحوه محاسبه آن تغییری نمی‌کند./
کمیته‌ای برای اصلاح شاخص کل بورس با معیارهای کارشناسی تشکیل شود
تهران- ایرنا- در نشست اعضای کمیسیون بازارپول و سرمایه اتاق ایران با رئیس سازمان بورس ضمن انتقاد از فرمول شاخص کل بورس، پیشنهاد شد کمیته‌ای برای اصلاح این شاخص با معیارهای کارشناسی تشکیل شود.
به گزارش روز یکشنبه ایرنا از اتاق بازرگانی ایران، اعضای کمیسیون بازارپول و سرمایه اتاق ایران که میزبان رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار و مدیرعامل فرابورس به صرف صبحانه کاری بودند، ضمن نگاهی به چالش‌هایی که این روزها وضعیت بازار سرمایه کشور را دگرگون کرده است، بر تشکیل کمیته‌ای مشترک بین اتاق ایران و سازمان بورس به منظور انجام طرح‌های مطالعاتی و یافتن راهکارهای منطقی برای این بازار، تاکید کردند.
در این نشست «مجتبی کاروان»، رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق ایران بر لزوم ارائه دوره‌های آموزشی در حوزه بورس، تاکید کرد و تسریع در پذیرش شرکتها در این بازار را خواستار شد.
وی همچنین کاهش تشریفات در افزایش سرمایه شرکتها را مورد توجه قرار داد و افزود: متاسفانه کماکان امکان اعتبارسنجی شرکتها را در شبکه بانکی و بورسی نداریم و این مسئله موجب بروز مشکلاتی شده است که باید هرچه سریع‌تر برطرف شوند.
کاروان تعیین مدیران شرکتهای واگذار شده را نیز خلاف اصل امانت‌داری دانست و خواستار پایان دادن به این روند شد.
غفلت از اوراق قرضه در بورس ایران
همچنین «محسن حاجی‌بابا»، نایب‌رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق ایران بر ضرورت تداوم تعاملات دو طرفه بین بخش خصوصی و سازمان بورس تاکید کرد و پیامدهای بی‌توجهی به این موضوع را ابلاغ ۳۷ بخش‌نامه ظرف سه سال در حوزه بانکی دانست و از آن به عنوان یک فاجعه یاد کرد.
به اعتقاد وی نتیجه توقف تعاملات بین دولت و بخش خصوصی این می‌شود که بعد از ابلاغ ۳۷ بخش‌نامه مختلف در نهایت آخرین بخش‌نامه همانی شود که از ابتدا بخش خصوصی گفته بود.
حاجی بابا آموزش در حوزه بورس و بازار سرمایه را بسیار مهم ارزیابی کرد و گفت: اغلب خریداران در بورس از خرید و فروش خود تحلیلی ندارند، چون بازار را نمی‌شناسند. یک سال است که روی آموزش از طریق رسانه ملی تاکید داریم تا به کمک آن صف‌های هیجانی را کاهش دهیم.
این عضو هیات نمایندگان اتاق ایران یادآور شد: فرآیند ورود شرکتهای جدید به بورس نیز باید تغییر کند؛ متاسفانه بورس در ایران عمق ندارند. برای عمق بخشیدن باید روند ورود شرکتها را تسهیل و تسریع کنیم.
وی همچنین غفلت از اوراق قرضه در بورس ایران را یکی از نواقص موجود عنوان کرد و افزود: در حال حاضر بخش قابل توجهی از منابع مالی از طریق شبکه بانکی تامین می‌شود در حالی که در کشورهای پیشرفته برای تهیه این منابع از اوراق کمک می‌گیرند در صورتی که در ایران چنین سازوکاری هنوز تعریف نشده است.
حاجی بابا توجه به اعتبارسنجی شرکتها را خواستار شد و ادامه داد: به دلیل ضعف در این بخش شاهد چالش‌های جدی هستیم بنابراین باید شرکتهای صددرصد خصوصی برای اعتبارسنجی شرکتها ایجاد کنیم.
نایب رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق ایران پیشنهاد داد: سود تقسیم نشده شرکت‌هایی که دارای گزارش‌های حسابرسی شده هستند معاف از مالیات باشد و هروقت سودها تقسیم شد، مالیات آن را دریافت کنند. این گونه قدرت شرکتها بالا رفته و فشارها از روی شبکه بانکی برداشته می‌شود.
عدم دخالت دولت در بورس خواسته دیگری بود که از سوی این عضو هیات نمایندگان اتاق ایران مطرح شد. به باور او اگر سطح دخالت‌ها کاهش پیدا کند، سطح شفافیت در بورس نیز بیشتر می‌شود و موجب بالا رفتیم میزان اعتماد مردم به این بازار خواهد شد.
انتقاد از افزایش قیمت گاز صنایع
در ادامه این نشست تعدادی از اعضای کمیسیون و کارشناسان بازار سرمایه به بیان دیدگاه‌ها و انتقادهای خود از این بازار پرداختند. در این بین روند صعودی قیمت گاز صنایع از شهریورماه که در واقع خلاف قانون انجام گرفته و همچنان ادامه دارد، قدیمی بودن تجهیزات و تکنولوژی حاکم بر صنایع، فاصله زیاد بین نرخ ارز آزاد و ارز نیمایی در کنار نواقصی که بر بورس حاکم است، بی‌توجهی به مزیت‌های صنعتی موجود و بی‌بهره ماندن از این مزیت‌ها به دلیل قانون‌گذاری‌های نادرست و ابلاغ احکام دست‌وپاگیر، سوق دادن صنایع و شرکتها به سمت هزینه‌های ناکارآمد و غیرمرتبط و نگاه غیرکارشناسانه نسبت به رشد ۱۱ درصدی بازار سرمایه در مقایسه با بازارهای موازی که درواقع واقعیت‌ها بیانگر ریزش بیش از این تعریف شاخص بورس ارقام در بورس است، بخش از موضوعات و انتقادهایی بود که از سوی فعالان اقتصادی مطرح شد.
آنها ضمن تاکید بر لزوم طراحی فرمول جدیدی برای تعیین نرخ گاز صنایع در ایران بر اساس شاخصهای دقیق و کارشناسی شده بر پایان دادن به نرخ‌گذاری دستوری و تعیین قیمت بر خلاف اصل معامله که باید طبق رضایت دو طرف صورت گیرد، تاکید کردند.
در ادامه از نبود اعتماد در بازار سرمایه سخن به میان آمد. به اعتقاد کارشناسان بورس در بخش خصوصی، متاسفانه مسئولان این بازار نتوانستند اعتماد افراد را جلب کنند و این مهم به دلیل شاخص‌سازی‌هایی است که از سوی مسئولان دولتی صورت می‌گیرد؛ تحلیل‌هایی از سوی مسئولان کشور ارائه می‌شود که بیانگر شاخص‌سازی است. امروز شاخصی که به عنوان شاخص کل مطرح می‌شود، در واقع شاخص کل نیست و کلیت بازار را نشان نمی‌دهد و همین اشتباه موجب شده تا بخش تعریف شاخص بورس زیادی از مردم اعتماد خود را نسبت به بازار از دست بدهند. این وظیفه شرکتهای فناوری است که شاخص را اعلام کنند و نه سازمان بورس. اگر هم این سازمان می‌خواهد شاخصی را اعلام کند بهتر است از عنوان شاخص کل استفاده نکند.
یکی دیگر از خواسته‌های بخش خصوصی تامین نقدینگی موردنیاز بسیار برای طرح‌های نیمه‌تمام از طریق صندوق‌های پروژه‌محور بود. از طرفی با توجه به حاکمیت اطلاعات در دنیا که اقتصاد را قابل پیش‌بینی می‌کند، ایجاد رویه‌هایی برای استفاده بهینه از اطلاعات موردنیاز که در بورس وجود دارد، مورد توجه قرار گر فت.
به دنبال آنچه در این نشست مطرح شد، کمیته بورس کمیسیون بازار پول و سرمایه پیشنهادی را مبنی بر تشکیل کمیته‌ای مشترک به منظور انجام کارهای مطالعاتی برای تعریف شاخص کل و اصلاح آن به صورت دقیق و بر اساس معیارهای کارشناسی شده، مطرح کرد. همچنین پیشنهاد شد تا سازمان بورس، سامانه شفافیت تصمیمات دولتی را تشکیل دهد و کلیه دستگاه‌های دولت را موظف کند تا تصمیات و سیاست‌های ابلاغی خود را در این سامانه افشا کنند تا فعالان بازار آن را تحلیل کرده و بر اساس آن تصمیم بگیرند. از طرفی باید بین تصمیم تا اجرای هر سیاستی، چند ماهی فاصله باشد تا در اجرا دچار مشکل نشویم.
تعاملات سازمان بورس و اتاق ایران مستمر خواهد بود
مجید عشقی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار ضمن ابراز خرسندی از تعامل و هم‌فکری با بخش خصوصی، گفت: امیدواریم به کمک این مذاکرات بتوانیم مشکلات به وجود آمده را برطرف کنیم. امروز مشکلات را می‌شناسیم و باید برای آنها راه‌حل‌های دقیق و جامع ارائه دهیم.
او بازار سرمایه را موتور محرک اقتصاد هر کشوری توصیف کرد و ادامه داد: از آنجایی که بورس موتور محرک اقتصاد است، بنابراین نمی‌توان آن را به حاشیه برد و به آن بی‌اعتنایی کرد. امروز همه مردم در این بازار منفعت دارند و در این بین سازمان بورس به تنهایی نمی‌تواند پاسخگوی همه نیازها باشد.
بر اساس اظهارات عشقی باید به کمک همه ذی‌نفعان به ویژه بخش خصوصی عدم شفافیت‌ها را در بازار سرمایه به کم‌ترین حد ممکن برسانیم. پیشنهاد او تقویت روابط سازمان با اعضای کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق ایران به صورت هدفمندتر است. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار پیشنهاد کمیته بورس درباره مطالعات کارشناسی را قابل اجرا دانست و گفت: این کمیتعه مشترک باید در اسرع وقت ایجاد شود.
او در ادامه به افزایش نرخ گاز صنایع اشاره و آن را اقدامی غیر اقتصادی برآورد کرد و افزود: این افزایش نرخ، علت اقتصادی ندارد بلکه سیاسی است و خود وزارت نفت هم قبول دارد که این نرخ قابل توجیه نیست و قرار بود به صورت موقت انجام شود. هرچند چندین ماه طول کشیده است. فرمول تعیین نرخ گاز در دست اصلاح است و باید پیشنهادهای اتاق ایران را دریافت کنیم.
بازار سرمایه نیازی به حمایت ندارد
عشقی تلاش دولت برای تضعیف میزان سودآوری شرکتها بر اساس قوانینی که جاری است را عامل از بین رفتن اعتمادها نسبت به بازار سرمایه برشمرد و ادامه داد: معتقدم بازار سرمایه نیازی به حمایت ندارد و خودش توان مدیریت خود را دارد و حتی قادر است به دولت و بخش خصوصی نیز کمک کند. هرچند تلاش دولت، طبق قوانین موجود برای کاهش میزان سودآوری شرکتها، اعتمادها را از بین برده است. باید توجه داشت که تضعیف سودآوری شرکتها نه تنها به نفع دولت نیست بلکه ارزش دارایی‌های دولت را نیز کاهش می‌دهد.
به اعتقاد این مقام مسئول، سودآوری شرکتها که در صورت‌های مالی نیز ذکر شده باید مجدد سرمایه‌گذاری شوند تا شاهد استمرار سودآوری در سطح اقتصاد کشور باشیم.
او به اهمیت شفافیت در بورس نیز اشاره کرد و گفت: برای افزایش شفافیت به دنبال تحلیل اطلاعات و انتشار آنها هستیم. اتاق ایران نیز می‌تواند در این رابطه پیشنهادهای خود را مطرح کند.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، توسعه نهادهای مالی را یکی از اولویت‌های سازمان عنوان کرد و افزود: بعد از ۱۲ سال، شش مجوز کارگزاری جدید در سه ماه اخیر داده شده و این روند ادامه دارد. دراین راستا در تلاشیم تا پایان سال صف درخواست‌کنندگان برای تاسیس کارگزاری را از بین ببریم. همچنین قرار است برای ایجاد شرکتهای سبدگردان، مشاور تامین سرمایه و پردازش‌گر نیز مجوز بدهیم.
خودداری از عرضه‌های روزانه
در بخش دیگری از این نشست میثم فدایی، مدیرعامل فرابورس با بیان این مطلب که از این پس هیچ عرضه‌ای به صورت یک دفعه آگهی نمی‌شود، گفت: از این پس یک ماه قبل اعلام می‌کنیم و از هر گونه عرضه‌های روزانه دوری خواهیم کرد.
او درباره اجرای پروژه‌های نیمه‌تمام نیز از آمادگی فرابورس برای تشکیل شرکت - پروژه‌ها خبر داد.
رقم واقعی شاخص بورس چقدر است؟
رقم اعلامی شاخص بورس تهران این روزها محل بحث و انتقادات زیادی است، چرا که فعالان بازار سرمایه معتقدند شاخص بورس تهران که اکنون منتشر می شود واقیعت های بازار را پنهان کرده و نمی تواند میزان درست و شفافی از روند افت بورس را به نمایش بگذارد.
رقم اعلامی شاخص بورس تهران این روزها محل بحث و انتقادات زیادی است، چرا که فعالان بازار سرمایه معتقدند شاخص بورس تهران که اکنون منتشر می شود واقیعت های بازار را پنهان کرده و نمی تواند میزان درست و شفافی از روند افت بورس را به نمایش بگذارد.
به گزارش خبرنگار ایسنا، شاخص بورس تهران. متغیر مهمی که وضعیت بازار سرمایه را می سنجد و چند سالی است که مشهور شده است چون در زمانی که بالا می رود همه از رکود شکنی شاخص و اوضاع خوب بورس سخن می گویند، اما زمانی که شاخص نزولی می شود، اوضاع بر وفق مراد نیست و به قول وزیر اقتصاد "نفرینی می شود برای مسببین".اما شاخص بورس یا دماسنج بازار سرمایه که اوضاع بورس را در میان سایر بازارهای سرمایه گذاری نشان می دهد تا چه اندازه می تواند تمام واقعیت های بازار سرمایه را به نمایش بگذارد؟
نگاهی به تاریخچه طراحی شاخص در بورس نشان می دهد که بورس تهران از فروردین ماه سال 1369 اقدام به محاسبه و انتشار شاخص قیمت برمبنای عدد پایه 100 و با نام تپیکس (TEPIX) کرد.
این شاخص نماگر تغییرات قیمت کل بازار بود و به صورت میانگین وزنی محاسبه می‌شد یعنی در صورتی که نماد شرکتی بسته بود یا برای مدتی معامله نمی‌شد، قیمت آخرین معامله آن تعریف شاخص بورس در شاخص لحاظ شده که این امر منجر به تأثیر بیشتر شرکتهای بزرگ در شاخص می‌شد.
چرا محاسبه شاخص کل بورس تغییر کرد؟
شاخص کل قیمت به همراه شاخص قیمت و بازده نقدی و شاخص بازده نقدی از شاخص‌هایی بودند که سال ها در بورس تهران نمایش داده می شدند ولی از سال 1387 و با راه اندازی نرم افزار جدید معاملاتی" جم" ،شیوه محاسبه شاخص بورس تغییر کرد و شاخص بازده نقدی و قیمت جای خود را به شاخص کل در بورس داد.
تفاوت شاخص قدیم و جدید
این تغییر که برای اولین بار بود در بورس تهران رخ می داد، با انتقادات زیادی همراه شد. منتقدان معتقد بودند که شاخص قیمت که به عنوان شاخص قدیم بورس مطرح است بر اساس تغییرات قیمت سهام بازار محاسب و تغییرات تمام شرکتهای بورسی در این شاخص لحاظ می‌شد. اما در محاسبه جدید، قیمت سهم پس از تقسیم سود نقدی کاهش پیدا می کند و پایه شاخص به اندازه سود تقسیم شده تعدیل می شود تا تاثیری بر شاخص نگذارد.
به عنوان مثال، در محاسبه جدید درصورتی که قیمت سهام یک شرکت بورسی قبل از برگزاری مجمع عمومی عادی سالانه 1200 ریال باشد و این شرکت 200 ریال سود در مجمع تقسیم کند، در روز گشایش نماد تغییرات قیمت نسبت به مبلغ 1000 انجام می شود تا تاثیری در شاخص به وجود نیاید.
اما درگذشته نحوه محاسبه شاخص به گونه دیگری بود به طوری که اگر سهام یک شرکت بورسی 1200 ریال بود و در مجمع 200 ریال سود تقسیم می کرد، نماد با قیمت1100 ریال باز می شد که این امر شاخص را منفی می کرد. بنابراین در محاسبه جدید، تغییرات شاخص نسبت به مرز یک هزار ریال برای شرکت مذکور انجام می شود تا تاثیری در شاخص ایجاد نشود.
اشکالات شاخص فعلی بورس
با تغییرات ایجاد شده در محاسبه شاخص بورس، قیمت سهام یک شرکت قبل از مجمع منهای سود تقسیمی این شرکت محاسبه می شود ؛عمده‌ترین اشکال محاسبه آن هم در این است که امکان مقایسه شاخص با گذشته از بین رفته و نمی‌توان بر مبنای عدد های سال گذشته به یک نتیجه منطقی در مورد روند حرکت شاخص رسید.
ضمن اینکه داده‌های شاخص قیمت توسط بورس اعلام نشده و در زمان افزایش یا کاهش شاخص این موضوع مطرح می شود که شاخص فعلی از رشد سهام شرکتها جلوتر بوده و از کاهش سهم ها عقب‌تر است!علاوه بر این سود نقدی شرکتها در زمان بازگشایی نماد سهام آنان پس از مجمع، از مخرج کسرمی شود که سبب رشد در محاسبه شاخص می شود و دلیل این موضوع نیز تلاش برای جلوگیری از نزول بیشتر شاخص در دوران نزول است.
همه ی این عوامل اعتراضات گسترده ای را به نحوه محاسبه و انتشار شاخص بورس تهران وارد کرده است به طوری که فعالان تالار شیشه ای که هفته گذشته و در اعتراض به اوضاع بورس گرد هم آمده بودند ،انتقادات زیادی نسبت به نحوه محاسبه شاخص بورس وارد کرده و از مسئولین می خواستند تا نحوه محاسبه شاخص را تغییر دهند.
معترضین اعتقاد دارند که شاخص بورس تهران واقعیت های بازار سرمایه را به درستی نشان نمی دهد و مسئولان برای جلوگیری ازافت بیشتر شاخص، اقدام به شاخص سازی و دستکاری آن می کنند زیرا در شرایطی که قیمت سهام شرکتها به طور میانگین حدود 40 درصد افت کرده است شاخص بورس تنها افت 20 درصدی را نشان می دهدکه این موضوع اذهان عمومی و مسئولین را نسبت به وضعیت بورس دچار مشکل می کند چرا که آنها تصور می کنند بورس تهران از ابتدای سال تا کنون تنها 20 درصد افت کرده است در حالی که سرمایه سهامداران حداقل با افت 40 درصدی رو به رو شده است!
در این میان یکی از کارگزاران بورس هم به غیر واقعی بودن شاخص بورس اشاره کرده و می گوید:یکی از اشکالات محاسبه شاخص کل بورس این است که اگر 5 درصد سهام شرکت در بورس پذیرفته شده باشد، کل شرکت در محاسبه شاخص لحاظ می‌شود، بنابراین باید شاخصی مورد محاسبه قرار گیرد که بیان کننده وضعیت بازار باشد.
وی معتقد است در محاسبه شاخص قدیم و در زمان تقسیم سود توسط شرکتها ، شاخص کاهش پیدا می کرد ولی شاخص فعلی طوری محاسبه می شود که با تقسیم سود، شاخص افزایش می یابد به طوری که در حال حاضر نیمی از بازدهی بورس به دلیل برگزاری مجامع و تقسیم سود نقدی است.
لزوم تغییر محاسبه شاخص
به این ترتیب عدم تطابق حرکت شاخص کل بورس که از آن به عنوان دماسنج بازار سرمایه یاد می شود با قیمت سهام شرکتها، سردرگمی سهامداران و کاهش اعتماد بر شاخص بورس را موجب شده و این مسائل کارکرد شاخص بورس به عنوان دماسنج بازار سرمایه را در پرده ابهام قرار داده است به طوری که در حال حاضر رقم شاخص قدیمی بورس با رقم شاخص فعلی متفاوت است و شاخص قیمت رقم دیگری را نشان می دهد!
از سوی دیگر با تغییر فرمول محاسبه شاخص نمی توان به مقایسه آمار حرکتی شاخص از سالهای قبل از آذر 1387 پرداخت چرا که نحوه محاسبه شاخص از شاخص قیمت به شاخص نقدی و قیمت تغییر کرده است به طوری که اگر در گذشته قیمت سهام شرکتی بعد از مجمع به خاطر تقسیم سود افت می کرد، شاخص بورس نیز کاهش نشان می داد.در حالیکه در حال حاضر اگر شرکتی سود تقسیم کند و به اندازه سود تقسیمی قیمت بعد از مجمع کاهش یابد شاخص هیچ تغییری نخواهد کرد.
این شرایط باعث شد تا در سال گذشته مرکز پژوهشهای مجلس نیز نحوه محاسبه شاخصهای اصلی بورس تهران را مورد ارزیابی قرار داد و با توجه به انتقادات وارده بر نحوه محاسبه شاخص پیشنهاداتی برای نحوه محاسبه ارائه کرد.این مرکز اعلام کرد که با توجه به اهمیت حیاتی وجود اطلاعات در بازارهای مالی ضروری است که شاخص قیمت برای تمامی روزهای کاری بورس از تاریخ انقطاع آن در آذرماه 1387 تاکنون محاسبه و منتشر شود.
این مرکز پیشنهاد داد که حداقل شاخص قیمت بر مبنای قیمت روزانه (قیمت آغازین ، پایانی و یا میانگین این دو) محاسبه شده و در اختیار فعالان بازار قرار گیرد تا عملا امکان انتخاب یکی از دو شاخص قیمت یا بازده کل را برای فعالان بازار فراهم کند.
این پیشنهادات در حالی مطرح شده است که مسئولان بورس بارها وعده محاسبه و انتشار شاخص قیمت را داده اند اما تا کنون وعده آنها مبنی بر نمایش این شاخص محقق نشده و با بدتر شدن اوضاع بورس تیر اعتراضات به سمت نحوه محاسبه این متغیر مهم روانه شده است. این در حالی است که وعده جدیدی از سوی مسئولان به فعالان معترض بورس داده شده و مسئولان بازار سرمایه با شدت گرفتن انتقادات اعلام کرده اند که شاخص قیمت را قطعا تا پایان سال منتشر می کنند.
به این ترتیب در شرایطی که رکود و بی اعتمادی شدیدی در بازار سرمایه حاکم شده و سرمایه های زیادی با افزایش شاخص بورس وارد بازار سرمایه شده و اکنون با از بین رفتن این سرمایه ها ،اعتماد سرمایه گذاران خدشه دار شده است،واقعی کردن شاخص بورس و انتشار شاخص قبلی در کنار سایر شاخص ها می‌تواند بازار را از فشار زیاد رها کرده و اعتماد از دست رفته را به بازار برگرداند. در این شرایط بهتر است شاخص های جدید به همراه شاخص قیمت در نرم‌افزار معاملاتی بورس تعریف و برای عموم نمایش داده شود تا مردم و مسئولین با واقیعت های بازار سرمایه آشنا شوند.
تعریف شاخص بورس
You are using an outdated browser. Please upgrade your browser to improve your experience.
دوشنبه 2 مهر 1397 | 1509 بازدید | آموزش
شاخص بورس
شاخص در "بورس" یعنی چه؟ حتما شما هم تاکنون، بارها و بارها، شنیده‌اید که مثلا شاخص بورس امروز با 150 واحد رشد، به عدد 70 هزار واحد رسید. همچنین گاهی اوقات رسانه‌ها از کاهش شاخص بورس خبر می‌دهند. اما تا به حال به این موضوع فکر کرده‌اید که شاخص بورس، بیانگر چیست و چرا افزایش یا کاهش آن، اهمیت دارد؟ اساس نوسانات شاخص چه مفهومی دارد؟ در این مطلب از بورسینس قصد داریم درباره شاخصهای بورس و انواع شاخص صحبت کنیم. درفرهنگ لغات فارسی واژه شاخص اینطور معنی شده است: برآمده ، مرتفع . 2 - برجسته ، ممتاز. 3 - (اِ.) نمودار. 4 - نمونه ، الگو، سرمشق . 5 - عددی که میانگین ارزش مجموعه ای از اقلام مرتبط با یکدیگر را برحسب درصدی از همان میانگین در فاصله زمانی دو تاریخ بیان کند. شاخص یک معیار آماری است که تغییرات در یک اقتصاد یا بازار بورس را نشان می‌دهد. در مورد بازارهای مالی، شاخص یک سبد فرضی از کلیه سهامی است که در آن بازار خریدوفروش می‌شود و میانگین تغییرات قیمت همه سهام را نشان می‌دهد. روش اندازه‌گیری هر شاخص، منحصر به همان شاخص است و نمی‌توان رقم فعلی یک شاخص را با شاخصی دیگر مقایسه کرد؛ بنابراین برای مقایسه دو شاخص مختلف بهتر است درصد تغییرات شاخص‌ها را نسبت به‌روز یا ماه قبل باهم مقایسه کرد، نه عدد فعلی آنها را. از شاخص کل و سایر شاخصهای بورس اوراق بهادار تهران می‌توان برای سنجش عملکرد سهام و صندوق‌های سرمایه‌گذاری استفاده کرد. مفهوم شاخص در بورس بسیار متفاوت است، کلمه شاخص (INDEX) در کل به معنای نمودار یا نشان‌دهنده یا نماینده می‌باشد. شاخص کمیتی است که نماینده چند متغیر همگن می‌باشد و وسیله‌ای برای اندازه‌گیری و مقایسه پدیده‌هایی است که دارای ماهیت و خاصیت مشخصی هستند که بر مبنای آن می‌توان تغییرات ایجاد شده در متغیرهای معینی را در طول یک دوره بررسی نمود. شاخص بازار سهام چیست ؟ روشی برای اندازه‌گیری بخشی از بازار سهام است. این شاخص بیانگر روند عمومی قیمت سهام همه شرکتهای پذیرفته در بورس اوراق بهادار است. طبق فرمول طراحی شده تغییر قیمت شرکتهای بزرگتر که در عین حال سرمایه بیشتری نیز دارند بر نوسان شاخص تاثیر بیشتری می‌گذارد. در هر بازار بورس اوراق بهاداری می‌توان بنا بر احتیاج و کارایی شاخصهای زیادی را تعریف و محاسبه نمود. تاریخچه شاخص بورس روش محاسبه شاخص کل بورس تهران برای درک نحوه محاسبه شاخص کل ابتدا لازم است توضیح دهیم که بازدهی سرمایه گذاران که (در بورس) سرمایه گذاری کرده اند در بورس اوراق بهادار به دو روش محاسبه می شود. ابتدا بازدهی حاصل از دریافت سود نقدی در پایان هر سال است و دوم تغییر قیمت سهم در طول دوره سرمایه گذاری سهامدار. یعنی فرض کنید که شخصی سهامی را به ارزش هر سهم 100 تومان در ابتدای یک سال خریداری کرده است، قیمت هر سهم این شرکت در پایان سال 120 تومان شده و شرکتی که سهام آن خریداری شده است نیز در پایان سال 10 تومان به ازای هر سهم سود تقسیم کرده است. بنابراین این سرمایه گذار روی سهام توانسته تا پایان این سال در مجموع 30 تومان به ازای هر سهم سود کند و در واقع بازدهی این سرمایه گذار در پایان سال 30 درصد بوده است، زیرا سرمایه وی از 100 تومان به 130 تومان افزایش یافته است. حال روش و فرمول محاسبه شاخص کل بورس نیز بر همین اساس می باشد. بدین معنی که شاخص کل افزایش قیمت کلیه سهام های منتشر شده در بورس و همچنین تقسیم سود نقدی این شرکت های سهامی را در نظر گرفته و بر این اساس بازدهی کلیه سهام ها و در واقع بازدهی کل بورس را محاسبه می کند که به آن شاخص کل بورس یا بازدهی نقدی بورس می گویند. مفهوم واحد در شاخص چیست؟ شاخص براساس یک واحد تعریف می شود بدین صورت اگر شاخص کل بورس در ابتدای سال برای مثال 10 هزار واحد باشد و در پایان سال به 15 هزار واحد افزایش یابد یعنی 5 هزار واحد افزایش داشته که این به معنای بازده 50% درصدی در شاخص کل بورس است. شاخص بورس تهران شاخص کل قیمت در بورس تهران برای سه گروه محاسبه می‌شود که عبارتند از: 1 - شاخص قیمت کل بازار: که در محاسبه آن قیمت سهام تمام شرکتهای معامله شده تاثیر داده می‌شود. 2 - شاخص قیمت تالار اصلی: که در محاسبه آن فقط قیمت سهام شرکتهای معامله شده در تابلو اصلی تاثیر داده می‌شود. 3 - شاخص قیمت تالار فرعی: که در محاسبه آن فقط قیمت سهام شرکتهای معامله شده در تابلوی فرعی تاثیر داده می‌شود. در زیر به برخی دیگر از شاخصهای بورس اشاره شده است: 4 - شاخص صنعت: این شاخص عملکرد شرکتهای صنعتی بورس را نشان می‌دهد. مفاهیم این بازار کمک می‌کند. با یکی از این کلیدها آشنا شوید: 5 - شاخص واسطه‌گری‌های مالی: این شاخص عملکرد شرکتهای واسطه‌گری مالی شامل هلدینگ‌ها، سرمایه‌گذاری‌ها و لیزینگ‌ها را نشان می‌دهد. 6 - شاخص قیمت و بازده نقدی: این شاخص را در سالهای اخیر روزنامه همشهری با نام شاخص بازده بازار سهام به سهامداران شناسانده است. شاخص قیمت و بازده نقدی را می‌توان یکی از دقیق‌ترین شاخصهای محاسبه در بورس تهران به حساب آورد زیرا هر دو مولفه تقسیم سود در شرکتها و بازده سهام بر اثر افزایش قیمت سهام شرکتها در آن مدنظر قرار گرفته است. 7 - شاخص عملکرد تالار اصلی: این شاخص فقط روند حرکت قیمت سهام شرکتهای درج شده در تابلوی اصلی بورس تهران را طبق ضوابط محاسبه شاخص کل نشان می‌دهد. 8 - شاخص کل قیمت سهام: این شاخص بیانگر روند عمومی قیمت سهام همه شرکتهای پذیرفته در بورس اوراق بهادار است. طبق فرمول طراحی شده تغییر قیمت شرکتهای بزرگتر که در عین حال سرمایه بیشتری نیز دارند بر نوسان شاخص تاثیر بیشتری می‌گذارد. 9 - شاخص عملکرد تالار فرعی: این شاخص فقط روند حرکت قیمت سهام شرکتهای درج شده در تابلوی فرعی بورس تهران را طبق ضوابط محاسبه شاخص کل نشان می‌دهد محاسبه شاخص های مختلف بر اساس فرمولهای قراردادی انجام می‌گیرد و هر شاخصی بنا بر داده ها و فرمول مورد استفاده می‌تواند گویای تغییرات خاصی باشد. لذا به غیر از شاخص کل قیمت که نشان‌دهنده تغییرات قیمت کلیه شرکتها می‌باشد مابقی شاخص‌ها بنا بر نوع محاسبه و شرکت‌هایی که در آن مورد محاسبه قرار می‌گیرند باید تفسیر شوند. حال که تا حدودی با نحوه محاسبه شاخصهای مختلف آشنا شدیم لازم است با توجه به اینکه سهام چه شرکت‌هایی در شاخص مورد نظر تاثیر گذار بوده اند تفسیر لازم را از شاخص مورد نظر داشته باشیم . سرمایه گذاران باید به دو نکته توجه نمایند: نکته ۱ - افزایش شاخص کل تعریف شاخص بورس کلا بمعنی سودآوری کلیه سهام موجود در بورس نیست. برعکس این مسئله کاهش شاخص کل هم بمعنی ضرر در کل سهام موجود در بورس نیست. نکته ۲ - یکی از مهمترین مسائل در سرمایه‌گذاری در بورس تشکیل سبد سهام است. سرمایه گذاران باید از هر صنعتی یک نوع از سهام آن صنعت را در سبد خود داشته باشند. شاخص هم وزن بورس چیست؟ در محاسبه شاخص هم‌وزن، بزرگی و کوچکی شرکتها در محاسبه دخالت داده نمی‌شوند و همه شرکتها به یک میزان در شاخص اثر می‌گذارند. به طور مثال شرکت بزرگی مانند هلدینگ خلیج فارس با شرکت کوچکی مانند دامداری تلیسه نمونه هم‌وزن است. بنابراین نوسانات قیمتی آنها تاثیر مشابهی روی شاخص هم‌وزن می‌گذارد. بنابراین این عامل باعث می‌شود در برخی روزهایی که به طور مثال شاخص کل مثبت است ولی اکثر سهام بازار منفی هستند، شاخص هم‌وزن منفی شود زیرا وضعیت اکثریت سهام تعریف شاخص بورس بازار است که در شاخص هم‌وزن منعکس می‌شود. مبنای شاخص هم وزن بورس مبنای شاخص هم‌وزن 10000 واحد بوده و از اول فروردین 1393 معرفی شده است. به نظر می‌‌رسد که این شاخص با کیفیت بهتری نشان‌دهنده کلیت وضعیت بورس تهران است.
تعریف شاخص بورس و مهم ترین شاخص های بورس
ساعد نیوز: شاخص بورس نماگری است که سطح عمومی مولفه‌ای خاص مثل قیمت و یا بازده را در میان تمام یا گروهی از شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار نشان می‌دهد. در واقع شاخص یک عدد است و بررسی آن به‌تنهایی فایده‌ای ندارد. برای اینکه عدد شاخص قابلیت تحلیل پیدا کند، یک سال به‌عنوان سال پایه در نظر گرفته می‌شود
شاخص بورس نماگری است که سطح عمومی مولفه ای خاص مثل قیمت و یا بازده را در میان تمام یا گروهی از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار نشان می دهد. در واقع شاخص یک عدد است و بررسی آن به تنهایی فایده ای ندارد. برای اینکه عدد شاخص قابلیت تحلیل پیدا کند، یک سال به عنوان سال پایه در نظر گرفته می شود و تمامی اعداد و ارقام در آن سال، به عنوان رقم مبنا تعیین می گردند. در طی سال های بعد، تغییراتی که در قیمت ها و یا بازده به وجود می آیند، نسبت به اعداد و ارقام سال پایه سنجیده می شوند. در بورس اوراق بهادار تهران، فروردین سال ۱۳۶۹ به عنوان سال مبنا قرار گرفته و عدد ۱۰۰ نیز به عنوان عدد پایه شاخص تعیین شده است.
یکی از معیارهای سنجش عملکرد بازارهای مالی، شاخص ها هستند. با استفاده از این شاخص ها می توانید جهت حرکت و میزان تغییرات قیمت ها را تشخیص دهید. برای مثال می توان فهمید که روند کلی حرکت بازار در آینده صعودی است و یا نزولی. ز مهم ترین کاربرد شاخص ها این است که می شود از آن به عنوان مبنایی برای سنجش عملکرد پرتفوی (سبد سهام) خود استفاده کرد. به این صورت که سرمایه گذاران می توانند بازده پرتفوی خود را با بازده شاخص مقایسه کنند و به نوعی عملکرد خود را در مدیریت سهم هایشان مورد ارزیابی قرار دهند.
شاخص کل بورس چیست
مهمترین شاخصی که در بورس مورداستفاده قرار می گیرد و با نام شاخص بازده نقدی و قیمت (شاخص کل) که با نماد شاخص کل TEDPIX که کوتاه شده عبارت Tehran Exchange Dividend Price IndeX است.و در اخبار بورسی بیشتر با آن سروکار دارند، شاخص کل قیمت یا همان شاخص کل است. این شاخص نشان دهنده تغییرات کل قیمت نمادها در بازار است و میانگین افزایش یا کاهش قیمت سهام را در بازار مشخص می کند. به عنوان مثال وقتی می گویند شاخص کل رشد دو درصدی داشته است، یعنی میانگین قیمت پایانی ( نه قیمت آخرین معامله) سهام شرکت های بورسی ( با توجه به ارزش معاملات آنها) دو درصد افزایش داشته است.
شاخص قیمت TEPIX
شاخص قیمت یا شاخص بها به انگلیسی: (Price index) متغیری در اقتصاد است که تحولات قیمت را بر مبنای یک سال پایه نشان می دهد فاوت عمده این شاخص با شاخص کل این است که در شاخص قیمت، فقط قیمت سهام شرکت های بورسی در فرمول شاخص مورد محاسبه قرار می گیرد، در صورتی که در شاخص کل علاوه بر قیمت، سود پرداختی سالیانه شرکت ها هم در محاسبه شاخص لحاظ می شود. در این شاخص نیز مثل شاخص کل، وزن شرکت ها در تاثیر آن ها بر شاخص قیمت اهمیت دارد، یعنی هرچه شرکت بزرگتر باشد، تاثیر آن بر شاخص قیمت نیز بیشتر است..شاخص قیمت به طرق گوناگون محاسبه می گردد که بسته به طریقه محاسبه آن به دسته های زیر تقسیم می گردد:
- شاخص بهای مصرف کننده (CPI)
- شاخص بهای تولیدکننده(PPI)
- شاخص بهای کالاهای صادراتی (XPI)
- شاخص بهای کالاهای وارداتی (MPI)
- شاخص بهای خرده فروشی (RPI)
- شاخص بهای عمده فروشی (WPI)
- شاخص بهای هسته ای ( (COPIبا کنار گذاشتن قیمت کالاهایی که تغییرات بسیار شدید دارند محاسبه می شود
شاخص بازده نقدی
این شاخص در بورس اوراق بهادار تهران(Tehran Exchange Dividend IndeX) TEDIX نامیده می شود. شاخص بازده نقدی، نشانگر میانگینِ بازده ناشی از پرداخت سود نقدی شرکت ها است. شرکت ها در پایان سال مالی خود معمولا قسمتی از سودِ کل خود را به افرادی که در زمان برگزاری مجمع سهامدار شرکت بودند، اختصاص می دهند
شاخص آزاد شناور (TEFIX):
معمولا شرکت ها یا افراد حقوقی، با سرمایه زیادی که دارند، هم از لحاظ ارزشی و هم تعداد، دارای سهام بیشتری نسبت به افراد حقیقی هستند. در نتیجه تاثیر آن ها در تغییرات بازار بیشتر خواهد بود. با توجه به این موضوع، به تعداد سهامی که در بازار سرمایه، در اختیار سهامداران حقیقی است و مرتباً در بازار خرید و فروش می شود، سهام شناور آزاد گفته می شود. ارزش میانگین این سهام به عنوان شاخص سهام آزاد شناور به کار گرفته می شود. به این ترتیب هر چه میزان یا درصد سهام شناور آزاد یک شرکت بیشتر باشد، برای سرمایه گذاران، جذابیت بیشتری برای شرکت در بازار مالی وجود دارد. با توجه به این موضوع، شاخص آزاد شناور درست به مانند شاخص کل محاسبه شده ولی به جای تعداد کل سهام از سهام آزاد شناور استفاده می شود.
شاخص ۵۰ شرکت فعال تر
شاخص ۵۰ شرکت فعال تر شاخصی است که از ۵۰ شرکت با بیشترین حجم معاملات ساخته می شود. این ۵۰ شرکت، شرکت هایی با بیشترین ضریب نقدشوندگی هستند. چرا که بیش از دیگر سهم ها خریدوفروش می شوند.در این شاخص شرکت هایی با نقد شوندگی پایین تر حضور ندارند. ممکن است شاخص کل پایین بیاید، اما اوضاع بازار خوب باشد. شاخص ۵۰ شرکت فعال تر می تواند این عامل را به نمایش می گذارد: وضع سهم هایی که خریدوفروش می شوند چطور است؟
