استفاده از فیبوناچی در تحلیل تکنیکال

- فیبوناچی بازگشتی (Fibonacci retracements): خطهای افقی هستند که بر روی نمودار به نمایش درمیآیند و سطوح مقاومت و حمایت را نشان میدهند.
- فیبوناچی گسترشی (Fibonacci extensions): خطهای افقی هستند که سطوحی که قیمت در یک روند صعودی میتواند به آنها برسد را مشخص میکند.
- قوسهای فیبوناچی (Fibonacci Arcs): شکلهای شبیه قطبنما هستند که ناشی از یک سطح قیمتی بالا و یا پایین میباشند و نشاندهندهٔ محدودههای مقاومت و حمایت هستند.
- فنهای فیبوناچی (Fibonacci Fans): فنهای فیبوناچی، شکلهایی مورب هستند که توسط سطوح بالا و یا پایینی قیمت ساخته میشوند و نشاندهندهٔ محدودههای حمایت و مقاومت هستند.
- مناطق زمانی فیبوناچی (Fibonacci Time zones): خطوطی عمودی هستند که به سمت آیندهٔ قیمت حرکت کردند و بهمنظور پیشبینی زمان رخ دادن یک حرکت قوی در قیمت طراحی شدهاند.
آموزش فیبوناچی در تحلیل تکنیکال
سری فیبوناچی دنباله ای از اعداد است که هر عدد از مجموع دو عدد قبلی خود بدست می آید این دنباله بصورت زیر است.
0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144, 233, 377, 610, 987, 1597, …
شاید در نگاه اول این سری چیز خاصی نداشته باشد! اما آنچه دنباله فیبوناچی را مشهور کرده است نسبت هایی است که اعداد این دنباله با یکدیگر دارند که مهمترین آن، نسبت هر عدد از این دنباله به عدد قبلی خود است و هر چه این عمل را برای جملات جلوتر این سری انجام دهیم این نسبت به یک عدد ثابت همگرا میشود. برای مثال در سری فیبوناچی، اعداد 20، 21 و 22 اُم به ترتیب عبارت است از: 6765، 10946، 17711 حال اگر هر عدد را به عدد قبلی خود تقسیم کنیم به جواب زیر میرسیم استفاده از فیبوناچی در تحلیل تکنیکال و همانطور که مشاهده میکنید تا رقم هفتم اعشار آن یکی است!
17711/10946 = 1.61803398
10946/6765 = 1.61803399
عدد 1.618 را نسبت طلایی یا همان Golden Ratio میگویند و شاید بتوان مهم ترین عدد در دنیا دانست! (عدد طلایی یک عدد گنگ و برابر است با 2/(5√+1)) خدا عاشق عدد 1.618 است! چرا که میتوانید این نسبت را در تمام مخلوقاتش پیدا کنید! از جزء به جزء بدن خودتان بگیرید تا الگوی مارپیچی حلزون، گل آفتابگردان و کهکشان ها، بگذریم! خدا روح مرحوم فیبوناچی را قرین شادی و رحمت کند! و به قول حضرت حافظ:
- خیز تا بر کِلکِ آن نقاش، جانافشان کنیم
- کاین همه نقشِ عجب در گردشِ پرگار داشت
کاربرد فیبوناچی در تحلیل تکنیکال
نسبت های فیبوناچی کاربرد زیادی در بازارهای مالی دارند و بررسی واکنش معامله گران نسبت به این اعداد در بحث حمایت و مقاومت باعث بهبود موفقیت در معاملات میشود. “هیچ قطعیتی در تحلیل تکنیکال وجود ندارد” استفاده از ابزارهای فیبوناچی در کنار سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال و تطابق آنها با یکدیگر صرفا میتواند باعث افزایش کارایی و کاهش تردید در تحلیل شود.
نسبت های مهم فیبوناچی
- 423.8% : از تقسیم هر عدد سری به سومین عدد قبل از خود بدست می آید.
- 261.8% : از تقسیم هر عدد سری به دومین عدد قبل از خود بدست می آید.
- 161.8% : از تقسیم هر عدد سری به عدد قبلی خود بدست می آید.
- 78.6% : جذر عدد 61.8 است!
- 61.8% : از تقسیم هر عدد سری به عدد بعدی خود بدست می آید.
- 38.2% : از تقسیم هر عدد سری به دومین عدد بعد از خود بدست می آید.
- 23.6% : از تقسیم هر عدد سری به سومین عدد بعد از خود بدست می آید.
تذکر: نسبت های 50% و 100% و 200% جزء نسبت های فیبوناچی نیستند اما هنگام تحلیل مورد استفاده قرار میگیرند!
ابزارهای مهم فیبوناچی در تحلیل تکنیکال
در بحث خطوط روند و حمایت و مقاومت، واکنش بازار به قیمت های گذشته این خطوط را بوجود می آورد و انتظار بازار، واکنش دوباره به آنها بود! اما با استفاده از ابزارهای فیبوناچی میتوان یک خط، منحنی و یا زمان خاص برای بازگشت یا ادامه دار بودن یک روند را ترسیم کرد که هیچ اجباری به حمایت و مقاومت بودن آنها نیست و صرفا بحث روانی دارد و استفاده از آنها بایستی به عنوان ابزار کمکی تحلیل تکنیکال و همراه با سایر ابزارها باشد و همپوشانی سطوح فیبوناچی با الگوهای قیمتی، خطوط حمایت و مقاومت، خط روند و… باعث افزایش اعتبار آنها خواهد شد و میتوان واکنش جدی تر بازار را انتظار داشت. در ادامه سعی میکنیم توضیح مختصری پیرامون ابزارهای فیبوناچی خدمت شما ارائه کنیم و در مقالات بعدی بصورت مجزا هر کدام از این ابزارها را همراه با مثال های عملی از بورس و سایر بازارهای مالی مورد بررسی قرار دهیم.
- ریتریسمنت (Fibonacci Retracement)
- اکستنشن (Fibonacci Extension)
- پروجکشن (Fibonacci Projection)
- اکسپنشن (Fibonacci Expansion)
- کمان ها (Fibonacci arcs)
- بادبزن (Fibonacci Fan)
- فیبوناچی زمانی
فیبوناچی ریتریسمنت (اصلاحی – داخلی)
قیمت ها در بازارهای مالی عموما بصورت ناگهانی با افزایش و یا کاهش مواجه نمیشوند و همواره روندها تمایل به اصلاح قیمت دارند برای مثال در یک روند صعودی قیمت سهام از 1000 تا 2000 افزایش پیدا میکند سپس تا 1700 کاهش و دوباره روند صعودی از سر گرفته میشود این اصلاح قیمت در روندهای نزولی نیز با افزایش قیمت ها رخ میدهد. اینکه این اصلاح قیمت تا چه سطحی رخ میدهد توسط سطوح فیبوناچی اصلاحی (بازگشتی) قابل شناسایی است بدین صورت که با شناسایی یک روند، نقاط سقف و کف قیمت آن را به یکدیگر وصل میکنیم که به عنوان سطوح 100% و 0% درنظر گرفته میشود سپس سطوح 23.6%، 38.2%، 50%، 61.8% و 78.6% بین دو سطح 0% و 100% به عنوان خطوط اصلاحی احتمالی ترسیم میشود.
فیبوناچی اکستنشن (اصلاحی – خارجی)
در فیبوناچی بازگشتی – داخلی سطوح اصلاح همگی کمتر از 100% بودند یعنی در یک روند صعودی اصلاح قیمت کمتر از کف قیمتی نمیشد حال اگر اصلاح، اعدادی بالاتر از 100% را تجربه کند به آن فیبوناچی اکستنشن یا همان بازگشتی – خارجی میگویند و سطوح بازگشتی احتمالی به ترتیب 127.2%، 161.8%، 261.8% و 423.6% هستند.
فیبوناچی پروجکشن
پروجکشن به معنای تصویر کردن است و از این ابزار برای تعیین اهداف قیمتی در آینده استفاده میشود فرض کنید در یک روند صعودی قیمت از نقطه A تا B افزایش داشته سپس با کاهش قیمت تا نقطه C فاز اصلاحی خود را پشت سر گذاشته و دوباره روند صعودی خود را شروع کرده باشد حال میتوان اهداف قیمتی جدید را با استفاده از فیبوناچی پروجکشن شناسایی کرد بدین صورت که سه نقطه کف قیمت، سقف قیمت و پایان اصلاح را به یکدیگر وصل میکنیم تا سطوح 100%، 127.2%، 161.8% و 200% به عنوان اهداف احتمالی قیمتی در آینده ترسیم شوند.
فیبوناچی اکسپنشن
فیبوناچی انبساطی و پروجکشن تا حدودی شبیه به هم هستند و برای یافتن اهداف قیمتی بیشتر از 100% مورد استفاده قرار میگیرند تنها تفاوت در تعداد نقاط آنهاست بدین صورت که در فیبوناچی انبساطی تنها از 2 نقطه سقف و کف قیمتی استفاده میشود سپس ترازهای قیمتی 127.2%، 161.8%، 261.8% و 423.6% به عنوان اهداف احتمالی قیمت ترسیم میشوند. پس از شکست خطوط حمایت و مقاومت، تشکیل الگوهای قیمتی و … استفاده از این ابزار میتواند راهگشای معاملات جهت توقف ضرر یا شناسایی سود باشد.
فیبوناچی کمان ها
با استفاده از این ابزار میتوان کمان هایی را به عنوان سطوح حمایت و مقاومت بالقوه ترسیم کرد بدین صورت که ابتدا دو نقطه کف و سقف قیمت در یک روند را به یکدیگر وصل کنید این خط پایه به عنوان شعاع قوس اول، کمان 100% خواهد بود سپس کمان های 61.8%، 50% و 38.2% ترسیم و به عنوان سطوح اصلاحی روند درنظر گرفته میشوند.
صفر تا صد آموزش فیبوناچی در تحلیل تکنیکال
ریاضیات به عنوان یکی از کاربردیترین علوم در شناسایی پدیدههای طبیعی به شمار میرود. از قضا اگر میخواهید به معاملهگری توانمند تبدیل شوید، باید حتماً دانش خوبی در ریاضیات داشته باشید. در این مقاله قصد داریم به بررسی یک ابزار کاربردی در تحلیل تکنیکال بپردازیم. دنباله فیبوناچی را از دوران تحصیل خود به یاد دارید؟ از مفهوم این دنباله، ابزارهای کاربردی برای تحلیلگری در بازارهای مالی به دست آمده است که استفاده از آنها برای دستیابی به منطق معاملاتی خود بسیار راهگشا است. اگر میخواهید بدانید دنباله فیبوناچی چیست و همچنین به دنبال آموزش فیبوناچی در تحلیل تکنیکال میگردید، حتماً تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
نگاهی به مفهوم دنباله فیبوناچی در ریاضیات
دنباله فیبوناچی را از درس ریاضیات دوران تحصیل به یاد میآورید؟ دنبالهای متشکل از اعداد که دو رقم ابتدایی آن 0 و 1 است و سایر ارقام آن از جمع کردن دو رقم قبلی به دست میآید. حاصل این دنباله به صورت زیر در میآید:
… ، 8 ، 5 ، 3 ، 2 ، 1 ، 1 ، 0
این دنباله به ظاهر ریاضی از نظر فلسفی کاملاً با نظام حاکم بر طبیعت گره خورده است. در طبیعت قانونی وجود دارد که مبتنی بر آن میتوان نسبت میان هر چیز را با کوچکترین اتمهای موجود در جهان تعریف کرد. در واقع حتی بزرگترین اجرام موجود در جهان خلقت نیز با این پدیدههای ناچیز طبیعت در ارتباط هستند. دقیقاً مانند دنباله فیبوناچی که در آن اعداد بزرگ کاملاً متکی به جمع عددهای کوچک قبل از خود هستند.
نکته قابل توجه این است که وقتی این دنباله به جلو حرکت میکند، حاصل تقسیم هر عدد به عدد قبلی خود تقریباً پیرامون یک عدد مشخص به دست میآید. این عدد برابر 0.618 است که در بین ریاضیدانان تحت عنوان نسبت طلایی شناخته میشود. جالب است بدانید که در بازارهای مالی نیز مفهوم نسبت طلایی به صورت ملموسی کاربرد دارد. برای آگاهی از این مسئله در ادامه با ما همراه باشید تا آموزش فیبوناچی در تحلیل تکنیکال را با هم مرور کنیم.
آموزش فیبوناچی در تحلیل تکنیکال
نسبتهای طلایی در آموزش فیبوناچی در تحلیل تکنیکال عمدتاً به صورت سه عدد 38.2 درصد، 50 درصد و 61.8 درصد تعریف میشوند. البته در صورت لزوم میتوان از درصدهای دیگری نیز استفاده کرد. با این وجود بیشترین موارد کاربردی همین سه عدد است که در بالا اشاره کردیم. شاید بپرسید کاربرد این اعداد دنباله فیبوناچی چیست؟ پاسخ این است که به کمک دنباله فیبوناچی میتوان زمانی که نمودار قیمت به منطقه تغییر روند نزدیک میشود را شناسایی کرد.
بررسیهای تجربی نشان داده است که ابزار فیبوناچی در تحلیل تکنیکال در صورتی که به صورت صحیح مورد استفاده قرار بگیرد، در بیش از 70 درصد مواقع موفق میشود که رفتار بازار را به درستی پیشبینی کند. با وجود اینکه این ابزار عدم قطعیت 30 درصدی برخوردار است؛ اما نمیتوان به راحتی از کنار آورده 70 درصدی آن برای معاملهگری درست صرفنظر کرد.
ابزارهای فیبوناچی چیست؟
تا اینجا بررسی کردیم که مفهوم دنباله فیبوناچی چیست و نسبت طلایی در ریاضیات را که کاربرد زیادی در تحلیل تکنیکال دارد نیز به طور مختصر معرفی کردیم. حال باید به آموزش فیبوناچی در تحلیل تکنیکال بپردازیم. به طور خلاصه ابزارهای فیبوناچی معیاری برای شناسایی نقاط حمایت و مقاومت در بازار هستند. نکته مهم این است که فیبوناچی از تعدادی ابزار در بازارهای مالی تشکیل شده است که برخی از مهمترین آنها عبارتاند از:
1. فیبوناچی اصلاحی Fibonacci Retracement (RET)
فیبوناچی اصلاحی را به عنوان مهمترین ابزار فیبوناچی در تحلیل تکنیکال میتوان به شمار آورد. این ابزار درصدهای احتمالی پایان یک روند اصلاحی را به ما نشان میدهد و به کمک آنها میتوانی مناطق مناسب برای ورود به معامله را تا حدودی شناسایی کنیم. درصدهای اساسی و مهم که در این ابزار مورد استفاده قرار میگیرد، عبارتاند از:
- 23.6 درصد
- 38.2 درصد
- 50 درصد
- 61.8 درصد (مهمتر از سایر درصدها)
- 78.6 درصد
زمانی که بازار در یک روند صعودی یا نزولی قرار میگیرد، در بازههای زمانی خاصی وارد فاز اصلاحی میشود. البته در این فاز اصلاحی به هیچ عنوان به نقاط سقف و کف حمایتی که به کمک فیبوناچی اصلاحی ترسیم میشود، نمیرسند. نسبت طلایی 61.8 درصد به عنوان نسبت طلایی شناخته میشود که در بسیاری از مواقع سهام نسبت به آن واکنش نشان میدهند.
برای استفاده از این ابزار ابتدا باید نقاط سقف و کف قیمتی در یک بازه زمانی انتخاب شود. سپس بین این نقاط به وسیله خطهای افقی بر مبنای درصدهای فوق تقسیمبندی میشود. این خطوط به عنوان نقاطی برای بازگشت روند قیمت سهم در نظر گرفته میشود. در بین آنها نیز دو خط 61.8 درصد و 38.2 درصد به عنوان مهمترین خطوط برای تغییر روند قیمت سهام در نظر گرفته میشود.
2. فیبوناچی خارجی Fibonacci Extension (EXT)
در ادامه بحث فیبوناچی چیست، نوبت به معرفی نوع دیگری از ابزارهای فیبوناچی میرسد که برای پیشبینی سطوح قیمتی در زمانهایی که سقف یا کف قیمتی شکسته میشود، مورد استفاده قرار میگیرند. گاهی اوقات پیش میآید که یک دارایی در روند صعودی یا نزولی به ترتیب سقف یا کف قیمتی قبلی خود را میشکند. در روند صعودی، نقطه سقف و کف قبلی را به هم وصل میکنیم. به این ترتیب میتوانیم سطوح قیمتی برگشتی را به کمک درصدهای فیبوناچی تعیین کنید. در روند نزولی نیز دقیقاً عکس حالت صعودی عمل میکنیم.
3. فیبوناچی پروجکشن Fibonacci Projection (PRO)
در فیبوناچی اکسپنشن یا همان پروجکشن علاوه بر یک سقف و کف قیمتی از یک نقطه اصلاحی دیگر در روند صعودی یا نزولی باید استفاده شود. یک روند صعودی را در نظر بگیرید. ابتدا کف قیمت در یک بازه زمانی مشخص را به عنوان نقطه یک در نظر میگیریم. سپس سقف بعدی را به عنوان نقطه دو فرض میکنیم. در روند اصلاحی مجدداً یک کف قیمتی تشکیل میشود که قطعاً از نقطه 1 بالاتر است. آن را به عنوان نقطه 3 در نظر میگیریم. سپس سطوح فیبوناچی بر مبنای رابطه بین نقاط یک، دو و سه ترسیم میشود که به این ترتیب خطوط مقاومت را در آیند تشکیل میدهند. در روند نزولی نیز دقیقاً عکس آنچه گفته شد باید در دستور کار قرار بگیرد.
4. فیبوناچی کمانها Fibonacci arcs
در ادامه بحث از فیبوناچی چیست، نوبت به فیبوناچی کمانها میرسد. نکته مهم در خصوص این ابزار آن است که علاوه بر پیشبینی سطوح حمایتی یا مقاومتی، زمان معاملاتی نیز به دلیل کمانهایی که در نمودار ترسیم میشود نیز به نوعی مشخص میشود. در واقع این ابزار نهتنها سطوح حمایتی و مقاومتی را معرفی میکند، بلکه از نظر زمانی نیز به ما نشان میدهد که احتمالاً در چه بازهای از زمان این حمایتهای و مقاومتها توسط نمودار قیمت لمس میشوند.
برای این منظور نیز ابتدا باید دو نقطه را به عنوان کف و سقف نمودار در یک بازه زمانی معین تعریف کرد. سپس سه کمان که نشاندهنده سطوح 38.2 درصد، 50 درصد و 61.8 درصد است بین این سقف و کف قیمتی ترسیم میشود که به کمک آنها میتوان نقاط اصلاحی را در نمودار سهام شناسایی کرد.
5. فیبوناچی بادبزن Fan
این دسته از ابزارهای فیبوناچی معمولاً در روندهای صعودی مورد استفاده قرار میگیرد. به این صورت که تحلیلگر، دو نقطه کف و سقف را در یک بازه زمانی روی نمودار به عنوان خطر روند اصلی به یکدیگر متصل میکند. در ادامه سه خط روند دیگر با شیبهای کمتر بر مبنای درصدهای فیبوناچی در زیر روند اصلی روی نمودار ترسیم میشود که به کمک آنها میتوان خطوط حمایتی سهم را در ادامه روند صعودی پیش روی آن شناسایی کرد.
یک نکته مهم
همانطور که در معرفی ابزارهای فیبوناچی در بالا مشاهده کردید، برای استفاده از هرکدام لازم است تا ابتدا دو نقطه به عنوان سقف و کف قیمتی در یک بازه زمانی در نظر گرفته شود. تعیین دقیق این نقاط یک کار کاملاً تجربی است که بر مبنای تحلیل نمودارهای مختلف و آموزش میتوان به مهارت در این زمینه دست پیدا کرد.
برای یادگیری عمیق این مسئله ما در کلینیک سرمایه دو دوره آموزش تحلیل تکنیکال مقدماتی و دوره آموزش تحلیل تکنیکال پیشرفته را آماده کردهایم که به کمک آن میتوانید هر آن چیزی که برای تبدیل شدن به یک تحلیلگر تکنیکال موفق نیاز دارید را فرابگیرید. آموزش فیبوناچی در تحلیل تکنیکال در این دورههای کلینیک سرمایه بر مبنای مثالهای فراوان به دانشجویان دوره آموزش داده میشود.
سؤالات متداول
1. دنباله فیبوناچی چیست؟
یک دنباله ریاضی متشکل از اعداد است که دو عدد ابتدایی آن 0 و 1 است. پس از آن اعداد از جمع دو عدد قبلی به دست میآیند.
2. برای تحلیل تکنیکال کاربرد فیبوناچی چیست؟
به کمک فیبوناچی میتوان سطوح حمایتی یا مقاومت یک سهم را در روندهای نزولی یا صعودی پیشبینی کرد.
3. بزرگترین نقطه ضعف استفاده از دنباله فیبوناچی چیست؟
استفاده از ابزار دنباله فیبوناچی برای تحلیلگری کار نسبتاً تخصصی است که برای استخراج اطلاعات از آن علاوه بر دانش کافی باید زمان زیادی نیز صرف کرد. به همین دلیل بسیاری از معاملهگران مبتدی توانایی استفاده از این ابزار را برای معاملات خود ندارند. نکته بعدی این است که ابزار فیبوناچی به هیچ عنوان نباید به تنهایی مبنای تصمیمگیری برای خرید و فروش سهام قرار بگیرد و باید سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال در کنار آن ارزیابی شود.
کلام پایانی
در این مقاله بررسی کردیم که دنباله فیبوناچی چیست و چه کاربردی در تحلیل تکنیکال دارد. آموزش فیبوناچی در تحلیل تکنیکال نیاز به تمرین زیاد دارد. همچنین باید توجه داشته باشید که ابزارهای فیبوناچی در کنار سایر ابزارهای موجود در تحلیل تکنیکال معنا پیدا میکند و نباید به تنهایی مبنای تصمیمگیری برای خرید و فروش داراییها قرار بگیرد.
معرفی و کاربرد فیبوناچی در تحلیل تکنیکال
در این مقاله میخواهیم به این سوال پاسخ دهیم که فیبوناچی چیست و چگونه میتواند بر امور مالی ما تاثیر بگذارد. آموزش انواع ابزارهای فیبوناچی را در sdbroker بخوانید.
میتوان استفاده از فیبوناچی در تحلیل تکنیکال گفت که پدیدههای طبیعی تا حد زیادی میتوانند بر تمام قوانین حاکم بر دنیای ما، حتی بر قوانین مالی نیز تاثیر بگذارند. این همان نکتهای بود که لئوناردو فیبوناچی، دانشمند ایتالیایی به خوبی به آن پی برد و تلاش کردند تا آن را در قالب یک دنباله از اعداد، به جهانیان معرفی کند. دنبالهای که در درون خود، یک نسبت بسیار مهم و طلایی را پنهان کرده است. نسبتی که تقریبا در تمامی پدیدههای طبیعی وجود داشته و میتواند امور مالی را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
همچنین خواهیم گفت که کاربرد فیبوناچی در تحلیل تکنیکال چیست و چگونه میتوان از تحلیل تکنیکال فیبوناچی برای تحلیل روند بازار و پیشبینی آن استفاده کرد.
فیبوناچی چیست؟
فیبوناچی یک دنباله بازگشتی از اعداد است. دو جمله اول در این دنباله یک بوده و سایر جملات از جمع دو جمله قبلی به دست میآیند. اما بیشتر افراد نمیدانند که راز تحلیل فیبوناچی چیست و چرا این دنباله در دنیای طبیعت، بورس و ریاضیات تا این حد اهمیت پیدا کرده است. نکته جالب درباره این دنباله این است که نسبت هر عدد به عدد قبل از خود، مقدار ثابتی در حدود 1.618 است که به عنوان نسبت طلایی شناخته میشود.
فیبوناچی این عدد بسیار شگفتانگیز و این نظم طبیعی را با بررسی یک پدیده بسیار ساده به دست آورد. او برای به دست آوردن این دنباله از اعداد، زادوولد خرگوشها را ملاک قرار داده و آنها را بررسی کرد. بر این اساس خرگوشهای تازه متولد شده، حدود یک ماه بعد به بلوغ رسیده و توانایی زادوولد پیدا میکنند. اگر بارداری خرگوش ماده نیز حدود یک ماه طول بکشد، در ماه سوم ما دو جفت خرگوش خواهیم داشت. در این دنباله فرض شده که تعداد خرگوشهای نر و مادهای که به دنیا میآیند با هم برابر هستند و هیچ خرگوشی نمیمیرد.
کاربرد فیبوناچی چیست و چگونه میتواند بر روندهای مالی نیز تاثیر بگذارد؟
شاید این سوال برای شما پیش بیاید که چگونه میتوان از دنیای زادوولد خرگوشها، به دنیای مالی رسید؟ به عبارت بهتر کاربرد ابزار فیبوناچی در تحلیل تکنیکال چیست
زمانی که صحبت از تحلیل تکنیکال فیبوناچی در بازارهای مالی میشود؛ بسیاری از افراد حرفهای در این بازار، به یاد یک تحلیل فوقالعاده قدرتمند میافتند که میتوان از ترازها و نمودارهای آن برای پیشبینی روندها بهره گرفت. یکی از مهمترین موضوعاتی که در زمینه کاربرد فیبوناچی در تحلیل تکنیکال مطرح میشود؛ قدرت همگرایی این ترازها با قرار گرفتن بر روی الگوهای زمانی است.
به عبارت بهتر معاملهگران میتوانند با قرار دادن ترازهای فیبوناچی بر روی الگوهای زمانی، بر روی بازار تاثیر گذاشته و سود خود را برداشت کنند.
برای اینکه بتوان سود بیشتری را از این معامله به دست آورد، باید در تحلیل تکنیکال تا حد زیادی حرفهای شد. به همین دلیل است که در دنیای امروز همه معاملهگران سعی دارند که به سوال فیبوناچی چیست و چه نقشی را در بازار سهام ایفا میکند، به دقیقترین شکل ممکن پاسخ دهند. با پاسخ به این سوال، هر فرد خواهد فهمید که چه نقشی در بازار دارد و چگونه میتواند سکه را به نفع خود برگرداند. تحلیل تکنیکال فیبوناچی در بورس معمولا با درصدهای 38.2، 50 و 61.8 درصد انجام میشود. درصدهای بیشتر تنها در صورت لزوم به کار میروند. این درصدها را میتوان از طریق بستن نسبت میان جملات مختلف فیبوناچی به دست آورد.
به عنوان مثال عدد 38.2 از تقسیم یک جمله به دو جمله پس از خود به دست میآید. البته درصد 50 به طور رسمی در میان درصدهای فیبوناچی قرار ندارد. اما به دلیل کاربردی که در معاملات مختلف دارد، به عنوان یکی از درصدهای مهم در میان معاملهگران جا افتاده است.
علت پرکاربرد بودن ابزار فیبوناچی در تحلیل تکنیکال
زمانی که شما قدم به بازار بورس و سایر بازارهای مالی گذاشته و میخواهید تحلیل تکنیکال را آغاز کنید؛ یکی از بهترین ابزارهایی که به شما معرفی میشود و باید آموزش ببینید، ابزار فیبوناچی است.
احتمالا در ابتدای کار از خود میپرسید که تفاوت دیگر ابزارهای تحلیل تکنیکال با فیبوناچی چیست و چرا این دنباله ساده از اعداد تا این حد در بازار مالی و تحلیل تکنیکال محبوبیت دارد. باید بدانید که تحلیل تکنیکال فیبوناچی راهی است که با استفاده از آن میتوانید قطعیت تصمیمگیری خود را بهبود ببخشید. به عبارت بهتر با استفاده درست از این ابزار، میتوانید تا 70 درصد مطمئن شوید که روند بازار را درست پیشبینی کردهاید و در جایگاه درستی قرار گرفتهاید. البته باید بدانید که شاید کاربرد فیبوناچی در تحلیل تکنیکال برای همه افراد آسان نباشد. زیرا فرایندهای موجود در این تحلیل قدری پیچیده هستند و در صورت عدم استفاده از یک آموزش خوب و کامل، فرد نخواهد توانست از دنباله فیبوناچی به درستی استفاده کند.
این ویژگی همانطور که میتواند عیب تحلیل تکنیکال فیبوناچی بهحساب آید، حسن آن نیز هست. زیرا در این صورت تعداد افرادی که میدانند فیبوناچی چیست و چگونه میتوان از آن برای پیشبینی روند بازار استفاده کرد، کاهش پیدا میکند. در نتیجه شما با قرار گرفتن در این گروه میتوانید از این ابزار قدرتمند به نفع خود استفاده کرده و تا حد زیادی از رقبای خود پیشی بگیرید.
بهعلاوه فیبوناچی میتواند نقاط مرجع قابل اعتمادی را برای پیشبینی روند بازار در اختیار شما قرار دهد که به بهبود تجربه معاملهگری شما کمک خواهد کرد.
انواع ابزارهای فیبوناچی
زمانی که فرایند آموزش تحلیل تکنیکال فیبوناچی را آغاز میکنید، یکی از مباحث بسیار مهم مطرح شده این است که بهترین ابزار در فیبوناچی چیست و چگونه میتوان از آن برای بررسی نمودارها و الگوهای زمانی استفاده کرد. ابزارهای فیبوناچی همان نقاط حمایت و قدرتی هستند که برای رسم آنها از روشهای مختلفی استفاده میشود. زمانی شما میتوانید کاربرد فیبوناچی در تحلیل تکنیکال را درک کرده و آن را به درستی به کار ببندید که با ابزارهای آن آشنا شده و بتوانید از آنها به درستی استفاده کنید.در بازارهای مالی از ابزارهای فیبوناچی برای تحلیل ادامه روند و بازگشت استفاده میشود. مهمترین نکته در استفاده از ابزارهای فیبوناچی درصدها هستند.
نکته بسیار مهم در استفاده از ابزارهای فیبوناچی در بورس این است که برای تشخیص زمان درست استفاده از هر ابزار، داشتن تجربه بسیار مهم است. تجربه در کاربرد فیبوناچی به کمک شما میآید و به شما کمک میکند تا درصدها و نقاط مهم را بهدرستی تشخیص دهید.
معرفی فیبوناچی اصلاحی Fibonacci Retracement (RET)
حال باید به پاسخ این سوال که مهمترین ابزار برای کار در دنیای فیبوناچی چیست برگردیم. در حال حاضر میتوان گفت که فیبوناچی اصلاحی یا EXT یک ابزار بسیار قدرتمند این نوع تحلیل تکنیکال است. با استفاده از این ابزار میتوانیم بهترین نقطه را برای ورود به بازار از طریق تخمین نقطه پایان یک حرکت اصلاحی، پیشبینی کنیم.
برای به کارگیری فیبوناچی اصلاحی در پیشبینی نقاط ورود، مهمترین درصدها عبارتاند از: 23.6، 38.2، 50، 61.8 و 78.6 درصد. در این میان باید عدد 61.8 را به خاطر بسپارید. زیرا اینجا همان نقطهای است که بیشتر حرکتهای اصلاحی به آن ختم میشوند.
در پاسخ به این سوال که فلسفه استفاده از ابزار اصلاحی فیبوناچی چیست باید بگوییم که روند قیمت، در بعضی مقاطع زمانی خاص تمایل به اصلاح پیدا میکند. به همین دلیل زمانی که شما فیبوناچی اصلاحی را رسم میکنید؛ روند اصلاحی از کف و سقف تعریف شده در این نمودار خارج نخواهد بود.
برای رسم فیبوناچی اصلاحی باید یک روند صعودی یا نزولی را استفاده از فیبوناچی در تحلیل تکنیکال در نظر بگیرید. واضح است که در روند صعودی، کف به سقف وصل شده و در روند نزولی، این مسئله برعکس خواهد بود. حالا باید منتظر بمانید تا سایر معاملهگران در یکی از سطوح فیبوناچی واکنش نشان دهند.
همچنین باید همه پارامترهای حمایت و مقاومت را مورد بررسی قرار دهید. در اینجا است که درصدهای مهم فیبوناچی اصلاحی به کمک شما خواهند آمد و به شما خواهند گفت که باید بر روی چه ترازهایی تمرکز کنید. با توجه به تجربهای که در کاربرد فیبوناچی در این نوع تحلیل دارید، خواهید فهمید که در چه مواقعی به کف قیمتی برخورد کرده و چگونه میتوانید سطوح حمایت و مقاومت را به دست آورید. در هر گام از تحلیل تکنیکال فیبوناچی با استفاده از ابزار اصلاحی، باید دو نقطه را مشخص کنید که نشاندهنده یک حداقل و حداکثر هستند. سپس با اتصال این نقاط به یکدیگر میتوانید سطوح مختلف را به دست آورده و فعالیتهای خود را بر اساس آنها تنظیم کنید.
معرفی فیبوناچی خارجی Fibonacci Extension (EXT)
در این بخش میخواهیم به بررسی پاسخ این سوال بپردازیم که راهکار پیشبینی قیمتی در نمودار فیبوناچی چیست و چگونه میتوان آن را رسم کرد؟ به همین دلیل است که میخواهیم ابزار فیبوناچی خارجی یا EXP را مورد بررسی قرار داده و شما را با شیوه رسم این ابزار آشنا کنیم. با استفاده از ابزار EXP میتوان سطوح مقاومتی جدید هر سهم را پس از گذشتن از سقف قبلی شناسایی کرد.
برای رسم این ابزار باید کف را به نقطه حداکثر در سهم قبلی متصل کرد. به این ترتیب میتوان نقاط مقاومت جدید را شناسایی کرد. بهعلاوه میتوان روند برعکس را برای شناسایی سطوح جدید هر سهم نیز طی کرد. به این ترتیب اگر سهم از کف قبلی خود عبور کند؛ برقراری اتصال میان نقطه حداقل به حداکثر قبلی میتواند سطوح جدید هر سهم را به شما نمایش دهد.
معرفی فیبوناچی انبساطی Fibonacci Expansion (EXP)
فیبوناچی انبساطی شبیه به فیبوناچی خارجی است. به عبارت بهتر میتوان گفت که EXP یک نسخه اصلاحشده از EXT است. به همین دلیل روند رسم این دو ابزار تا حد زیادی به یکدیگر شباهت دارد.
یک کاربرد فیبوناچی انبساطی این است که میتوان از آن برای به دست آوردن حالت خارجی و شناسایی نقاط مقاومتی نیز استفاده کرد. به این ترتیب میتوان از حالتهای خارجی بهدستآمده و نقاط مقاومتی شناسایی شده، در تحلیل تکنیکال فیبوناچی بهره گرفت و بیشترین فایده را از روندهای صعودی و نزولی نصیب خود کرد.
معرفی فیبوناچی پروژکشن Fibonacci Projection (PRO)
در دنیای امروز بازارهای مالی دیگری به جز بورس در جهان مشغول به فعالیت هستند که هر یک بستر، سختافزار و نرمافزار خاص خود را دارد. اما نکته جالب اینجا است که در همه آنها میتوان به اقتضای شرایط، پاسخ درخوری را برای سوال فیبوناچی چیست ارائه داد و از ابزارهای تحلیل تکنیکال فیبوناچی برای موفقیت در آنها بهره گرفت. به همین دلیل است که باید با نام ابزارهای فیبوناچی در این بسترها نیز آشنا شد.
بد نیست بدانید که اگر در متاتریدر به EXP برخورد کردید؛ درواقع منظور همین فیبوناچی پروژکشن یا PRO است. این همان ابزاری است که در داینامیک تریدر به عنوان Apps شناخته میشود. حال که با اصطلاحات رایج برای ابزار فیبوناچی پروژکشن در پلتفرمهای مختلف آشنا شدید، باید با شیوه رسم این ابزار نیز آشنایی پیدا کنید.
برای رسم ابزار فیبوناچی انبساطی، برخلاف دو ابزار دیگر، به سه نقطه نیاز است. نکته مهم در این کاربرد فیبوناچی این است که فرقی نمیکند که شما روند صعودی را انتخاب کردهاید یا پیگیر روند نزولی هستید؛ در هر دو صورت باید سه نقطه کف، سقف و اصلاح را در دست داشته باشید.
نکته مهم در استفاده از ابزار فیبوناچی پروژکشن این است که در بیشتر روندهای صعودی و نزولی تکرار میشود. همین موضوع باعث شده که به آن یک نام خاص یعنی رالی، اختصاص داده شود. در نتیجه اگر از شما سوال شد که معتبرترین ابزار فیبوناچی چیست باید در پاسخ به آن، ابزار پرو یا PRO را معرفی کنید. حال باید نقطه کف یا سقف را به عنوان نقطه شروع در نظر بگیرید. اگر از نقطه کف شروع کردهاید؛ باید آن را به سقف وصل کرده و برعکس! تا اینجای کار شبیه به دیگر ابزارهای فیبوناچی بود. اما نکته مهم برای استفاده از ابزار پرو در به دست آوردن نقاط خارج از بازه، مرحله سوم رسم نمودار فیبوناچی است.
در مرحله سوم باید ابزار فیبوناچی پروژکشن را تا نقطه اصلاح بسط داده و فرایند رسم نمودار را کامل کنید. پس از کامل شدن رسم نمودار، میتوانید از تجربههای خود برای پیشبینی قیمت و به دست آوردن نقاط مقاومت، با توجه به موقعیت نقاط استفاده کنید.
معرفی فیبوناچی کمانها Fibonacci arc
در این مرحله از پاسخ به سوال فیبوناچی چیست و چه ابزارهایی را در اختیار فعالان بازارهای مالی قرار میدهد، به معرفی ابزار فیبوناچی کمانها میرسیم. فیبوناچی کمانها یک ابزار بسیار پرکاربرد در تحلیل ترازهای اصلاحی است. در این ابزار، ترازهای اصلاحی با استفاده از کمانهایی نشان داده میشوند. از این کمانها میتوان برای مشخص کردن نقاط برگشت قیمت مشخص کرد. به همین دلیل برای رسم ابزار فیبوناچی کمانها نیز باید صعودی یا نزولی بودن روند را مشخص کنید. زیرا این روند بر روی نقاط بازگشت بسیار تاثیرگذار است.
در تحلیل تکنیکال فیبوناچی برای رسم این ابزار، از دو نقطه استفاده میشود. این دو نقطه در واقع نقاط ابتدایی و انتهایی روند هستند. حال باید به جای استفاده از سایر ابزارهای فیبوناچی برای اتصال این دو نقطه به یکدیگر، از ابزار Arcs استفاده کنید. به این ترتیب این دو نقطه با استفاده از یک کمان به هم متصل میشوند که میتوانید بر اساس آن نقاط برگشت قیمت را مشخص کنید.
معرفی فیبوناچی بادبزن Fan
یکی دیگر از ابزارهای پرکاربرد فیبوناچی در تحلیل تکنیکال روندهای اصلاحی، فیبوناچی بادبزن نام دارد. با استفاده از این ابزار میتوان از خطوط روند برای نمایش ترازهای اصلاحی استفاده کرد. در نتیجه با استفاده از این ابزار میتوان ترازهای بازگشت قیمت را مشخص کرد. برای رسم ابزار فیبوناچی بادبزن باید ابتدا گزینه Fan را انتخاب کنید. نکته قابل توجه برای کاربرد فیبوناچی بادبزن این است که این ابزار برای تکمیل فرایند رسم خود، نیاز به کندل دارد. زیرا خطوط رسم شده در ابزار فن، در واقع خطوط اتصال میان کندلها در ابتدا و انتهای روند هستند.
این خط همان خطی است که روند اصلی را نشان میدهد. اما در نمودار فیبوناچی بادبزن، تعدادی خط دیگر با شیب کمتر وجود دارد. تحلیل موقعیت و شیب این خطوط میتواند به معاملهگران در درک بهتر ترازهای بازگشتی کمک کند.
معرفی فیبوناچی کانال channel
کاربرد فیبوناچی در تحلیل تکنیکال تنها به همین چند نمودار ختم نمیشود. به عبارت بهتر میتوان گفت که طرفداران تحلیل تکنیکال فیبوناچی، در پاسخ به سوال فیبوناچی چیست و چه کاربردی دارد، از فیبوناچی کانال به عنوان برگ برنده خود استفاده میکنند. فیبوناچی کانال ابزاری است که از آن برای تحلیل نمودارهای قیمتی استفاده میشود. این نمودارهای قیمتی در یک کانال در حال حرکت هستند. به این ترتیب میتوان از ابزار channel در زمان شکستن کانال، برای مشخص کردن نقاط حمایت و مقاومت استفاده کرد.
دلیل پرکاربرد بودن این ابزار در تحلیل تکنیکال فیبوناچی ساده بودن آن است. ابزار کانال دارای تعدادی خط است که با قرار دادن آنها بر روی نمودار قیمت، میتوان نقاط حمایت و مقاومت را مشخص کرد. برای رسم این ابزار، سه نقطه نیاز دارید. به عبارت بهتر میتوان گفت که ابزار کانال سه نقطه را به شما معرفی خواهد کرد. به این ترتیب شما باید از میان این سه نقطه، کف و سقف کانال را مشخص کنید. در نتیجه کار تعیین نقاط حساس برای شما بسیار راحت خواهد شد. پیش از این کار تعداد خط بر روی چارت قیمت رسم میشود که به خطوط کانال مشهور هستند. اما اگر بخواهید بدانید که مهمترین نکته در تحلیل ابزار کانال فیبوناچی چیست باید بگوییم که به نقاط برخورد خطوط کانال و چارت قیمت، به طور ویژهای توجه کنید.
هرچه تعداد این نقاط برخورد بیشتر باشد، کانال قیمتی نیز از اعتبار بیشتری برخوردار است. در نتیجه میتوان گفت که خطوط بازگشتی که ابزار فیبوناچی کانال ترسیم کردهاند، درستتر بوده و شما را به سمت بهتری سوق میدهند.
خطوط و اعداد فیبوناچی در تحلیل تکنیکال چیست؟
اعداد فیبوناچی (Fibonacci numbers) بهعنوان یک اندیکاتور تکنیکال بهکار میروند. این توالی اعداد توسط ریاضیدان ایتالیایی به نام فیبوناچی در قرن سیزدهم میلادی ابداع شد.
این توالی اعداد، که از صفر و یک شروع میشود، از طریق جمع شدن دو عدد قبلی بهدست میآید. برای مثال، بخش ابتدایی این توالی بهشکل زیر است. 0، 1، 1، 2، 3، 5، 8، 13، 21، 34، 55، 89، 144، 233، 377 و …
ضرایبی از این توالی بهدست میآید که برخی معتقدند حرکت بازار را پیشبینی میکند.
توالی فیبوناچی بهعلت وجود نسبت طلایی (Golden ratio) که برابر با 1.618 میباشد، و یا معکوس آن که برابر 0.618 میباشد، مورد توجه است.
در توالی فیبوناچی، هر عدد داده شده تقریباً 1.618 برابر عدد قبل از خود میباشد، البته در این حالت چند عدد اول را در نظر نمیگیریم.
همچنین هر عدد برابر با 0.618 برابر عدد بعدیاش میباشد، باز هم چند عدد استفاده شده در ابتدای توالی را در این حالت نیز در نظر نمیگیریم.
نسبت طلایی در همهجای طبیعت وجود دارد و همهچیز را از جهتگیری آوندها در یک برگ تا میزان رزونانس مغناطیسی در کریستالهای کوبالت نیوبیت (Cobalt niobate crystals) را نشان میدهند.
فیبوناچی بازگشتی – Fibonacci retracements، منبع: Investopedia به نقل از Tradingview
نکات کلیدی:
- اعداد و خطوط فیبوناچی با نسبتهای معروف فیبوناچی ساخته شدهاند.
- اعداد پُرکاربرد فیبوناچی در بازارهای مالی شامل 0.236، 0.382، 0.618، استفاده از فیبوناچی در تحلیل تکنیکال 1.618، 2.618 و 4.236 هستند. این نسبتها و یا درصدها میتوانند از تقسیم اعداد مشخصی در این توالی به اعداد دیگر حاصل شوند.
- با وجود اینکه این اعداد، اعداد فیبوناچی محسوب نمیشوند؛ بسیاری از معاملهگران از سطوح 0.5، 1 و 2 نیز استفاده میکنند.
- این اعداد نشان میدهند که قیمت میتواند چه میزان حرکت را داشته باشد. برای مثال، اگر قیمت سهمی از یک دلار به دو دلار برسد، میتوان اعداد فیبوناچی را بر آن اعمال کرد. یک سقوط قیمتی به سطح 1.76 دلار برابر با 23.6 درصد بازگشت از حرکت قیمتی شروع شده از سطح یک دلار میباشد.
- دو عدد از پُرکاربردترین ابزارهای فیبوناچی، فیبوناچی برگشتی و فیبوناچی گسترشی (Fibonacci extensions) میباشند. فیبوناچی برگشتی (Fibonacci retracements) مقدار بازگشت قیمتی را محاسبه میکند و میگوید که قیمت در بازگشت قیمتی تا چه سطوحی میتواند پیش برود. فیبوناچی گسترشی نیز میزان حرکت موج اصلی قیمت را بیان میدارد.
فرمولهای اعداد فیبوناچی و سطوح فیبوناچی
اعداد فیبوناچی فرمول خاصی ندارند، بلکه اعدادی در یک توالی عددی هستند که با یکدیگر ارتباط دارند.
چگونه سطوح فیبوناچی بازگشتی را محاسبه کنیم؟
توالی اعداد فیبوناچی میتواند بهشکلهای گوناگون بهمنظور محاسبهٔ سطوح فیبوناچی برگشتی و یا سطوح فیبوناچی گسترشی مورد استفاده قرار گیرد.
در این بخش یاد میگیرید که چگونه این سطوح را پیدا کنید. نحوهٔ استفاده از این سطوح را نیز در قسمت بعدی خواهید دید.
فیبوناچی برگشتی به دو نقطهٔ قیمتی نیاز دارد که باید در نمودار قیمت انتخاب شوند. معمولاً برای فیبوناچی برگشتی از سطح سوئینگهای (بالاترین نقطه قیمتی) و سطح سوئینگ لو (پایینترین سطح قیمتی) استفاده میکنند.
زمانی که این دو نقطه را انتخاب کردید، خطوط فیبوناچی بههمراه اعداد آنها در نمودار شما رسم میشوند.
اگر قیمت یک سهم از پانزده دلار به بیست دلار برسد، در این حالت سطح 6.23 درصدی برابر با سطح قیمتی 18.82 دلاری میباشد. که آن را بدین شکل محاسبه میکنیم:
$18.82 = (0.236*$5) – $20
سطح قیمتی 50 درصد نیز برابر با 17.5 دلار خواهد بود که آن را نیز میتوانیم بدین شکل محاسبه کنیم:
سطوح فیبوناچی گسترشی
سطوح فیبوناچی گسترشی نیز از توالی اعداد فیبوناچی بهدست میآیند. هرچه در این توالی اعدادی به سمت جلو میرویم، میتوانیم عدد را بر عدد قبلی آن تقسیم کنیم تا عددی برابر با1.618 را بهدست بیاوریم.
همچنین با تقسیم یک عدد بر عددی با دو فاصله قبل از آن بهنسبت 2.618 میرسیم. با تقسیم یک عدد بر عددی با سه فاصله قبل از آن نیز میتوانیم بهنسبت 4.236 برسیم.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد فیبوناچی گسترشی یا انبساطی میتوانید از مطلب آموزشی «فیبوناچی گسترشی یا انبساطی در تحلیل تکنیکال چیست؟» دیدن نمایید.
استفاده از فیبوناچی گسترشی (Fibonacci Extensions) نیازمند به سه نقطهٔ قیمتی میباشد. اولین نقطه، محل شروع حرکت، دومین نقطه محل انتهای حرکت، و نقطهٔ سوم نیز محلی در این میان است که این نقطه میتواند همان محلی باشد که پولبک قیمتی انجام گرفته است.
اگر قیمت از سی دلار به چهل دلار افزایش یابد، و این دو قیمت را بهعنوان نقاط یک و دو در نظر بگیریم، سطح قیمتی 161.8 درصدی، 16.18 دلار بالاتر از قیمت انتخاب شده بهعنوان نقطهٔ سوم قرار میگیرد.
اگر نقطهٔ سوم سیوپنج دلار باشد، سطح 161.18 درصدی فیبوناچی گسترشی برابر با 51.18 دلار خواهد بود (35 + 16.18).
سطوح صد درصد و دویست درصد اعداد رسمی فیبوناچی محسوب نمیشوند، اما آنها سطوح کاربردی بهشمار میآیند زیرا که حرکات مشابه را در بازار نشان میدهند.
اعداد و خطوط فیبوناچی چه چیزهایی به ما میگویند؟
برخی معاملهگران باور دارند که اعداد فیبوناچی نقشی مهم در بازارهای مالی ایفا میکنند. همانطور که بالاتر اشاره شد، توالی اعداد فیبوناچی میتواند بهمنظور ایجاد نسبتها و یا درصدهایی که معاملهگران از آنها استفاده میکنند، استفاده شود.
این سطوح شامل این اعداد میباشند: 23.6 درصد، 38.2 درصد، 50 درصد، 61.8 درصد، 78.6 درصد، 100 درصد، 161.8 درصد، 261.8 درصد و 423.6 درصد. این درصدها با استفاده از تکنیکهای مختلفی در نمودار اعمال میشوند:
- فیبوناچی بازگشتی (Fibonacci retracements): خطهای افقی هستند که بر روی نمودار به نمایش درمیآیند و سطوح مقاومت و حمایت را نشان میدهند.
- فیبوناچی گسترشی (Fibonacci extensions): خطهای افقی هستند که سطوحی که قیمت در یک روند صعودی میتواند به آنها برسد را مشخص میکند.
- قوسهای فیبوناچی (Fibonacci Arcs): شکلهای شبیه قطبنما هستند که ناشی از یک سطح قیمتی بالا و یا پایین میباشند و نشاندهندهٔ محدودههای مقاومت و حمایت هستند.
- فنهای فیبوناچی (Fibonacci Fans): فنهای فیبوناچی، شکلهایی مورب هستند که توسط سطوح بالا و یا پایینی قیمت ساخته میشوند و نشاندهندهٔ محدودههای حمایت و مقاومت هستند.
- مناطق زمانی فیبوناچی (Fibonacci Time zones): خطوطی عمودی هستند که به سمت آیندهٔ قیمت حرکت کردند و بهمنظور پیشبینی زمان رخ دادن یک حرکت قوی در قیمت طراحی شدهاند.
فیبوناچیهای برگشتی (Fibonacci Retracements)
فیبوناچیهای برگشتی (Fibonacci Retracements) معمولترین نوع توالیهای فیبوناچی در تحلیلهای تکنیکال بهشمار میروند.
در طی یک روند، فیبوناچیهای برگشتی میتوانند برای تشخیص میزان عمق پولبک قیمتی صورت گرفته استفاده شوند.
موجهای انگیزشی (Impulse waves)، موجهای بزرگتر قیمت در جهت روند هستند در حالی که پولبکهای قیمتی، موجهای کوچکتری هستند که مابین آنها و برخلاف جهت روند اصلی رخ میدهند.
از آنجایی که آنها موجهای کوچکتر هستند، بهمیزان درصدی از موجهای بزرگتر حرکت خواهند کرد. معاملهگران در زمان وقوع پولبکها بهسطوح فیبوناچی بین 23.6 درصد تا 78.6 درصد نگاه میکنند.
اگر قیمت در نزدیک یکی از این سطوح متوقف شده و دوباره حرکت به سمت بالای خود را از سر بگیرد، یک معاملهگر ممکن است وارد معاملهای در جهت روند اصلی شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد پولبک میتوانید از مطلب آموزشی «پولبک در تحلیل تکنیکال چیست؟» دیدن نمایید.
سطوح فیبوناچی میتوانند بهعنوان راهنمایی برای یافتن محل ورود به معامله استفاده شوند. هرچند باید در نظر داشته باشید که حرکات قیمتی باید پیش از ورود به معامله براساس سطوح فیبوناچی مورد تأیید قرار بگیرد.
هیچ معاملهگری تا پیش از واکنش قیمت، نمیداند که کدام سطح قیمتی فیبوناچی باعث توقف روند خواهد شد، بنابراین باید صبر کرد و سطوح قیمتی را رصد کرد تا بتوانند در فرصتی مناسب وارد معامله شوند.
قوسها، فنها، فیبوناچیهای گسترشی و فیبوناچیهای منطقهٔ زمانی همگی یک موضوع واحد را نشان میدهند اما بهصورتهای مختلفی بر روی نمودارها اعمال میگردند.
هر یک از این فیبوناچیها نشاندهندهٔ نقاط احتمالی مقاومت و حمایت میباشد. که البته باید در نظر داشت که این نقاط مقاومت و حمایت از طریق اعمال اعداد فیبوناچی بر روی حرکت سابق قیمتی بهدست آمده است.
این نقاط مقاومت و حمایت میتواند سطوحی را به ما بدهد که قیمت ممکن است در آن متوقف شود و سپس در آینده به سمت بالا حرکت کند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد سطوح حمایت و مقاومت میتوانید از مطلب آموزشی «سطوح حمایت و مقاومت در تحلیل تکنیکال چیست؟» دیدن نمایید.
تفاوت بین اعداد فیبوناچی (Fibonacci numbers) و اعداد گَن (Gann numbers)
گَن (W.D. Gann) یک معاملهگر مشهور بود که تعداد زیادی از ابزارها بر پایهٔ اعداد را برای معاملهگری طراحی نمود.
اندیکاتورهایی که بر پایهٔ کار او توسعه یافتند شامل خطوط فن گَن (Gann Fan) و مربع گَن (Gann Square) میباشند.
اندیکاتور بادبزن گَن (Gann Fan) برای مثال، از زاویههای 45 درجه استفاده میکند، که گَن آنها را بهعنوان زوایای مهم پیدا کرده بود.
کارهای گَن بهصورت کلی در حدود دایرهها و زوایا قرار دارد. اعداد فیبوناچی از سویی دیگر، بیشتر با نسبتهای بهدست آمده از توالی این اعداد نشأت میگیرند.
گَن یک معاملهگر بود، بنابراین روش او برای استفاده در بازارهای مالی طراحی شده است. روشهای فیبوناچی در اصل برای معاملهگری طراحی نشده است، اما توسط معاملهگران و تحلیلگران بازار بهمنظور استفاده در بازارهای مالی بهینه شده است.
محدودیتهای استفاده از اعداد و سطوح فیبوناچی
استفاده از فیبوناچیها مسئلهای ذهنی میباشد زیرا که معاملهگر باید مقادیر بالا یا پایین در نمودار را خودشان انتخاب کنند.
مقادیر بالا (Highs) و پایین (Lowes) انتخاب شده توسط معاملهگر میتواند نتایجی که او بهدست میآورد را تحت تأثیر قرار دهد.
اختلافنظر دیگری که در مورد اعداد فیبوناچی و روشهای معاملهگری با آنها وجود دارد این است که تعداد سطوح بسیار زیادی در آن وجود دارد که بازار میتواند در نزدیکی هر یک از آنها دچار بازگشت قیمتی شود، که موجب میشود این اندیکاتور بهعنوان اندیکاتوری که میتوان پس از رخ دادن حرکات قیمتی از آن استفاده کرد، در نظر گرفته شود.
مشکل اصلی اینجا است که حدس زدن و پیدا کردن عددی که سطح قیمتی در آن در حال حاضر و یا در آیندهٔ بازار مهم خواهد بود، سخت میباشد.
اگر علاقه مند به یادگیری بیشتر در این حوزه هستید میتوانید از نقشه راهنمای دیجی کوینر به نام «درخت یادگیری» دیدن نمایید که از نقطه ابتدایی تا انتهای مسیر را ریل گذاری کرده است.
شما با مطالعه درخت یادگیری تا حد مطلوبی دانش خود را افزایش دادهاید اما برای حرفه ای شدن و انجام معاملات در این بازار نیاز به یک راهنمای مجرب و با تجربه دارید.
مجموعه دیجی کوینر بر آن است که با برگزاری کلاسهای آموزشی تجریبات چند ساله خود را در اختیار هم وطنان عزیز قرار دهد تا در این بحران اقتصادی بتوانند در آمد دلاری کسب نمایند. (تاریخ برگزاری کلاسها متعاقبا از طریق وبسایت اعلام خواهد شد.)
تیم تحریریه دیجی کوینر
این مقاله به کوشش هیئت تحریریه دیجی کوینر تولید شده است. تک تک ما امیدواریم که با تلاش خود، تاثیری هر چند کوچک در آگاه سازی فعالان حوزه رمز ارزها و بازارهای مالی داشته باشیم.
آموزش فیبوناچی در تحلیل تکنیکال
تجزیه و تحلیل فنی یا تکنیکال حوزهای وسیع پر از ابزارهای تحلیلی است که سعی دارند حرکت قیمت سهم در آینده را با توجه به حرکات قیمت در گذشته پیشبینی کنند. سری فیبوناچی یکی از این ابزارهاست که با گذر زمان امتحان خود را پس داده است. اصطلاحات سطح اصلاح فیبوناچی، نسبت طلایی، سطوح حمایت و مقاومت همگی از اصطلاحات بسیار محبوب و پرکاربرد در دنیای معاملات آنلاین هستند که به احتمال فراوان در طول یادگیری نحوه معامله سهام یا ارز دیجیتال به روش تحلیل تکنیکال با آنها برخورد کردهاید. در این مقاله قصد داریم به آموزش فیبوناچی بپردازیم، ببینیم که سری فیبوناچی چیست و معامله گران چگونه از این اعداد برای تصمیم گیری در مورد معاملات استفاده میکنند.
فهرست عناوین مقاله:
معرفی سری فیبوناچی
لئوناردو د پیزا راهب قرن ۱۲ بود که نزد دوستانش به نام فیبوناچی شناخته میشد و شهرت امروز آن مدیون کشف دنباله عددی جذابی است که در ریاضیات و سایر پدیدههای طبیعی دیگر به چشم میخورد. فیبوناچی زمانی که مشغول مطالعه هرم بزرگ گیزه بود، نسبت بینظیری از اعداد را کشف کرد که امروزه به احترام او آن را سری فیبوناچی مینامیم. مجموعه اعداد ۱، ۱، ۲، ۳، ۵، ۸، ۱۳، ۲۱، ۳۴، ۵۵، ۸۹، ۱۴۴، ۲۳۳، ۳۷۷، ۶۱۰ و الی آخر که در آن عدد بعدی حاصل جمع دو عدد قبلی است و این روند به ترتیب ادامه مییابد.
در همین دنباله، اگر عددی بر عدد دیگر تقسیم شود، نسبتی ثابت تولید میکند که معادل ۰.۶۱۸۰۳۴۵ است و از آن به عنوان «نسبت طلایی» یاد میشود. این نسبتها در بسیاری از مطالعات چه در ریاضیات و چه در سلسله رویدادهای طبیعی یافت میشوند.
مفاهیم پایه آموزش فیبوناچی
اولین مفهوم پایه آموزش فیبوناچی، معرفی سطح اصلاح است. سطوح اصلاح اندیکاتور فیبوناچی (Fibonacci Retracement) یکی از استراتژیهای محبوب در بین معاملهگرانی است که اساس معاملات آنها بر مبنای تحلیل تکنیکال است. عملکرد اینها بر اساس مجموعهای از اعداد کلیدی است که در قرن سیزدهم توسط ریاضیدان مشهور لئوناردو فیبوناچی تعیین شده است. ترتیب اعداد در سری فیبوناچی در قالب یک نسبت بین اعداد سری معرفی میشود.
در تجزیه و تحلیل فنی یا همان تکنیکال، اصلاح فیبوناچی دو نقطه پیوت در نمودار سهام (معمولاً یک قله و یک دره) را گرفته و فاصله عمودی آنها را بر نسبتهای کلیدی فیبوناچی ۲۳.۶%، ۳۸.۲%، ۵۰%، ۶۱.۸% و %۱۰۰ تقسیم میکند. پس از مشخص شدن این سطوح که آنها را سطوح اصلاح فیبوناچی مینامیم، تعدادی خطوط افقی ترسیم شده و از آنها برای شناسایی سطوح احتمالی حمایت و مقاومت استفاده میشود.
البته این سطوح در تحلیل تکنیکال به شکلهای دیگری نیز مورد استفاده قرار میگیرند. به عنوان مثال استفاده از آنها در الگوهای گارتلی و نظریه موج الیوت تا حد زیادی رایج هستند. به این شکل که پس از حرکت قابل توجه قیمت به سمت رشد یا افت، این تحلیل فنی نشان میدهد که اصلاحات در نزدیکی برخی از سطوح فیبوناچی خاص اتفاق میافتند.
در نظر داشته باشید که سطوح اصلاح فیبوناچی قیمتهای ایستایی هستند که برخلاف میانگین متحرک تغییر نمیکنند و این ماهیت استاتیک سطوح قیمت، امکان شناسایی سریع و آسان آنها را برای معاملهگر فراهم میکند. آموزش فیبوناچی و شناسایی این سطوح به معامله گران و سرمایه گذاران کمک میکند تا حین آزمون و بررسی سطح قیمتها، پیشبینی و واکنشهای محتاطانه ای داشته باشند، چرا که این سطوح نقاط عطفی هستند که انتظار میرود بازگشت یا شکست قیمت اتفاق بیفتد.
کمان فیبوناچی (Fibonacci arcs) چیست؟
همانطور که از نامش پیداست، قوس یا کمان فیبوناچی خطوط منحنی هستند که از آنها برای پیشبینی سطوح مقاومت و حمایت استفاده میشود. برای ترسیم این قوسها ابتدا نقاط بالا و پایین نمودار تعیین شده و با خطی به یکدیگر متصل میشوند، سپس منحنی های نیم دایرهای، این خط را در سطوح ۳۸.۲، ۵۰، و ۶۱.۸ درصد قطع میکنند. تفاوت بین کمان فیبوناچی و سطح اصلاح فیبوناچی در این است که سطوح اصلاح سطوح افقی هستند که در طول زمان ثابت میمانند، اما کمانها فقط یکبار از نقطه تقاطع میگذرند و برای دورههای دیگر، بر اساس شعاع کمان رسم شده حرکت میکنند. این یعنی کاملاً داینامیک هستند.
فن فیبوناچی (Fibonacci fans) چیست؟
پس از تعیین نقاط بیشینه و کمینه قیمت در نمودار، کافی است از راست ترین نقطه نمودار یک خط عمودی رسم کنید. خط را به سطوح ۳۸.۲، ۵۰ و ۶۱.۸ درصد تقسیم کنید، سپس یک خطوط عمودی دیگر از سمت چپترین نقطه رسم کنید و از این نقاط عبور دهید. خطوط عمودی نشاندهنده سطوح حمایت و مقاومت هستند. در ادامه این آموزش فیبوناچی، به ترسیم خطوط فن میپردازیم:
۱- یک روند را انتخاب کنید.
۲- سه سطح افقی فیبوناچی (۶۱.۸، ۵۰ و ۳۸.۲ درصد) مربوط به آن روند را مشخص کنید.
۳- یک خط عمودی رسم کنید که در نقطهای پایانی روند از این سطوح عبور کند.
۴- سه خط رسم کنید، هر کدام نقطه آغازین روند شروع شوند و از یکی از نقاط تقاطع خط عمودی با سطوح فیبوناچی عبور کنند.
اکنون که فنهای فیبوناچی خود را رسم کردهاید، میتوانید از آنها برای نمایش سطوح حمایت و مقاومت احتمالی در معاملات فارکس خود استفاده کنید.
فیبوناچی زمانی (Fibonacci Time Zones) چیست؟
فیبوناچی زمانی مجموعهای از خطوط عمودی است. برای ترسیم این خطوط، باید نمودار قیمت به بخشهایی تقسیم شود که فاصله آنها از یکدیگر مطابق دنباله فیبوناچی تعیین میشوند. خطوط عمودی زمانهایی را نشان میدهند که انتظار میرود نوسان قیمت حرکت قابل توجهی داشته باشد. این مناطق زمانی بر اساس توالی اعداد فیبوناچی و نسبت طلایی به دست میآیند.
آموزش فیبوناچی: نحوه عملکرد نسبتهای فیبوناچی
قبل از اینکه بفهمیم چرا این نسبتها برای تقسیم انتخاب شدهاند، بیایید یکبار دیگر سری اعداد فیبوناچی را با هم مرور کنیم. دنباله اعداد فیبوناچی به شرح زیر است:
۰، ۱، ۱، ۲، ۳، ۵، ۸، ۱۳، ۲۱، ۳۴، ۵۵، ۸۹، ۱۴۴ و غیره. این دنباله تا بینهایت ادامه دارد. با اندکی دقت درمییابیم که یکی از ویژگیهای قابل توجه این دنباله عددی این است که هر عدد تقریباً ۱.۶۱۸ برابر بزرگتر از عدد قبلی است. این رابطه مشترک بین هر اعداد در سری، پایه نسبتهایی است که در آموزش فیبوناچی و تحلیلهای فنی برای تعیین سطوح اصلاح از آنها استفاده میشود.
- نسبت کلیدی فیبوناچی ۶۱.۸% با تقسیم عددی در مجموعه به عدد بعدی به دست میآید. مثلاً ۲۱ تقسیم بر ۳۴ برابر است با ۰.۶۱۷۶ یا ۵۵ تقسیم بر ۸۹ برابر است با ۰.۶۱۷۹۸.
- نسبت ۳۸.۲% با تقسیم یک عدد در سری به دو عدد بعدتر از خودش به دست میآید. به عنوان مثال ۵۵ تقسیم بر ۱۴۴ تقریباً معادل ۰.۳۸۱۹۴ خواهد بود.
- نسبت ۲۳.۶% با تقسیم یک عدد در سری به سه عدد بعدتر از خودش به دست میآید. به عنوان مثال ۸ تقسیم بر ۳۴ برابر است با ۰.۲۳۵۲۹.
- نسبت ۵۰% با یافتن حد وسط بین ۶۱.۸% و ۳۸.۲% به دست میآید: ۵۰% = (۲÷ (۶۱.۸% + ۳۸.۲%))
- نسبت ۷۴.۶% با این سطح با یافتن فاصله ۳۸.۲ درصد و ۲۳.۶ درصد (۱۴.۶% = ۲۳.۶% – ۳۸.۲%) و افزودن آن به ۶۱.۸ درصد (۷۶.۴% = ۱۴.۶% + ۶۱.۸%) تعیین میشود.
- نسبت ۱۰۰% با تعیین محل شروع روند قبلی به دست میآید.
تعیین همه این شش سطح اصلاح فیبوناچی، سطوح حمایت و مقاومت بالقوهای برای ما فراهم میکند که میتوانیم در معاملات فارکس برای تعیین زمان ورود و خروج از معاملات از آنها استفاده کنیم.
سطوح اصلاح فیبوناچی و پیشبینی قیمت سهام
به دلایل نامعلوم، نسبتهای فیبوناچی که معرفی کردیم، نه تنها در طبیعت، بلکه در بازار سهام هم نقش خاصی ایفا میکنند. معاملهگران فنی سعی میکنند با آموزش فیبوناچی، از این نسبتها برای تعیین نقاط بحرانی استفاده کنند که در آن مومنتوم قیمت سهام احتمالاً در جهت معکوس حرکت خواهد کرد.
سطوح اصلاح فیبوناچی نسبت به سایر ابزارهای معاملاتی فیبوناچی بیشترین استفاده را دارند. این امر تا حدی به سادگی نسبی و البته کاربردی بودن آنها تقریباً در تمام اندازه گیریهای معاملاتی مربوط است. از این سطوح میتوان برای ترسیم خطوط حمایت، شناسایی سطوح مقاومت، ثبت سفارشات توقف ضرر (Stop Loss) و تعیین قیمتهای هدف استفاده کرد. همچنین یک کاربرد دیگر این نسبتها، استفاده به عنوان یک مکانیسم اصلی در استراتژی معامله گری در خلاف جهت روند (Countertrend Trading) است.
خطوط افقی سطوح اصلاح فیبوناچی محل احتمالی سطوح حمایت و مقاومت را نشان میدهند. هر سطح با یکی از نسبتها یا درصدهای بالا مرتبط بوده و نشان میدهد که قیمت تا چه حد از حرکت قبلی عقب افتاده است. در حالت کلی به احتمال زیاد جهتگیری روند قبلی ادامه خواهد داشت، با این حال قیمت دارایی قبل از وقوع به یکی از نسبتهایی که بالا ذکر کردیم، بازمیگردد.
جالب است بدانید که اکثر پلتفرمهای معاملاتی مدرن حاوی ابزاری هستند که به طور خودکار این خطوط افقی را ترسیم میکند. البته علاوه بر نسبتهایی که در بالا توضیح دادیم، بسیاری از معاملهگران از سطح ۵۰% نیز استفاده میکنند. این سطح در حقیقت نسبت فیبوناچی نیست، با این حال معاملهگران از آن استفاده میکنند چون تجربه شده در این سطح اصلاح، قیمت دارایی تمایل دارد در جهت خاصی (در جهت رشد یا افت) حرکت کند.
چگونه سطوح اصلاح فیبوناچی را در نمودار به کار ببریم؟
در تجزیه و تحلیل تکنیکال، سطوح اصلاح فیبوناچی مناطق کلیدی که ممکن است روند حرکت قیمت سهام معکوس یا متوقف شود را معرفی میکنند. از این رو معاملهگر میتواند با مطالعه آموزش فیبوناچی، از این سطوح به عنوان یکی از متداولترین استراتژیهای معاملاتی تکنیکال برای تعیین محل ورود به معامله استفاده کند.
به عنوان مثال اگر معاملهگر متوجه شود که پس از حرکت قابل توجه قیمت، ارزش سهام ۳۸.۲ درصد کاهش یافته، با شروع روند صعودی سهام، او تصمیم میگیرد وارد معامله شود. در این حالت سهام به سطح فیبوناچی رسید و زمان مناسبی برای خرید بود، زیرا احتمال آنکه قیمت سهام مجدداً اصلاح شود یا افت اخیر خود را جبران کند، بسیار زیاد است.
معایب استفاده از اصلاح فیبوناچی
علیرغم محبوبیت استفاده سطوح اصلاح فیبوناچی، این ابزارها با معایب مفهومی و فنی همراه هستند که معامله گران به هنگام استفاده باید نسبت به آنها کاملاً آگاه باشند. استفاده از اصلاح فیبوناچی وابسته به طرز فکر معاملهگر است و او میتواند از این شاخص تکنیکال به روشهای مختلف استفاده کند. به کررات معاملهگرانی در بازار وجود دارند که با استفاده از اصلاح فیبوناچی به سود کلان رسیدهاند و اثربخشی آن را تائید میکنند. در عین حال، معاملهگرانی هم وجود دارند که پول خود از دست دادهاند و نسبت به معتبر بودن آن دچار شک و تردید هستند.
در ادامه آموزش فیبوناچی باید بگوییم که اصل اساسی همه ابزارهای فیبوناچی نوعی ناهنجاری عددی است که هیچگونه اثبات منطقی ندارد و همه این نسبتها، اعداد صحیح، توالیها و فرمولهای حاصل از دنباله فیبوناچی صرفاً محصول یک فرایند ریاضی هستند. این امر باعث نمیشود که معاملات فیبوناچی ذاتاً غیرقابل اعتماد باشند، اما برای معاملهگرانی که به دنبال منطقی پشت استراتژی معاملاتی خود هستند، ممکن است چندان قابل استناد نباشد.
علاوه بر این، استراتژی اصلاح فیبوناچی تنها میتواند به اصلاحات، بازگشتها و جهشهای در خلاف جهت روند احتمالی اشاره کند. این سیستم هنوز برای سایر شاخصها را کاملاً تائید نمیکند و سیگنالهای قوی یا ضعیفی ارائه نمیدهد که به راحتی قابل تشخیص باشند.
استدلال دیگر علیه سطوح اصلاح فیبوناچی این است که تعداد آنها زیاد است، در حالیکه روند قیمت در اغلب موارد فقط نزدیک به یکی از آنها معکوس میشود. این باعث میشود معاملهگران مدام در تلاش باشند تا دریابند در حال حاضر کدام یک از این سطوح کارکرد بهتری خواهد داشت.
کلام آخر
ابزارهای معاملاتی فیبوناچی مشابه سایر استراتژیهای معاملاتی جهانی نقاط ضعفی دارد که در این مقاله به بررسی کامل آنها پرداختیم، دیدیم که هیچگونه پشتوانه منطقی پشت این استراتژی نیست و صرفاً به صورت احتمالی برخی از تغییرات بازار را هشدار میدهد. با این وجود بسیاری از معاملهگران از نسبتها و سطوح اصلاح فیبوناچی برای انجام معاملات در روندهای بلندمدت استفاده میکنند و اتفاقاً موفق میشوند.
اصلاح فیبوناچی زمانی که در کنار سایر شاخصها یا سیگنالهای فنی مورد استفاده قرار گیرد، حتی میتواند به مراتب قویتر عمل کند. پیشنهاد میکنیم در مورد آموزش فیبوناچی و ابزارهای آن بیشتر تحقیق کنید تا دریابید چگونه میتوان برای تحلیل بهتر، نقاط قوت آن را درکنار سایر نظریههای تحلیل تکنیکال مورد استفاده قرار داد. امیدواریم پس از مطالعه این مطلب، راه مناسبی برای استفاده از سری فیبوناچی جهت بهبود معاملات خود بیابید.