الگوی قیمتی سر و شانه در تحلیل تکنیکال

شکل 1- نمونه‌ای از الگوی سر و شانه از انواع الگوهای برگشتی

الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال چیست؟ + روش معامله

الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال چیست؟ چگونه باید از این الگو در معاملات خود استفاده کنیم؟ الگوی سر و شانه (Head And Shoulders) در ارزهای دیجیتال چگونه است؟ بهترین آموزشی که می‌توانید در مورد الگوی سر و شانه ببینید، در این مقاله قرار داده شده است. با مشاهده این الگو در نمودارهای قیمت، باید برای یک سقوط قیمت بسیار بزرگ آماده باشید. در این مقاله یاد می‌گیریم که چگونه از الگوی سر و شانه در معاملات استفاده کنیم. همچنین با الگوی سرو شانه معکوس آشنا می‌شوید.

الگوی سر و شانه چیست؟

این الگو یکی از اساسی‌ترین الگوها است که با نام سر و شانه (Head And Shoulders) شناخته می‌شود. از این الگو در بازار کریپتوکارنسی و هر بازار مالی استفاده می‌شود و تشخیص آن به‌سادگی امکان‌پذیر است و کار سختی در پیش نخواهید داشت.

الگو سر و شانه از یک خط مبنا یا همان خط گردن و سه قله تشکیل شده است که قله وسط در بالاترین موقعیت نسبت به قله‌های دیگر قرار دارد. برای اینکه درک بهتری داشته باشید، باید بدن یک انسان را در نظر بگیرید که سر شخص موردنظر همان قله وسط و شانه‌های آن دو قله دیگر هستند که خط گردن از میان آنها عبور می‌کند.

همان‌طور که در ابتدای مقاله اشاره کردیم، الگوی سر و شانه، الگویی نزولی برای نمودارهای قیمت هستند که تغییر روند صعودی را به نزولی نمایش می‌دهند؛ بنابراین با مشاهده سر و شانه باید شاهد ریزش قیمت باشیم.

الگوی سر و شانه کف چیست؟

الگوی سر و شانه نیز به شکل معکوس مورد استفاده قرار می‌گیرد، یعنی زمانی که روند نزولی ادامه دارد، با مشخص‌شدن الگو، شاهد تبدیل شدن روند نزولی به صعودی خواهیم بود. به معکوس الگوی سر و شانه، سر و شانه کف (Head And Shoulders Bottom) می‌گویند.

سر و شانه کف از خط مبنا یا گردن و سه دره (کف قیمت) تشکیل می‌شود. محل قرارگیری دره وسط به‌گونه‌ای است که در پایین‌ترین سطح قرار می‌گیرد. در نتیجه مشاهده الگو سر و شانه کف، کف قیمت را نمایش می‌دهد و صعودی خواهد بود.
یکی از مزیت‌های این الگوی سر و شانه این است که می‌توان آن را در تمام بازه‌های زمانی پیدا کرد. در نتیجه تحلیلگران و تریدرها می‌توانند نقاط ورود به معامله‌ای را بیابند. همچنین این الگو می‌تواند حر ضرر و اهداف قیمت را برای کاربران تعین کند. توجه داشته باشید که ممکن است الگویی که در نمودار قیمت مشاهده می‌کنید، الگو سر و شانه نباشد که این موضوع در مورد تمامی الگوها صدق می‌کند.

چطور الگوی سر و شانه را تشخیص دهیم؟

در این قسمت از مقاله الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال چیست؟ به نحوه تشخیص آن می‌پردازیم که چگونه آن را پیدا کنیم. برای این منظور مطالب زیر را از دست ندهید.

نحوه جاگیری الگوی سر و شانه

• شانه سمت چپ: افزایش قیمت، ایجاد قله و کاهش قیمت

• شانه سمت راست: سبب کاهش مجدد قیمت می‌شود، افزایشی برای درست کردن قله راست الگو سر و شانه که البته از قله سر کوتاه‌تر است. سپس افت شدید قیمت دارد.

• سر: افزایش مجدد قیمت و ایجاد قله‌ای بالاتر از شانه‌ها

الگوی سر و شانه

به یاد داشته باشید که الگوی سر و شانه به‌ندرت به‌صورت کامل تشکیل می‌شود و ممکن است بین سر و شانه‌های الگو، حرکت‌های دیگری نیز مشاهده شود. نکته دیگری که باید به آن توجه کنید این است که روند قبل و پشتی الگوی سرو شانه، صعودی است؛ یعنی به هنگام تشخیص و شناسایی آن به روند قبلی آن نزی توجه لازم را داشته باشید.

نحوه جاگیری الگوی سر و شانه معکوس

• شانه الگوی قیمتی سر و شانه در تحلیل تکنیکال سمت چپ: کاهش قیمت ایجاد می‌شود و به دنبال آن دره شکل می‌گیرد و موجب افزایش قیمت می‌شود.

• شانه سمت راست: افزایش داشته و سپس کاهش قیمت خواهد داشت و به دره سمت راست شک می‌دهد.

• سر: کاهش دوباره قیمت تا زمانی که دره‌ای پایین‌تر ایجاد شود.

الگوی سر و شانه معکوس

در مورد الگوی سر و شانه کف نیز باید گفت که مانند الگوی سر و شانه به‌ندرت به شکل کامل دیده می‌شوند. همچنین باید به روند پشتی الگو توجه داشته باشید که روندی نزولی است.

ترسیم کردن خط گردن

خط گردن (neckline) یا خط مبنا، سطح مقاومت یا حمایتی است که تریدر (معامله‌گر) برای مشخص کردن محدوده‌های مناسب برای سفارش گذاری از آن استفاده می‌کند. روند نزولی و شکسته شدن خط حمایت زمانی رخ می‌دهد که شانه سمت راست، در پایین خط گردن قرار بگیرد. در الگو سر و شانه کف، عملکردی بالعکس را شاهد هستیم؛ یعنی شانه سمت راست در بالای خط گردن یا مبنا قرار می‌گیرد که در این هنگام سطح مقاومت شکسته شده و روند صعودی می‌شود.

برای اینکه بتوانید خط مبنا را در الگوی سر و شانه رسم کنید، ابتدا باید شانه راست و چپ الگو را در نمودار مشخص کنید. در این مرحله باید کف قیمتی بعد از شانه سمت چپ را به همراه کیف قیمتی بعد از سر الگو را به هم متصل کنید تا خط گردن رسم شود. در الگوی سر و شانه کف نیز باید اوج قیمت بعد از شانه سمت چپ را به اوج قیمت بعد از سر متصل کنید تا خط گردن ترسیم شود.

خط گردن در الگوی سر و شانه

بعد از اینکه توانستید الگو سر و شانه به‌صورت کامل مشخص کنید، باید سقوط قیمت در فاصله بین سر و خط گردن را مشاهده کنید. در الگو سر و شانه معکوس نیز باید قیمت از فاصله سر تا خط گردن افزایش پیدا کند.

روش معامله با الگو سر و شانه چگونه است؟

در قسمت‌های قبلی به این موضوع اشاره کردیم که ممکن است الگویی که مشاهده می‌کنید، الگو سر و شانه نباشد؛ بنابراین باید تا کامل شدن سر و شانه الگو صبر کنید. چون ممکن است الگو به شکل کامل ایجاد نشود و یا بخش باقی‌مانده آن تکمیل نشود و الگو ناقص بماند. پس برای پیداکردن الگو سر و شانه باید منتظر باشیم تا الگوهای نیمه به‌صورت کامل ایجاد شوند و تا وقتی‌که الگو، خط گردن را قطع نکرده باشد، نباید اقدام به خرید و فروش کنید.

بعد از اینکه الگوی ایجاد شده تکمیل شد، باید صبر کنیم تا بعد از رسیدن به قله سمت راست، قیمت از خط گردن پایین‌تر برود. در الگو سر و شانه معکوس یا سر و شانه کف باید منتظر بمانیم تا شانه سمت راست به طور کامل شکل بگیرد و حرکت‌های نمودار قیمت، بالاتر از خط گردن باشد.

حالا نوبت به معامله می‌رسد، جایی که باید قبل از رؤیت الگو، برای خود نقاط ورود و خروج را مشخص کرده باشید. در نظر گرفتن حد ضرر و سود نیز از فاکتورهایی است که باید آن‌ها را از قبل در نظر گرفته باشید. البته می‌توانید فاکتورهای دیگری که در سود و ضرر شما دخالت دارند را در برنامه ترید خود مشخص کنید.

تریدرها معمولاً در ناحیه تقاطع گردن و روند نمودار وارد بازار می‌شوند؛ زیرا این ناحیه رایج‌ترین محل برای ورود معامله‌گران است. اگر قصد داشته باشید در نقطه ورود دیگری وارد بازار شوید، باید صبر کنید. البته ممکن است که نقطه دیگری برای ورود به بازار معاملات پیدا نکنید.

نقطه ورود در سر و شانه معکوس

اگر در چنین موقعیتی قرار گرفتید باید صبر کنید تا بعد از قطع شدن خط گردن، پولبک (pullback) زده شود و روند بازگشتی دوباره‌ای به خط گردن انجام گیرد. استفاده از این روش محافظه‌کارانه‌تر است؛ زیرا با زیر نظر داشتن روند می‌توانیم به این نتیجه برسیم که آیا از مسیر اصلاح جزئی کناره‌گیری می‌کند و شکست اولیه را مجدداً دنبال می‌کند یا خیر. در تصویر می‌توانید هر دو روش گفته شده را مشاهده کنید.

مشخص کردن حد ضرر در الگو سر و شانه + معکوس

تعیین حد ضرر در الگو سر و شانه

برای مشخص کردن حد ضرر در الگو سر و شانه باید به شانه راست دقت کنید. حد ضرر دقیقاً بالاتر از شانه راست قرار می‌گیرد و از ناحیه سر الگو نیز می‌توانید به‌عنوان حد ضرر کمک بگیرید. البته استفاده از این سطح به‌عنوان سطح ضرر ریسک و خطرپذیری بالایی می‌طلبد و نسب سود به ضرر را کاهش می‌دهد.

تعیین حد ضرر در الگو سر و شانه معکوس

در الگو سر و شانه کف یا همان معکوس باید حد ضرر را زیر شانه راست در نظر بگیرید. در این الگو نیز می‌توانید حد ضرر را روی سر الگو قرار بدهید. اما همان‌طور که گفتیم در این روش ریسک بیشتری را باید به جان بخرید. در تصویر قبلی حد ضرر روی 10 دلار تنظیم شده است که دقیقاً زیر شانه راست الگو قرار گرفته است.

تعیین حد سود در الگو سر و شانه

بعد از کامل شدن الگو سر و شانه یا سر و شانه معکوس، قیمت ارز دیجیتال به مقدار فاصله بین سر تا خط گردن کاهش یا افزایش پیدا می‌کند. در حقیقت حد سود در الگوی سر و شانه، میزان تفاوت قیمت بین بالا (سر الگو) و پایین‌ترین (کف الگو) سطح در هرکدام از الگوها می‌باشد. اختلاف قیمت ایجاد شده از خط مبنا (خط گردن) کم می‌شود تا حد سود در نمودار نزولی به دست آید.

این اختلاف قیمت ایجاد شده در الگو سر و شانه کف، به خط گردن اضافه می‌شود تا مقصود قیمت و نقطه سوددهی در روند صعودی تعیین شود.

هدف سود در الگوی سر و شانه معکوس

تعیین حد سود در الگو سر و شانه کف

برای اینکه دقیق‌تر به این موضوع اشاره کرده باشیم، به تصویر بالا نگاه کنید. حد سود برای الگو سر و شانه کف این‌گونه محاسبه می‌شود:

۱۱ دلار ₌ (کمترین حد قیمت) ۱۰۲ دلار ₋ (بیشترین حد قیمت پس از شانه چپ) ۱۱۳ دلار

سرانجام اختلاف 2 قیمت به خط مبنا اضافه می‌شود. در ادامه اگر 113 را با 11 جمع کنیم، به عدد 124 می‌رسیم که باید در این عدد وارد بازار شویم تا با سود کاملی از آن خارج شویم.

اختلاف این دو قیمت به خط گردن اضافه می‌شود (در الگوی سر و شانه معمولی، کسر می‌شود). اگر ۱۱۳ را با ۱۱ جمع کنیم، حاصل ۱۲۴ خواهد شد و بنابراین باید سفارش خود را روی ۱۲۴ تنظیم کنیم تا با سود کامل از بازار خارج شویم. در برخی موارد زمانی که سرمایه‌گذاران خط گردن را تعیین می‌کنند، برای رسیدن به موقعیت دلخواه و کسب سود، باید مدت‌زمان زیادی را منتظر به‌مانند.

احتیاط در هر شرایطی توصیه می‌شود و افراد تازه‌کار باید در معاملات خود حد سودی کمتری را در نظر بگیرند؛ زیرا بعضی اوقات الگوها به شکل دقیق، کامل نمی‌شوند و ممکن است خطایی رخ دهد.

ترید با الگوی سر و شانه (Head And Shoulders)چه مشکلاتی به همراه دارد؟

استفاده از هر الگو و اندیکاتوری با ایرادات و مشکلات کوچکی همراه است. به همین دلیل در مطالب اصرار بر احتیاط کردیم. در این قسمت از مقاله به مشکلاتی که ممکن است هنگام ترید با این الگو برای شما ایجاد شود اشاره می‌کنیم:
1. زمان‌بر بودن یکی از مشکلاتی است که شما با آن دست و پنجه نرم می‌کنید. چرا؟ چون برای اطمینان بیشتر از صحت الگو باید تا کامل شدن آن صبر کنید.

2. استفاده از الگو سر و شانه همیشه درست کار نمی‌کند و ممکن الگوی قیمتی سر و شانه در تحلیل تکنیکال است نمودار قیمت با حد ضرر تماس برقرار کند و معامله از بین برود.

3. یکی دیگر از مشکلات این است که همیشه حد سود سرانجام پیدا نمی‌کند و ممکن است برخی اوقات به هدف خود نرسید.

4. الگوی سر و شانه همیشه خوب عمل نمی‌کند. به‌طوری‌که ممکن است بعد از ایجاد یک شانه، افت قیمت بسیار زیادی ایجاد شود که کاملاً پیش‌بینی نشده است؛ بنابراین به حد سود خود دست پیدا نخواهید کرد.

استفاده از الگو سر و شانه همیشه ترسیمی نیست و برخی تحلیل گران و معامله‌گران، ممکن است به‌صورت ذهنی الگو را تشخیص دهند. البته رسم الگو کمک می‌کند تا نقطه ورود، حد سود و ضرر مشخص شود و درصد ریسک را کاهش می‌بخشد. در این مقاله آموختیم که الگو از شانه سمت چپ آغاز می‌شود و سپس در شانه سمت راست خاتمه پیدا می‌کند. در مقاله بعدی وب‌سایت بایننس فارسی قصد داریم به این موضوع بپردازیم: تایم فریم (بازه زمانی) در تحلیل تکنیکال چیست؟ + آموزش

الگوهای سر و شانه در تحلیل تکنیکال

برای فهم الگوهای سر و شانه در تحلیل تکنیکال در ابتدا لازم است بدانیم الگو چیست؟ الگوها (patterns) شکل‌های متمایزِ ایجاد‌شده توسط توالی داده‌ها روی یک نمودار هستند. در تحلیل تکنیکال یک الگو حاوی خطوطی است که در طی فراز و فرودهای قیمت، از اتصال نقاط تکرارشونده‌ی قیمت همچون قیمت‌های بسته‌شدن یا سقف و کف‌ها در یک دوره زمانی خاص شکل می‌گیرد.
الگوهای قیمت (price pattern) یا الگوهای نمودار (chart patterns)، حاصل مطالعه‌ی توالی چندین نمودار صعودی و نزولی قیمت در یک دوره‌ی زمانی بلندمدت‌تر هستند که رفتاری تکرارشونده را نشان می‌دهند. در معاملات بازارهای سهام و کالا، مطالعات انواع الگوی نمودار نقش زیادی در تحلیل تکنیکال و پیش‌بینی روند قیمت‌ها ایفا می‌کند. وقتی داده‌های قیمت به‌صورت گرافیکی روی نمودار قیمت – زمان پیاده‌سازی می‌‌شوند، معمولاً الگویی از حرکات آن مشاهده می‌شود که به‌طور طبیعی رخ داده و در طول یک دوره تکرار شده است که بر اساس آن رفتار تکراری، می‌توان روند حرکت بعدی قیمت‌ها را پیش‌بینی نمود. الگوهای نمودار حاوی سیگنال‌های معکوس (برگشتی) یا ادامه‌دهنده هستند. در ادامه با یکی از انواع الگوهای برگشتی (معکوس) که معروف‌ترین و پرکاربردترین آن‌ها هم هست آشنا می‌شویم.

الگوی سر و شانه‌ای چیست؟

شاید شناخته‌شده‌ترین الگوی برگشتی، الگوی سر و شانه (head and shoulders pattern) باشد. از آنجا که الگوی سر و شانه بازگشت از یک روند را نشان می‌دهد، پس قبل از شکل‌گیری الگو، لازم است یک روند واضح وجود داشته باشد تا الگو بتواند برای پیش‌بینی برعکس شدن آن روند، اعتبار کافی حاصل کند. برای تشخیص الگوی سر و شانه، لازم است روند اولیه، یک روند الگوی قیمتی سر و شانه در تحلیل تکنیکال صعودی باشد که پس از مدتی نوسان و توقف، به روند نزولی تبدیل شده باشد. در مقاله‌ای دیگر، درباره‌ی الگوی سر و شانه‌ای برعکس (inverse head and shoulders pattern) نیز که در آن، پیش از شکل‌گیری الگو، روند نزولی بوده و سپس صعودی شده است، صحبت خواهیم نمود.

الگوی سر و شانه‌ای از سه بخش تشکیل شده است: شانه‌ی چپ، سر و شانه‌ی راست؛ حجم نیز یک ویژگی مهم در تفسیر این الگو محسوب می‌شود. نمونه‌ی استاندارد این الگو را در شکل 1 مشاهده می‌نمایید.

شکل 1- نمونه‌ای از الگوی سر و شانه از انواع الگوهای برگشتی

شانه‌ی چپ در الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال

این قسمت از الگو یک رالی (rally) قوی را نشان می‌دهد که ابتدا شیب آن نسبت به روند صعودی پیش از شروع الگو، تندتر و حجم معاملات سنگین‌تر است و سپس به همان سطح قیمتی که از آنجا شروع شده بود، بازمی‌گردد، در نتیجه یک V برعکس (شبیه عدد 8) تشکیل می‌شود، اما در این قسمت حجم معاملات سبک‌تر است.

سر در الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال

سقف روند صعودی قیمت‌ها در قسمت سر الگو، یک پله بالاتر از سقف شانه‌ی چپ است. در ادامه‌ی فراز و فرود شانه‌ی اول، رالی قیمت‌ها سهم را با تفاوت قابل‌توجهی، به سطحی بالاتر از شانه‌ی چپ می‌رساند تا به‌وضوح سقف‌های بالاتری (higher high) نسبت به سقف‌های قبلی، در نمودار قیمت ظاهر شود. بااین‌حال، حجم معاملات معمولاً در این رالی کمتر از آن است که در نیمه‌ی اول (روند صعودی) شانه‌ی چپ تجربه شده بود.

وقتی رالی دوم نیز با افول مواجه شود، با کاهش قیمت‌ها در همان نقطه‌ی شروع شانه‌ی چپ، پایان می‌یابد؛ به این سطح قیمت، گردن (neckline) می‌گویند. در این نقطه، کف قیمت گاه حتی پایین‌تر از خط کف‌های روند صعودی سر و شانه خواهد بود – خطی که از اتصال کف‌های قبلی روند صعودی ایجاد شده است. تشکیل قسمت سر الگو، اولین سیگنالی است که نشان می‌دهد احتمالاً رالی رو به پایان است و ممکن است روند بازگشتی آغاز شده باشد.

شانه‌ی راست در الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال

شانه‌ی راست تصویر آینه‌ای (یا نزدیک به تصویر آینه‌ای) از شانه‌ی چپ است، اما با حجم معاملات کمتر که نشان‌دهنده‌ی تمایل کمتر سرمایه‌گذاران برای خرید و آگاهی آنان از رو به اتمام بودن روند صعودی است. در این نقطه قیمت تقریباً تا همان سطوح سقف تجربه‌شده در شانه‌ی اول افزایش می‌یابد، اما این رالیِ آخر، قیمت‌های پایین‌تری (lower highs and lower lows) نسبت به رالی قبلی که قسمت سر الگو را تشکیل داده بود، تجربه خواهد نمود، در نتیجه خط حمایت شکسته شده، نهایتاً قیمت به زیر خط گردن نزول خواهد کرد؛ به این نقطه، نقطه‌ی شکست (breakout) می‌گویند.

نکات تشخیص الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال

یک تحلیل‌گر به‌ندرت می‌تواند یک الگوی سر و شانه‌ی کاملاً شکل‌یافته را مشاهده نماید. حالات ناقص‌تر این الگو ممکن است به‌جای یک سر و دو شانه در دو طرف، شامل دو قله روی شانه یا روی سر باشند؛ اما درهرحال، قسمت سر باید به سطح قیمت بالاتری نسبت به هر دو شانه برسد، درحالی‌که شانه‌ها باید تقریباً متقارن باشند تا این الگو تشخیص داده شود.

از نظر سطح قیمت خط گردن نیز، اولین رالی باید از این سطح آغاز شود و شانه‌ی چپ (left shoulder) و سر (head) نیز باید در سیر نزولی‌شان، تقریباً به همین سطح بازگردند؛ اما خطوط گردن ممکن است همیشه هم خطوط کاملاً افقی را تشکیل ندهند بلکه خط گردن اندکی شیب‌دار باشد، یعنی کف‌های تجربه‌شده دقیقاً مشابه هم نباشند؛ در شکل زیر نمونه‌ای از این حالت را مشاهده می‌نمایید. شاید این اَشکال ناقص، کار تطبیق آن را با الگوی سر و شانه (و یا سایر الگوهای تکنیکال) برای تحلیل‌گران کمّی یا ابزارهای تحلیل‌گر دشوار سازد، اما مغز انسان می‌تواند این الگو را – حتی اگر ناقص شکل گرفته باشد – تشخیص دهد.

نحوه‌ی کار با الگوی سر و شانه‌ای در تحلیل تکنیکال

همان گونه که اشاره کردیم، حجم معاملات در تجزیه‌وتحلیل الگوهای سر و شانه عنصر مهمی است. تجربه‌ی یک سقف جدید قیمت در قسمت بالای سر بدون افزایش در حجم معاملات، نشان‌دهنده‌ی کاهش تعداد مشارکت‌کنندگان در بازار صعودی است و این یعنی به‌زودی بر اساس کاهش تقاضا، قیمت‌ها نزولی خواهد شد. هنگامی که یک شاخص (مثلاً قیمت) در حال افزایش (یا کاهش) است، اما شاخص دیگر (مثلاً حجم) آن‌گونه نیست، به این وضعیت واگرایی (divergence) می‌گویند. در وضعیت واگرایی، شانه‌ی سمت راست (جایی که تقریباً یک‌سوم پایانی الگو است)، حجم معاملات کمتری خواهد داشت که نشان می‌دهد علاقه یا تقاضا کاهش‌یافته، به‌زودی با افزایش عرضه‌، بازار شاهد کاهش قیمت و آغاز روند نزولی خواهد بود.
هنگامی که الگوی سر و شانه شکل گرفت و کامل شد، انتظار می‌رود که قیمت سهم از سطح خط گردن پایین‌تر آید. در اینجا تحلیل‌گران تکنیکال تمایل دارند از قواعد فیلترینگ استفاده کنند تا مطمئن شوند آیا شکست واضحی در خط گردن رخ داده است یا خیر.

این فیلترینگ ممکن است به شکل توقف معامله تا زمانی باشد که قیمت به سطح معنی‌داری به زیر خط گردن سقوط کند (معمولاً بین 3 تا 5 درصد) یا به شکل درنظرگرفتن یک محدوده‌ی زمانی برای باقی‌ماندن قیمت زیر خط گردن پیش از اقدام به معامله‌ی مجدد؛ وقتی از نمودار قیمت روزانه استفاده می‌شود، این قاعده ممکن است شامل چند روز تا یک هفته باشد. قیمت‌ها اغلب طی جهشی به سطح خط گردن بازمی‌گردند، حتی اگر از سطوح فیلتر (3 تا 5 درصد پایین‌تر) هم بیشتر کاهش یافته باشند؛ بااین‌حال، قیمت‌ها معمولاً روی خط گردن یا اطراف آن متوقف می‌شوند. خط گردن یک سطح حمایتی (support level) است که تحت‌تأثیر اصل قطبیت (polarity principle) اگر یک سطح حمایت شکسته شد (breakout)، همان سطح قیمت، از آن ‌پس به یک سطح مقاومت (resistance level) تبدیل می‌شود.

تعیین قیمت هدف (Price target) با الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال

مانند همه الگوهای تکنیکال، الگوی سر و شانه باید از منظر روند بلندمدت قیمت اوراق بهادار تحلیل شود. رالی‌ای که قبل از شکل‌گیری الگو اتفاق افتاده، باید آن‌قدر بزرگ باشد که چیزی برای معکوس شدن و تشکیل یک قله وجود داشته باشد. هرچه این رالی قوی‌تر و قله‌ی شکل‌گرفته بارزتر باشد، احتمال بازگشت شدیدتر و چشمگیرتر نیز وجود خواهد داشت. هنگامی که خط گردن شکسته شد (یعنی پس از نزول قیمت در پایان شانه ی راست)، این احتمال وجود دارد در این فراز و فرود رالی‌وار، قیمت سهم به همان میزان که از خط گردن (neckline) تا بالای سر (top of the head) افزایش داشته است (مثلاً از 350 تومان تا 650 تومان)، به همان میزان هم افت داشته باشد (یعنی از 350 تومان 50 تومان).

با این ‌حال، اگر رالی ابتدایی (پیش از شروع الگو) با قیمتی بالاتر از خط گردن شروع شده باشد، بعید است که اصلاح، قیمت را از همان سطح قیمتِ آغازین پایین‌تر بیاورد. از آنجایی‌ که شکل‌گیری الگوی سر و شانه یک الگوی نزولی (bearish indicator) است (یعنی طی این الگو تحلیل‌گر انتظار دارد روند صعودیِ ایجاد‌ شده‌ی قبلی پایان یابد و یک روند نزولی آغاز شود)، تحلیل‌گر تکنیکال به دنبال کسب سود کوتاه‌مدت از سهم مورد تحلیل است.

کسب سود از الگوی سر و شانه

هنگام تلاش برای کسب سود از الگوی سر و شانه، تحلیل‌گر تکنیکال برای تعیین قیمت هدف اغلب از تفاوت بالاترین قیمت تجربه شده در سر و پایین‌ترین قیمت تجربه شده در خط گردن استفاده می‌کند؛ بدین ترتیب این حدفاصل، میزانی است که تحلیل‌گر تکنیکال پیش‌بینی می‌کند قیمت به میزان مشابه کاهش یابد، پس عدد به‌دست‌آمده به‌عنوان قیمت هدف، موقعیتی است که سرمایه‌گذاری باید در آن بسته شود. قیمت هدف در الگوی سر و شانه به‌صورت زیر محاسبه می‌شود:
قیمت هدف = قیمت روی خط گردن – (بالاترین قیمت در قسمت سر – پایین‌ترین قیمت در خط گردن)

شکل 3- محاسبه‌ی قیمت هدف در الگوی الگوی قیمتی سر و شانه در تحلیل تکنیکال سر و شانه

در شکل 3 می‌بینیم بالاترین قیمت در قسمت سر 37 دلار و پایین‌ترین قیمت روی خط گردن 27 دلار است و اختلاف این دو 10 دلار.
بنابراین تحلیل‌گر تکنیکال انتظار دارد پس از پایان الگو، قیمت به میزان 10 دلار زیر خط گردن یعنی به 17 دلار کاهش یابد، پس قیمت هدف برای بستن معامله عبارت است از: 27 دلار – (37 – 27 دلار) = 17 دلار

یک تمرین برای تعیین قیمت هدف با الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال

فرض کنید یک تحلیل‌گر تکنیکال قصد دارد به وسیله‌ی تفسیر الگوی سر و شانه پایین‌ترین قیمت سهام شرکتی را تخمین بزند تا آن را مبنای خرید آن سهم در کف قیمت قرار دهد. وی معتقد است که نمودار قیمت سهام این شرکت در شش ماه گذشته الگوی کلاسیک سر و شانه را نشان می‌دهد. در این الگو قیمت سهم در قسمت سر به اوج خود یعنی 108 دلار رسید؛ وی با توجه ‌به نوسانات قیمت و نقطه‌ی آغاز روند صعودی اولیه، خط گردن را روی 79 دلار تشخیص می‌دهد. امروز، سهام به قیمت 78 دلار بسته شده است. به نظر شما بر اساس الگوی سر و شانه، این تحلیل‌گر چه قیمتی را به‌عنوان قیمت هدف برای خرید مجدد در کف قیمت برآورد می‌کند؟
پاسخ: این تحلیل‌گر قیمت خط گردن را 79 دلار آمریکا تخمین زده است، پس 108 دلار (higher high) منهای 79 دلار (lower low) برابر است با 29 دلار؛ بنابراین قیمت هدف او 79 دلار منهای 29 الگوی قیمتی سر و شانه در تحلیل تکنیکال دلار یعنی روی 50 دلار برآورد می‌شود. این تحلیل‌گر تلاش می‌کند سهم را به قیمت امروز 78 دلار بفروشد و پیش‌بینی می‌کند که اگر در محدوده‌ی 50 دلار (قیمت هدف) در موقعیت خرید (closing the position) باشد، به‌ازای هر سهم (بدون احتساب هزینه‌های معامله) سود 28 دلاری به دست خواهد آورد.

همچنین اگر مایل هستید تا این مفهوم را به زبان مرجع مطالعه کنید، می‌توانید از سایت investopedia دیدن کنید.

جمع‌بندی آکادمی دانایان از الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال

در تشخیص الگوها به دنبال مشاهده‌ی شکلی ایده‌آل از الگوی مد نظر خود نباشید. الگوها صرفاً جهت تخمین رفتار بازار هستند و تنها ابزاری برای حدس زدن؛ نتایج حاصل از تفسیر الگوها را نمی‌توان قطعی و تضمین شده فرض کرد حتی گاه ممکن است از داده‌های بعدی متوجه شوید الگو را به ‌اشتباه تشخیص داده‌اید. هنگام تفسیر الگوها نیم‌نگاهی نیز به تجربیات قبلی خود و اطلاعات بنیادی داشته باشید و تنها معیار تصمیم‌گیری خود را مبتنی بر تفسیر الگوها قرار ندهید.
در تفسیر الگوها برای تعیین قیمت هدف خرید یا فروش، باید این نکته را مد نظر قرار داد که افراد زیادی چون شما در حال تشخیص و تفسیر الگو هستند و همین رفتار دسته‌جمعی یکسان و هم‌زمان می‌تواند بر عرضه و تقاضا و رفتار قیمت تأثیرات پیش‌بینی نشده‌ای داشته باشد که روند کلاسیک الگو را تغییر دهد؛ بنابراین بهتر است فارغ از ترس و طمع، اندکی پیش از رسیدن بازار به قیمت هدف واکنش نشان داده، معاملات خود را ببندید تا دچار نوسانات هیجانی بازار نگردید.

5 الگوی قیمتی قدرتمند در تحلیل تکنیکال و کاربرد آن ها

شناخت الگوهای قیمتی درتحلیل تکنیکال یکی از بخش‌های مهم در بازار سهام است که معامله گران باید آن‌ها را بشناسند. معامله گران با استفاده ازاین تحلیل‌ها خرید و فروش خود را در بازار مالی انجام می‌دهند. پس شناخت این تحلیل‌ها و استفاده از تحلیل‌های تکراری که قبلا از آن‌ها استفاده شده و نتیجه مثبتی داده‌اند می‌تواند به ما کمک بزرگی کند. به طور کلی یکی از قابلیت‌های بارز تحلیل تکنیکال قابلیت بارز تکرار شوندگی الگوی قیمتی در روند است. ما در این مطلب به بررسی ۵ الگوی قیمتی قدرتمند در تحلیل تکنیکال خواهیم پرداخت.

به طور کلی مهم ترین این الگوها عبارت اند از: سر و شانه، کف دوقلو، سقف دوقلو، مستطیل، کف و سقف ۳ قلو، پرچم. الگوها در تحلیل تکنیکال به کمک می‌کنند تا بتوانیم به درک بهتری از بازار برسیم و در رابطه با حرکات قیمتی در آینده ذهنیت داشته باشیم.

تعریف الگوی قیمتی

به طور کلی الگوهایی که در نمودار قیمت اوراق بهادار تشکیل می‌شود را با نام الگوی قیمتی و یا الگوهای تحلیل تکنیکال می‌شناسیم، این الگوها در هر نقطه و زمانی ممکن است ایجاد شوند. شناسایی نوع الگو پیش از اینکه شکل گیری به حد معینی برسد مهم‌ترین چالشی است که تحلیل گران با آن رو به رو هستند.

انواع الگوهای قیمتی در تحلیل تکنیکال

الگو‌ها به دودسته کلی ادامه دهنده و برگشتی تقسیم می‌شوند:

• الگوهای ادامه دهنده: در این الگو، قیمت روندی که در حال حاضر از آن استفاده می‌شود را ادامه می‌دهد و آن را توسعه می‌دهد. الگوی پرچم، مثلث و مستطیل از انواع آن هستند.
• الگوی‌های برگشتی: در صورت تشکیل یک الگوی خاص در آن‌ها همان روال صعودی قبل را به نزولی تبدیل می‌کنند.

باید این نکته را دانست که هیچ یک ازاین الگوها اطلاعات دقیق و کاملی به ما نمی‌دهند وفقط توانایی پیشبینی بالاتری به ما می‌دهند. در ادامه برخی الگوهای مهم را معرفی می‌کنیم.

1- الگوی سقف دوقلو یا (double top):

الگوی سقف دوقلو درمقابل الگوی کف دوقلو قرار دارد و در نتیجه معکوس آن است. ساده‌ترین و راحت‌ترین الگوی برگشتی که به راحتی قابل تشخیص می‌باشد همین الگوی سقف دو قلو و یا double top می‌باشد. این یک الگوی نزولی است و در زمان برگشت نشان دهنده روند صعودی است.

پدید آمدن این الگو بر روی نمودار تغییر میان مدت یا بلند مدت درروند صعودی را نشان می‌دهد. این الگو بسیار قوی است و برای شناسایی آن باید منتظرشکسته شدن خط حمایت باشیم. درصد خطا در سقف دو قلو ۹ درصد بوده و احتمال رسیدن به هدف بسیار بالا است.

2-الگوی سر و شانه:

به گفته تعداد زیادی از سرمایه گذاران و تریدرها الگوی سر و شانه یکی از پرکاربرد‌ترین و معتبرترین الگو‌ها در تحلیل‌های تکنیکال به حساب می‌آید. این الگو دارای سه قله است، دوتای بیرونی آن ارتفاع‌های برابری دارند و قله‌ی وسط از بقیه الگوی قیمتی سر و شانه در تحلیل تکنیکال بالاتر است. الگوی سروشانه دارای ظاهر نموادری خاصی می‌باشد که شروع روند بازگشتی دارد و نشانگر تغییربازار است.

سر و شانه از لحاظ قدرت دارای دقت بسیار بالایی می‌باشد و می تواند نشان دهنده روند صعودی یا نزولی در بازار باشد.

3-الگوی کف و سقف دو قلو:

کف و سقف دو قلو یک نمونه الگوی قیمتی بازگشتی و پرتکرار می باشد. همانطور که از نامش پیداست دارای دو سقف یا قله و دوکف یا دره تشکیل شده است. بهترین بازدهی آن پس از حرکات شدید و بلند مدت قیمت محسوب می شود. این الگو نشان دهنده بازگشت قیمت از مسیر قبلی است. در واقع هدف تکنیکالی آن در سقف و کف به اندازه فاصله میان قله ها و دره ها از نقطه شکست است.

4-الگوی کف و سقف سه قلو:

هنگامی که الگوی قیمتی دوقلو در حال شکست سطوح قیمت باشد و خریداران و فروشندگان عمل خود را چندین بار تکرار کنند این نمودار شکل می‌گیرد. از آنجا که این الگو در ابتدا همان کف و سقف دوقلو بوده است از لحاظ تکنیکالی شباهت بسیاری به آن دارد. یک جریان صعودی قبل از الگوی سقف و یک جریان نزولی قبل از الگوی کف قرار دارد. الگوی سقف و کف سه قلو از کمیاب‌ترین الگوهای بازگشتی است و به مراتب کمتر از الگوی کف و سقف دوقلو کاربرد دارد.

5-الگوی قیمتی پرچم (flag):

این الگو جزوی از الگوهای ادامه دهنده درزمان کوتاه مدت است. الگوی پرچم در اکثرمواقع پس ازشکل گیری یک جریان قوی دربازارشکل می‌گیرد. از الگوی پرچم درتشخیص احتمال ادامه یافتن جریان مالی در خلاف جریان قبلی استفاده می‌شود.

پرچم زمانی در نمودار مشاهده می‌شود که به صورت پیوسته شاهد حرکات به سوی بالا و پایین در نمودارهای سهامی باشیم که جریان صعودی یا نزولی دارند. در این نمودارها به سختی میتوان قله‌ها و دره‌ها را به صورت موازی به هم وصل کرد. به طورکلی پرچم نشان دهنده نبود اطمینان به نمودار قیمتی یک سهم است.

جمع بندی:

به طور کلی اگر می‌خواهید از تحلیل تکنیکال برای پیش بینی روند در بازار استفاده کنید و یا تحلیل بنیادی باید الگوی قیمتی بازار را که تکرار شوندگی بیشتری دارند را بشناسید. الگوها به شما کمک می‌کنند تا پیش بینی بهتر و دقیق‌تری از حرکات قیمتی بازار داشته باشید در نتیجه ترید‌های موفق‌تر و پر سود‌تری را تجربه کنید. در میان ۵ الگوی قیمتی قدرتمند در تحلیل تکنیکال که در این مطلب مورد بررسی قرار گرفت، الگوی پرچم کاربرد بیشتری دارد و به کرات می‌توانید آن را در نمودارها مشاهده کنید.

الگوی سر و شانه معکوس

الگوی سر و شانه معکوس، یک الگوی صعودی است که در مقابل الگوی سر وشانه قرار دارد و نشاندهنده برگشت روند نزولی است.

این الگو زمانی شکل میگیرد که قیمت ها تا یک کف ریزش کنند و بعد افزایش یابند.

سپس به کفی پایینتر ریزش کنند و مجدد افزایش یابند. در نهایت قیمت ها مجدد تا کف اول ریزش میکنند.

زمانی که آخرین کف شکل میگیرد، قیمت ها تا سطح مقاومت (اوج های قبلی) افزایش میابند.

کف اول و سوم، شانه ها را تشکیل میدهد و کف دوم هم سر الگو را شکل میدهد.

سطح مقاومت نیز به عنوان خط گردن شناخته میشود. زمانی که قیمت ها خط گردن را میشکنند، میتوان وارد بازار شد.

این الگو به شکل زیر است:

این الگو در چارت واقعی به شکل زیر است:

چگونه با الگوی سر و شانه معکوس معامله کنیم؟

میتوان در شکست اولیه خط گردن وارد بازار شد.

روش دیگر این است که بعد از شکست خط گردن، منتظر بمانیم تا قیمت ها به این خط برگردند و در اینجا وارد بازار بشویم.

در روش دوم میتوان از شمع های برگشت صعودی برای تایید نقطه ورود استفاده کنیم.

تعیین هدف سود:

میتوان هدف سود را در اوج های قبلی قرار داد. روش دیگر این است که فاصله بین سر و خط روند را محاسبه کنیم و مقدار آن را به نقطه ورود بیافزاییم.

سپس سطحی که بدست می آید را به عنوان سطح هدف سود در نظر میگریم.

این روش با دو خط عمودی آبی رنگ نشان داده شده است. به عبارت دیگر، هدف سود در این الگو برابر است با فاصله بین کف (در نقطه سر) و خط گردن.

سپس از هدف سود برای تعیین حداقل افزایش قیمتی بعد از شکست خط مقاومت استفاده میکنیم.

برای مثال اگر فاصله بین سر و خط گردن ۱۰ واحد باشد، آنگاه هدف سود به میزان ۱۰ واحد در بالای خط گردن قرار میگیرد.

اگر حساسیت زیادی دارید میتوانید خط ایست را در زیر شمع شکست خط گردن قرار دهید.

الگوی سر و شانه

تمامی معامله‌گران فعال در بازار های مالی ، برای کسب سود ، باید به سه تحلیل فاندامنتال ، تکنیکال و سنتیمنتال تسلط داشته باشند. از تحلیل فاندامنتال برای پیدا کردن بهترین سهام ها یا ارزها برای سرمایه‌گذاری ، از تحلیل تکنیکال برای پیدا کردن بهترین نقطه ورود به معامله و از تحلیل سنتیمنتال برای اینکه مشخص شود معامله‌گران به چه سمتی گرایش دارند و رفتارشناسی آنها استفاده می‌شود. در این مقاله قصد داریم شما را با مشخصات و انواع یکی از پرطرفدارترین الگوی های قیمتی در تحلیل تکنیکال، الگوی قیمتی سر و شانه در تحلیل تکنیکال یعنی الگوی سر و شانه آشنا کنیم.

الگو سر و شانه چیست؟

این الگو یکی از انواع الگوی های بازگشتی است. همان طور که مشخص است، روند قیمتی پس از شکل گرفتن این الگو، تغییر جهت می‎‌دهد. الگوی سر و شانه، از سه قله و دو دره تشکیل شده است و معمولا قله وسط از دو قله دیگر بلندتر است که به آن “سر” گفته می‌شود و همچنین دو قله‌ای که در سمت چپ و راست قله وسط واقع شدند، تقریبا هم‌سطح هستند که به آن‌ها “شانه” نیز گفته می‌شود. خط گردن(Neck line)، یکی دیگر از اجزای تشکیل دهنده این الگو است که از به هم وصل کردن نقاط برخوردی سه قله، حاصل می‌شود.

انواع الگوی های سر و شانه

الگو سر و شانه سقف

این الگو در انتهای یک روند صعودی ایجاد می‌شود و باعث تغییر روند به حالت نزولی می‌شود. در این الگو ، سر (قله وسط) ارتفاع بیشتری نسبت به شانه ها (دو قله مجاور) دارد.

چگونه با استفاده از این الگو سود کسب کنیم؟

برای کسب سود با استفاده از این الگو ، باید هنگام بازگشت روند قیمتی و نزدیک شدن آن به خط گردن آماده معامله باشید. در صورتی که خط گردن توسط یک کندل پر قدرت به طرف پایین شکسته شود، می‌توانید پوزیشن فروش(sell) باز کنید.

حد سود و ضرر الگو سروشانه سقف

حد سود خود را در این حالت می‌توانید به اندازه فاصله قله وسط تا خط گردن در نظر بگیرید. همچنین حد ضرر را می‌توانید کمی بالاتر از خط گردن قرار دهید.

شیب خط گردن

توجه داشته باشید که در این نوع از الگوی سر و شانه، هر چقدر شیب خط گردن کمتر باشد، سیگنال خروج از ارز یا سهام مورد نظر زودتر برای شما ارسال می‌شود.

الگو سر و شانه کف

این الگو در انتهای یک روند نزولی ایجاد می‌شود و باعث تغییر روند به حالت صعودی می‌شود. در این الگو ، سر (قله وسط) عمق بیشتری نسبت به شانه ها (دو قله مجاور) دارد.

چگونه با استفاده از این الگو سود کسب کنیم؟

برای کسب سود از این الگو ، باید هنگام بازگشت روند قیمتی و نزدیک شدن آن به خط گردن ، برای باز کردن پوزیشن معاملاتی آماده باشید. در صورتی که خط گردن توسط یک کندل پر قدرت به طرف بالا شکسته شود ، می‌توانید پوزیشن خرید باز کنید.

حد سود و ضرر الگو سر وشانه کف

حد سود خود را در این حالت می‌توانید به اندازه فاصله قله وسط تا خط گردن در نظر بگیرید. همچنین الگوی قیمتی سر و شانه در تحلیل تکنیکال حد ضرر را می‌توانید کمی پایین تر از خط گردن قرار دهید.

شیب خط گردن

در این نوع از الگوی سر و شانه ، هر چقدر شیب خط گردن بیشتر باشد ، سیگنال ورود به ارز یا سهام مورد نظر دیرتر برای شما ارسال می‌شود.

↵ همچنین اگر شما توانایی نوسان‌گیری از روند قیمتی را دارید ، الگوی قیمتی سر و شانه در تحلیل تکنیکال حتی از نوساناتی که در الگو سر و شانه وجود دارد می‌توانید سود کسب کنید.

⇐نکته مهم : معامله‌گران باید توجه داشته باشند که در الگوی سر و شانه حتما بعد از شکسته شدن خط گردن، وارد معامله شوند. گاهی اوقات این الگو با این که تمام بخش هایش کامل شکل می‌گیرد ولی در نهایت امکان دارد در الگوی سر الگوی قیمتی سر و شانه در تحلیل تکنیکال و شانه سقف، خط گردن نقش یک حمایت و یا در الگوی سر و شانه کف، خط گردن نقش یک مقاومت را بازی می‌کنند.

توجه به عدد شاخص ترس و طمع می‌تواند ، کمک شایانی به معامله‌گران برای تصمیم‌گیری در نزدیکی این ناحیه حساس خط گردن کند.

سخن پایانی

بسیاری از معامله‌گران و نوسان‌گیر های فعال در بازار های الگوی قیمتی سر و شانه در تحلیل تکنیکال مالی تنها بر مبنای الگوهای قیمتی معامله می‌کنند. در این مقاله با مشخصات و چگونگی انجام معاملات با یکی از الگو های قیمتی معتبر ، یعنی الگوی سر و شانه آشنا شدیم. استفاده از این الگوهای قیمتی به تنهایی ، درست نیست و معمولا معامله‌گران حرفه‌ای از این الگو ها به عنوان تاییده‌ای بر تحلیل‌ های خود برای ورود یا خروج از یک سهم یا ارز استفاده می‌کنند.

معامله‌گران و اساتید فعال در بازار های مالی در آکادمی آینده، اقدام به برگزاری دوره‌های صفر تا صد آموزش ارزهای دیجیتال در مشهد (به صورت حضوری) و در سایر شهرها (به صورت غیرحضوری) کردند. برای دریافت مشاوره رایگان و ثبت نام در دوره‌های آموزشی آکادمی آینده می‌توانید به وبسایت این مجموعه مراجعه کنید.