بوم کسب و کار چیست؟

بوم کسب و کار چیست ؟ ۹ گام برای برتری شما در بازار

برای توضیح “بوم کسب و کار” و اهمیت آن در رونق و موفقیت یک کسب و کار لازم است کسب و کارمان را مثل یک پروژه ساختمانی ببینیم . برای ساختن یک ساختمان ابتدا به یک نقشه نیازمندیم.

در حین مراحل ساخت مدام به آن نقشه مراجعه می‌کنیم ، تا از بروز خطا و خسارت جلوگیری کنیم.

” بوم کسب و کار ” همین نقش را برای کسب و کار ما دارد.

خوب، مانند نقشه ساختمان باید خصویاتی داشته باشد که اجزا و ابعاد و تمامی فعالیت‌های مهم کسب و کار را در بر بگیرد،

و در عین حال چون نقشه است باید ساده و قابل فهم و در عین حال جامع و کامل باشد.

با استفاده از ” بوم کسب و کار “ می‌توانید در یک صفحه ، تمامی چرخ‌دنده‌های کسب و کار خود را ببینید.

و با استفاده از سوالات جادویی آن به کسب و کار خود رونق ببخشید.

در واقع مثل نقشه شما را به سمت هدف خود از کسب و کار – که درآمد زایی و توسعه روزافزون است – راهنمایی می‌کند.

مدل‌های زیادی برای این کار وجود دارند ولی جامع‌ترین و کاربردی‌ترین آنها ” بوم‌ کسب ‌و‌ کار “ است که توسط تیم ” الکساندر استروالدر ” طراحی شده است.

و در بیش از یک دهه گذشته همچنان بی‌رقیب مانده است. زیرا از یک مغازه کوچک تا یک سازمان بزرگ به راحتی و سادگی می‌توانند از آن استفاده کنند.

اهمیت بوم مدل کسب و کار تا این حد است که بزرگی همچون مایکل پورتر درباره آن اینگونه نظر داده:

مایکل پورتر ملقب به پیامبر برنامه ریزان راهبردی (استراتژیک) می‌باشد.

مدل سن گالن خاستگاه بوم کسب و کار

بوم مدل کسب و کار حاصل تلاش الکساندر استرولدر و ایو پیگنیور است که در کتاب خلق مدل کسب و کار آن را معرفی کردند.

استراوالدر در شهر سن گالن سوییس بدنیا آمده شهری که به واسطه مکتب مدیریتی خاص خود در دنیا مشهور است.

مکتب سن گالن به تفکیک یک کسب و کار بر قسمت‌های کوچک معتقد است البته توجه ویژه‌ای به ارتباط هر بخش با سایر بخش‌ها دارد و مدام نیازهای بخش را رصد می‌کند.

البته در این تقسیم بندی ارتباط این بخش ها طوری تقسیم می‌شود که در خدمت کل سیستم باشند،

این مکتب مدیریت پس از بررسی نیازهای هر بخش از کسب و کار به ارائه استراتژی و راه حل برای آن بخش می‌پردازد ، البته اصل کار از اینجا آغاز می‌شود،

این راه حل‌ها اگر نیازمند آموزش جدید یا مهارت‌های تازه‌ای باشد در دستور کار مدیریت قرار می‌گیرد

و برای مشاهد اثر بخشی این راه حل ها یک ساختار مشخص و قابل اندازه‌گیری ارائه می‌کند.

داشتن ساختار مشخص برای هر فرآیند باعث می‌شود که ما بتوانیم میزان اثربخشی هر بخش از کسب و کار را به صورت مرتب بسنجیم.

سنجش کارایی فرآیند ، آخرین حلقه در مدل سن گالن است به این طریق اگر نیاز به تغییر و یا اصلاح در مدیریت اجزای تقسیم شده کسب و کار باشد،

این حلقه دوباره به کار می‌افتد و به ساختار بهینه شده تازه‌ای می‌رسیم ، این مسیر مدل مدیریتی را پویا و زنده نگه می‌دارد،

بوم کسب و کار هم بر پایه همین ایده کار می‌کند و باعث می‌شود در صورت درک کامل و به کار گیری آن ، قبل از دیر شدن بتوانیم خودمان را بروز کرده و از تغییرات بازار عقب نمانیم.

بوم مدل کسب و کار چیست

بوم کسب و کار جدولی است حاوی سوالات اساسی ، که تمامی اجزای اصلی کسب و کار ما را در خود جای داده است.

” بوم کسب و کار “ دارای ۹ بلوک است:

• چهار بلوک سمت راست آن به برنامه‌ریزی شما برای مشتریان و ارائه محصولات اختصاص دارد. هر آنچه که پس از تولید محصول یا خدمات ما برای معرفی ، فروش و حفظ مشتری پس از فروش مورد نیاز است در این ۴ بلوک قرار دارد.

در واقع چرخه فروش شما را شامل می‌شود.

• چهار بلوک سمت چپ آن فعالیت‌های تولیدی یا خدماتی شما را یا به اصطلاح پشت پرده کار شما را ، در بر می‌گیرد و چرخه تولید شما را پوشش می‌دهد.

در مرکز ” بوم کسب و کار ” بلوک ” ارزش پیشنهادی “ قرار دارد که در هر دو نیمه بوم تاثیر دارد و یکی از اساسی­‌ترین قسمت بوم محسوب می‌شود.

بوم کسب و کار چگونه به ما کمک می کند؟

برتری بوم کسب و کار نسبت به سایر متدها این است که ناخودآگاه تفکر سیستمی را به کسب و کارها تزریق می‌کند.

در طراحی بوم کسب و کار نقش صاحب کسب و کار از همه بیشتر است ، چون برای نوشتن بوم کسب و کار هیچ فرمولی جادویی وجود ندارد.

به جز سوالات موثر و در عین حال ساده‌ای که هر کس به فراخور ایده‌ها و افکار و شرایط فعلی کسب و کار خود به آنها جواب می‌دهد.

بنابراین بوم کسب و کار به هیچ عنوان مانع خلاقیت شما در انجام کارها نمی‌شود.

به همین دلیل است که تقریبا ” بوم کسب و کار “ هر کس، مختص به خود اوست و این مولفه باعث می‌شود که حتی در یک صنف ، نتیجه‌های کاملا متفاوتی خلق شود.

پله ی بعدی پس از پر کردن بوم کسب و کار، شناسایی نقاط قابل بهبود و یا تغییرات مورد نیاز برای بهینه سازی کسب و کار ماست.

در این مرحله می‌توانید از تجربه شخصی خود بهره ببرید و از بوم کسب‌ و کار به عنوان آینه‌ای که ایرادات کسب و کار را نمایان می‌کند استفاده کنید،

و یا از یک کوچ کسب و کار کمک بگیرید و با استفاده از کوچینگ بتوانید از زاویه‌های جدیدی به چالش‌هایتان نگاه کنید و راهکار مناسب را بیابید.

یکی از مزایای بوم کسب و کار همین است که بتوانیم به کمک دیگران قضیه را از بیرون و زاویه دید دیگری ، براحتی ببینم و تحلیل کنیم.

چگونه بوم کسب و کار بنویسیم

برای پر کردن بوم عجله نکنید. با دقت به سوالات هر بخش جواب دهید و نکته مهم این است که اول طبق وضعیت موجود کسب و کارتان بوم را پر کنید.

یعنی واقعیت‌های فعلی و نحوه اداره حال حاضر کسب و کار خود را در نظر بگیرید.

بعد از این کار با کمک بوم کسب و کار ی که پر کردید نسبت به ارزیابی وضع موجودتان اقدام کنید.

بوم کسب و کار یک ابزار تحلیلی است. با دیدن تمام اجزاء در یک صفحه نقاط قابل بهبود کسب و کارتان که ممکن است از دیدتان پنهان مانده باشد را به راحتی پیدا خواهید کرد.

سپس با توجه به موارد قابل بهبود در کسب و کارتان بار دیگر نسبت به پر کردن بوم کسب و کار اقدام کنید.

به این طریق نقشه راه مناسبی برای ارتقا دادن و پیشرفت در کسب و کارتان در دسترس شما قرار می‌گیرد.

توصیه می‌کنم یا دو بوم کسب و کار مجزا بنویسید ، یکی برای وضعیت موجود و فعلی شما و دیگری برای وضعیت مطلوبی که می‌خواهید به آن برسید ،

و یا در یک ” بوم مدل کسب و کار ” از دو رنگ برای نوشتن هر یک از وضعیت‌ها – موجود و مطلوب – در هر بلوک استفاده کنید

یا از استیکرهایی با دو رنگ متفاوت برای این کار استفاده کنید.

در نظر داشته باشید که بوم کسب و کار جز زنده‌ای از کسب و کار شماست و با هر تغییر در قسمت‌های مختلف کار شما ، نیاز به بازبینی و تغییر دارد.

چون بر اساس تحلیل‌های بوم مدل کسب و کار است که شما استراتژی‌های خود را می‌توانید به روز کنید.

اجزای بوم کسب و کار

حالا که با کلیت بوم مدل کسب و کار و نحوه کارکرد آن آشنا شدیم بیایید نگاهی هم به اجزاء سازنده آن بیندازیم،

در اینجا به صورت مختصر و در حد آشنایی هر یک از ۹ بلوک را جداگانه شرح می‌دهیم

در صورت علاقمندی برای مطالعه بیشتر هر کدام از بلوک‌ها لینکی در آخر هر پارگراف قرار داده‌ام

۱- ارزش پیشنهادی

دراین بلوک مزیتی که ما برای مشتریانمان ایجاد می‌کنیم که منجر به دوست داشتن محصول یا خدمات ما و خرید می‌شود ، قرار دارد.

ارزش پیشنهادی ، مزیتی است که ما بیشتر از دیگر رقبا به مشتریان خودمان ارائه می‌کنیم؛

شاید بگویید این مزیت را چگونه می‌توان به وجود آورد. ساده‌ترین راه این است که یکی از نگرانی‌های مشتریانمان را حل کنیم؛ یا راه حل نوینی برای نیازهای سابق مخاطبانمان بیابیم.

در کل باید بتوانیم کاری را راحت‌تر از قبل برایشان میسر کنیم.

در بلوک ارزش پیشنهادی باید به تجربه‌ای که مشتری از برخورد با کسب و کار ما احساس می‌کند توجه ویژه‌ای داشت.

در واقع ارزش پیشنهادی ما باید به گونه‌ای باشد که مشتری ما را در ذهن خود بیاد آورد.

این مفهوم تجربه مشتری مطلب مهمی است که تقریبا در تمامی بلوک های بوم باید به آن توجه داشت. مخصوصاً در بلوک ارزش پیشنهادی

در بلوک ارزش پیشنهادی به این موضوع می پردازیم که:

“به هر بخش از مشتریان چه ارزشی فوق العاده‌ای را ارایه می‌کنیم؟”

این به خلاقیت و پتانسیل‌های فردی و سازمانی شما بستگی دارد.

در واقع ، ارزش پیشنهادی مورد نظرتان باید شما را از رقبایتان متمایز سازد.

این تمایز باعث می‌شود به جای رقابت با سایرین و بازار محدود با ارزش پیشنهادی مناسب وارد بازار اختصاصی و بدون رقیب خود شوید.

بلوک ارزش پیشنهادی ، ارزش را از طریق المان‌های (کمی و کیفی) مختلفی تعیین می‌کند.

از جمله: تازگی، عملکرد، سفارشی‌سازی، انجام رساندن کار، طراحی، برند و خوش‌نامی، قیمت، کاهش هزینه‌ها، کاهش ریسک، دسترسی‌پذیری ،راحتی و آسایش و …

فقط باید این نکته را در نظر داشت که آنچه که ویژگی کالا یا خدمات ماست و سایر رقبا نیز آنها را ارائه می‌کنند. ارزش پیشنهادی به حساب نمی‌آید.

مثلاً در مشاغل خدماتی احترام به مشتری ، حداقل حق مشتری است نه ارزش پیشنهادی ما

نمونه مدل کسب و کار و آشنایی با بوم مدل کسب و کار فیسبوک

نمونه مدل کسب و کار ممکن است راه بهتری برای فهم مدل کسب و کار باشد؛ زیرا بسیاری از افراد، مدل‌های کسب و کار را با اسناد طولانی که مشکل، فرصت و راه حل یک شرکت و همچنین پیش‌بینی دو تا پنج ساله برای هزینه‌ها و درآمدها را در متن توصیف می‌کنند، اشتباه می‌گیرند.

اما نیازی نیست که مدل‌ کسب و کار سندی طولانی باشد. یک سند مختصر و تصویری یک روش موثر برای تقطیر عناصر اصلی استراتژی شما و اطمینان از درک همه افراد از رویکرد کسب و کار شماست.

برای شناخت بهتر در این زمینه، به مقاله مدل کسب و کار ما مراجعه کنید!

در زیر نمونه مدل کسب و کار شرکت “فیس‌بوک” آورده شده است که می‌توانید برای ارزیابی عینی آنچه ممکن است چالشی برای کسب و کار شما باشد، استفاده کنید:

نمونه مدل کسب و کار “Facebook”

فیس‌بوک در ایجاد انقلابی در دنیای دیجیتال با اختراع شبکه‌ اجتماعی پیشگام بوده است. امروز بیش از دو میلیارد کاربر در سراسر دنیا دارد که هر روز بیشتر به روند جهانی شدن کمک می‌کنند. در ابتدا در سال 2004 فیس‌بوک در انحصار دانشجویان هاروارد بود، محبوبیت این سایت به قدری افزایش یافت که بنیانگذار آن، مارک زاکربرگ، را به گسترش فیس‌بوک در دامنه‌ای عمومی ترغیب کرد. به همین ترتیب دنیا الین بار با فضای مجازی آشنا شد.

مشخصات شرکت Facebook :

مدیر عامل شرکت: مارک زاکربرگ

دفتر مرکزی: پارک منلو، کالیفرنیا، ایالات متحده آمریکا

تعداد کارمندان (دسامبر 2018): 35587

عمومی یا خصوصی: عمومی

سرپوش بازار (آوریل 2019): 508.58 میلیارد دلار

درآمد سالانه (2018): 55.84 میلیارد

درآمد خالص (2018): 22.11 میلیارد دلار

محصولات و خدمات: Facebook ، instagram ، hatsApp ، Oculus ، Facebook Marketplace ، Facebook Media ، Facebook Messenger ، Facebook Ads ، Facebook watch ، Facebook Games ، Facebook Local ، Facebook Business .

رقبا: اپل در پیام رسانی، گوگل در تبلیغات، آمازون در تبلیغات، Tencent در شبکه‌های اجتماعی و پیام رسانی، YouTube در ویدئو، توییتر، اسنپ چت، LinkedIn ، Pinterest ، Quora ، مایکروسافت، Vkontakte .

بوم مدل کسب و کار فیسبوک

1. بخش مشتریان در بوم کسب و کار فیسبوک

کاربران: بیشتر مشتریان فیس‌بوک از کاربران آن تشکیل شده‌اند. کاربرانی که مایل به برقراری ارتباط و تعامل با افراد مختلف در جهان هستند. فیسبوک اکنون دارای بازار مختص به خود است که در آن امکان خرید و فروش و یا حتی جمع‌آوری کمک برای اهداف خود به کاربران داده می‌شود .

تبلیغات: تبلیغ‌کنندگان، بازاریابان، برند‌ها و تبلیغ‌کنندگان نیز بخشی از مشتریان فیس‌بوک را تشکیل می‌دهند که با قرار دادن تبلیغات و پیشنهادات برای شرکت درآمد کسب می‌کنند .

برنامه نویسان: این سایت همچنین دارای پلتفرم توسعه برنامه‌نویسی و بازی مخصوص به خود است که کاربران می‌توانند در آن از بازی‌هایی لذت ببرند که توسعه‌دهندگان بازی مانند Zynga و Facebook ساخته‌اند .

اتصال جهانی: فیس‌بوک وظیفه خود قرار داده است که رسانه‌های اجتماعی و ارتباطی رایگان را با مردم در سراسر جهان بدون در نظر گرفتن ملیت، مذهب، فرهنگ یا پیش‌زمینه آن‌ها گسترش دهد .

اشتراک عقاید: فیس‌بوک بستری است که افراد مختلف در آن می‌توانند با یکدیگر تعامل داشته و خود را در معرض فرهنگ‌ها، تجربیات و ایده‌های مختلف قرار دهند .

ارتباطات جهانی: بسیاری از منتقدان مشهور اظهار داشتند که فیس‌بوک سهم مهمی در تقویت درک مشترک دارد و تلاشی پیشگامانه در جنبش جهانی سازی است .

انتشار برند: فیس‌بوک بستری است که در آن می‌توانید استعدادها و کسب و کار خود را به نمایش بگذارید.

دسترسی آسان: محدودیت زمانی در شبکه آن وجود ندارد و هر آنچه را که می‌خواهید می‌توانید جستجو کرده و بیابید.

گسترش کسب و کار: بستری برای استفاده از کسب و کار شما فراهم شده که در آن می‌توانید از شرکت خود یا هر شرکت دیگر حمایت مالی کرده و یا با آن خرید و فروش کنید .

واقعیت مجازی: با خرید Oculus ، فیسبوک در زمینه توسعه سخت‌افزار واقعیت مجازی کار می‌کند .

زیرساخت پرداخت: کاربر می‌تواند کالاها یا برنامه‌های دیجیتالی را با استفاده از خدمات پرداخت فیس‌بوک از کسب و کارها و توسعه‌دهندگان خریداری کند .

1. برد کانال‌ها در بوم مدل کسب و کار فیسبوک

اینترنت: اولین پیش نیاز فیسبوک، اینترنت برای دریافت خدمات آن است. فیسبوک از طریق اینترنت، لپ تاپ، کامپیوتر، تبلت و تلفن‌های هوشمند فعالیت می‌کند .

وب سایت و برنامه‌های تلفن همراه: فیسبوک با استفاده از وب سایت و برنامه تلفن همراه خود به کاربران بیشتری خدمت‌رسانی می‌کند. فیسبوک از طریق سایت خود به تبلیغ‌دهندگان این امکان را می‌دهد تا محصولات خود را به بازار عرضه کنند. بسیاری از چهره‌های عمومی و افراد مشهور نیز در تلاش‌های کانال سازی فیس‌بوک سهیم بوده‌اند .

ابزارها و API های توسعه دهنده شخص ثالث .

سکوی سلف سرویس: شبکه و سایت فیسبوک، کاربر پسند است و از طریق دستورالعمل‌های خود به کاربران جدید در ساخت حساب و هویت فیس‌بوکی کمک می‌کند. کاربران به تدریج کار با پلتفرم را یاد گرفته و بعدها به آسانی از آن استفاده می‌کنند .

سایت خودآموز: شما می‌توانید با یافتن دوستان بیشتر از طریق پروفایل جدید خود، بازدید آنلاین خود را گسترش دهید .

فروش جهانی : فیس‌بوک یک سازمان فروش گسترده جهانی دارد که مستقیماً با آژانس‌های تبلیغاتی و فروشندگان آگهی همکاری می‌کند. هدف این سازمان جذب، حفظ و حمایت از تبلیغ‌کنندگان کسب و کار است .

1. شرکای اصلی در بوم مدل کسب و کار فیسبوک

خالقین محتوا: مانند فیلم‌ها، برنامه‌های تلویزیونی، بازی‌ها، موسیقی، مقالات و اخبار .

شخص ثالث: پلتفرم فیس‌بوک همزمان با رشد خود شرکای جدیدی برای ادامه این رشد جذب می‌کند. توسعه دهنده‌های سیستم عامل تلفن همراه( iOS ، اندروید )، شرکت‌های کارت اعتباری (ویزا، پی پال)، تولیدکنندگان گوشی (اپل، سامسونگ) و توسعه‌دهندگان مرورگر (سافاری، کروم، فایرفاکس) با فیس‌بوک همکاری کرده‌اند .

1. فعالیت‌های کلیدی در بوم مدل کسب و کار فیسبوک

توسعه و نگهداری سیستم عامل: فیس‌بوک بستری است که فعالیت‌های بی‌شماری را تولید می‌کند. در کنار توسعه برنامه‌نویسی و بازی یکی دیگر از این‌ها توسعه وب است .

نگهداری و امنیت داده‌ها: فیس‌بوک در تقویت امنیت حریم خصوصی و داده‌های کاربر سرمایه‌گذاری می‌کند .

ایجاد مشارکت و توسعه پیشنهاد جدید: فیس‌بوک فعالیت‌های دیگری مانند پروژه‌ها، بازاریابی، توسعه نرم‌افزار و سایر اشکال نوآوری را ارائه می‌دهد.

خرید استراتژیک: مانند خریدن Instagram ، WhatsApp ، Oculus که در طول زمان توسط فیس‌بوک انجام شده.

حفظ مقررات دولتی: رعایت قوانین در کشورهای مختلف برای فعالیت‌های فیس‌بوک ضروری است .

بسترهای نرم افزاری: فیس‌بوک از پلتفرم خود به عنوان منبع اصلی برای دسترسی به کاربران و تبلیغات بیشتر استفاده می‌کند. هرچه دسترسی کاربران بیشتر باشد، شرکت‌های بازدید بیشتری نیز دریافت می‌کند .

شبکه: شبکه فیس‌بوک فرصت‌های ارتباطی بی حد و حصر را برای کاربران خود فراهم کرده است .

استعداد فناوری: فیس‌بوک به فناوری و مجموعه کارکنان با استعداد خود افتخار می‌کند. این قضیه به استخدام و حفظ کارکنان فیس‌بوک با استفاده از ارزش مارک آن کمک کرده.

1. ساختار هزینه در بوم مدل کسب و کار فیسبوک

بسترهای نرم افزاری: بیشتر هزینه‌هایی که فیس‌بوک متحمل شده در سیستم عامل آن است که میلیون‌ها کاربر را در سراسر جهان به هم وصل می‌کند .

تعمیر و نگهداری داده‌ها: به دلیل نحوه مدیریت، ذخیره و محافظت از اطلاعات خود فیس‌بوک مجبور است هزینه نگهداری مراکز داده، خرید تجهیزات و ارتقا را متحمل شود.

هزینه خرید محتوا: پرداخت به تولیدکنندگان محتوا برای افزایش تعامل کاربران .

تحقیق و توسعه: فیس‌بوک بیشتر تلاش خود را در رشد سیستم عامل خود متمرکز می‌کند که سرمایه‌گذاری‌های پرهزینه‌ای را می‌طلبد .

بازاریابی و تبلیغات: استراتژی بازاریابی فیس‌بوک حول مخاطب و چگونگی افزایش تعداد آن است. این امر به طور فزاینده‌ای برای آن‌ها هزینه دارد .

خدمات مشتری:بوم کسب و کار چیست؟ فیس‌بوک برای بازخورد مشتریان خود ارزش قائل است. این شرکت سرمایه‌گذاری قابل توجهی در ارائه خدمات خود به مشتریانی که تازه وارد هستند و یا برای مدیریت حساب‌های خود به کمک نیاز دارند، انجام می‌دهد .

برای آشنایی با طرح کسب و کار روی آن کلیک کنید!

1. جریان درآمد در بوم مدل کسب و کار فیسبوک

درآمد آگهی: حیاتی‌ترین سیستم درآمدزایی برای فیس‌بوک در برنامه تبلیغاتی آن است. بیشتر درآمد آن (99٪) فقط از طریق تبلیغات تأمین می‌شود. این شرکت همیشه توسط تبلیغات خود حمایت شده و قطعاً در این مسیر ادامه خواهد داد .

تبلیغات خود سرویس

• با استفاده از پلتفرم خود سرویس فیس‌بوک برای تبلیغات، شما وارد صفحه “ following ” فیس‌بوک شده و کمپین تبلیغاتی خود را ایجاد کنید .
• این تبلیغات را می‌توان در ستون‌های فرعی مانند رویدادها، گروه‌ها، صفحات نمایه و سایر برنامه‌ها در فیس‌بوک نشان داد .
• فیس‌بوک از تبلیغات خود برای مخاطبان هدف استفاده می‌کند که متناسب با سن، جنسیت و ارتباطات متنوع است .
• همچنین به شدت به رستوران‌ها، پزشکان، وکلا، و بسیاری از مشاغل کوچک یا حرفه‌ای متکی است تا از تبلیغات سلف سرویس خود برای درآمدزایی استفاده کند .

تبلیغات نامزدی:

• فیس‌بوک جدا از تبلیغات خود سرویس، درآمدی اضافی از “تبلیغات تعامل” نیز مطالبه می‌کند .
• این تبلیغات در صفحه اصلی فیسبوک قرار می‌گیرند و به عنوان راه‌حل‌های اصلی برای برند‌های بزرگ در نظر گرفته می‌شود .
• تنها کاری که کاربر باید انجام دهد ورود به سیستم است و می‌تواند با برخی از این تبلیغات در سمت راست صفحه اصلی سایت ارتباط برقرار کند .
• فیس‌بوک در تلاش است تا تبلیغات خود را برای جذب آگهی‌های تجاری افزایش دهد .
• برخی از آثار در قالب Brand Lift خلق شده‌اند. این مورد، برندهای بزرگ را ترغیب می‌کند تا کمپین‌های تبلیغاتی خود را از نظر کارآیی آزمایش کنند .

درآمد پرداختی

هزینه‌ایی است که فیس‌بوک از جامعه توسعه‌دهندگان یا عمده‌فروشان برای استفاده از زیرساخت پرداخت فیس‌بوک، دریافت می‌کند. فیس‌بوک برای معاملات زیر در سیستم عامل خود هزینه‌ اخذ می‌کند:

• معاملات ویژه در Marketplace
• فروش محصولات دیجیتالی مانند تراشه‌های پوکر Zynga
• فروش برنامه‌ها از توسعه‌دهندگان
• انتقال پول به دوستان
• هزینه معاملات صندوق جمع‌آوری و غیره

فروش Oculus

فیسبوک محصولات واقعیت مجازی “Oculus” (VR) را می‌فروشد و مقدار کمی از فروش آن درآمد دارد .

کلام آخر

صرف نظر از ملیت، پیشینه، قاره یا مکان، تا زمانی که اتصال به اینترنت داشته باشید، فیسبوک برای شما همیشه در دسترس است. در جهان امروز که ارتباطات بیش از هر زمان دیگری رشد کرده، بعید است که مردم جهان حتی برای سایت‌های جایگزین مانند توییتر، اسنپ چت یا اینستاگرام این بستر را رها کنند.

مدل کسب و کار فیسبوک نوآوری در سطح جهانی برای نزدیک شدن به آرمان امپریالیستی (سرمایه داری)، یعنی گلوبالیزاسیون (حکومت جهانی) است. فیسبوک روز به روز انسان‌ها با فرهنگ‌ها و اعتقادات مختلف را با هم آشناتر کرده و روابط فرهنگ‌های مختلف نسبت به هم را بهبود می‌بخشد.

بوم مدل کسب و کار (BMC) و اجزاء آن

آیا تاکنون کسی از شما خواسته تا کلیات کسب و کارتان را در زمانی حدود 10 دقیقه، توضیح دهید؟ بهترین شیوه‌‎ای که برای ارائه این توضیح کوتاه اما کامل، می‎‌توان معرفی کرد استفاده از BMC می‌‎باشد. احتمالا چندان با این مفهوم و اینکه بوم مدل کسب و کار چیست، آشنا نباشید.

اولین بار فردی به نام الکساندر استروالدر در کتاب خلق مدل کسب و کار، این مفهوم را مطرح کرد. او در کتابش عنوان کرد که استفاده از بوم مدل کسب و کار باعث می‎شود صاحبان کسب و کارها، مسیر روشن و دقیقی برای موفقیت خود ترسیم کرده و با وضوح و البته سرعتی بیشتر، به اهداف گوناگون خود دست یابند.

ما در این مقاله از آژانس دیجیتال مارکتینگ دیجیتالیکس، قصد داریم شما را با اصطلاح پرکاربرد بوم مدل کسب و کار و اجزاء 9 گانه آن آشنا کنیم. تا انتها همراه ما باشید.

بوم مدل کسب و کار (Business Model Canvas) چیست؟

بوم مدل کسب و کار چیست؟ باید گفت که Business Model Canvas که به اختصار به آن BMC گفته می‌شود؛ طرحی جامع است که کلیات یک کسب و کار یا استارتاپ را بیان می‎کند. به عبارت دیگر، این مفهوم نشان می‌‎دهد که یک کسب و کار قرار است چگونه محصولات، ایده یا خدماتش را تولید کرده، از چه طریقی به مشتریان رسانده و در نهایت چگونه به درآمد مورد نظر خود دست یابد؟

اگر بخواهیم به صورت خیلی ساده به این مفهوم را بررسی کنیم، باید بگوییم که BMC، نقشه یک کسب و کار محسوب می‎‌شود. همانطور که می‎دانید نقشه‌‎ها، مسیرهای ناشناخته را برایمان واضح نموده و چه بسیا رسیدن به اهداف، بدون داشتن نقشه، کاری دشوار و حتی ناممکن خواهد بود.

این طرح تمام فعالیت‌‎های یک شرکت را در 9 بخش توصیف می‎کند. در واقع هر یک از این بخش‌‎ها با یکدیگر در ارتباط هستند و به خوبی در BMC شرح داده شده‌‎اند.

در ادامه نام هر یک از این اجزاء را در کنار سؤالی که برای ترسیم همان بخش ضروری است، آورده‌‎ایم.

1. بخش مشتریان: مشتریان کسب و کار من چه کسانی هستند؟
2. ارتباط با مشتریان: چگونه مشتریان خود را جذب و سپس حفظ کنم؟
3. کانال‌های ارتباطی: محصول یا خدمات خود را چگونه و از چه راه‌‏هایی به بازار عرضه کنم؟
4. جریان درآمدی: کسب و کارم چطور قرار است درآمدزایی داشته باشد؟
5. فعالیت‌‏های کلیدی: فعالیت‌‏های استراتژیک شرکت من چیست؟
6. منابع کلیدی: برای کسب موفقیت به چه منابعی نیاز دارم؟ انسانی، فیزیکی و…
7. شرکای کلیدی: چه کسانی و یا چه شرکت‌‏‎هایی می‎توانند به من در تأمین هزینه‌های کسب و کارم کمک کنند؟
8. ساختار هزینه‌ها: در اجرای بوم، چه هزینه‌‏هایی باید صورت بگیرد؟
9. ارزش‌‎های پیشنهادی: مزیت یا مزایای رقابتی محصول من در مقابل محصولات سایر رقبا چیست؟

هر کسب و کار یک بوم مدل کسب و کار

اغلب صاحبان کسب و کارها و استارتاپ‌‎ها در زمان طراحی BMC یک نکته بسیار مهم را فراموش می‏کنند. آن‎‌ها به اشتباه تصور می‏‌کنند می‏توان با استفاده از بوم مدل کسب و کار شرکت‎‌های موفقی همچون دیجی کالا، گوگل و… بوم خود را نیز به درستی طراحی کنند.

این در حالی است که هر کسب و کار، منابع مالی، مشتریان، شرایط و محصولات منحصر به فرد خود را دارد. بنابراین، به هیچ عنوان نباید، BMC یک کسب و کار را در پیش روی خود گذاشته و عینا تمام جزئیات را در بوم خود پیاده کنید.

البته برای روشن شدن ذهن می‎توانید BMC شرکت‎های موفق و مطرح دنیا را مطالعه کنید و این کار در ترسیم یک طرح جامع کمک فراوانی به شما خواهد کرد. اما به یاد داشته باشید که هیچ وقت قرار نیست یک بوم مدل کسب و کار برای تمام کسب و کارهای دنیا جواب داده و منجر به موفقیت همه آن‎ها شود.

اجزای بوم مدل کسب و کار

حال که با بوم مدل کسب و کار بیشتر آشنا شدید، در ادامه قصد داریم هر یک از اجزاء 9 گانه آن را با جزئیاتی بیشتر، معرفی کنیم. همچنان تا انتها همراه ما در دیجیتالیکس باشید.

بخش مشتریان (Customer Segments)

اصولا مشتریان کسانی هستند که باید تلاش کنید تا محصول خود را به آن‎‌‌ها بفروشید. در واقع کسب و کار شما بدون در نظر گرفتن مشتریان‏، با شکست مواجه خواهد شد. چرا که در عرضه محصول باید تمام ویژگی‏‌ها، علائق و خواسته‌‏های مشتریان را در نظر گرفته و براساس همین مؤلفه‌‏ها پیش بروید.

علاوه بر آن، با شناخت مشتریان، می‎توانید محصول دلخواه آن‌‎ها را شناسایی کرده و نسبت به رقبای خود یک گام جلوتر باشید. بهتر است مشتریان خود را بر مبنای شباهت در سن، تحصیلات، محل سکونت، میزان درآمد و … تقسیم بندی کند و سپس، پرسونا (Persona) هر یک از گروه‏‌ها را تعریف کنید. برای آشنایی بیشتر با مبحث پرسونای مخاطب و مراحل طراحی آن، به این مقاله رجوع کنید.

ارتباط با مشتریان (Customer Relationships)

حال که دانستید مشتریان‎تان چه کسانی‌‎اند، نوبت به این موضوع می‎رسد که نوع ارتباط خود را با گروه‌‏های مختلف مشتریان مشخص کنید. مثلا، با توجه به نوع محصول و نحوه سرویس دهی بهتر است با مشتری ارتباط حضوری داشته باشید یا تلفنی یا از طریق ایمیل؟

کانال‌ها (Channels)

منظور از کانال‎‌‌ها، راه‌‎ها و روش‎‌‌های برقراری ارتباط با مشتریان است. شما از طریق کانال‎‌‌های کسب و کار خود می‎توانید نه تنها به عرضه محصول بپردازید، بلکه خدمات پس از فروش و ارزش‎‌‌های محصول را نیز توسط این کانال‎‌‌ها به مشتریان منتقل خواهید کرد. پس در تعیین کانال‏‌ها حساسیت داشته باشید و به راحتی از آن عبور نکنید.

برای تعیین کانال‎‌‌ها، بهتر است از خود بپرسید که تبلیغ محصول از چه طریقی پر بازده‌‎تر است؟ چگونه باید محصول را به دست مشتری برسانم و چرا چنین کانالی را انتخاب کرده‎‌‌ام؟

انواع کانال‎‌‌ها نیز به شرح زیر است:

1. کانال‎‌‌های خصوصی که شامل وب سایت شرکت، شبکه‏‌های اجتماعی که در آن عضو هستید و یا فروش مستقیم می‎شود.
2. کانال‎‌‌های همکار: در اینجا شما از طریق کانال‎‌‌های سایرین مانند وب سایت‌شان اقدام به عرضه محصول و فروش خواهید کرد.

جریان‌های درآمد (Revenue Streams)

جریان درآمدی، منطق و نحوه درآمدزایی، کسب ارزش و یا گرفتن پول از مشتریان را مشخص می‌کند. جریان درآمدی صحیح، یکی از عوامل تأثیرگذار بر موفقیت کسب و کارها است. جریان‎‌‌های درآمدی دارای 2 مدل کسب درآمد زیر هستند:

1. جریان درآمدی مستمر یا تکرار شونده: در اینجا مشتری طی چند مرحله پرداختی دارد و می‎تواند از انواع پشتیبانی یا خدمات پس از فروش بهره مند شود.
2. جریان درآمدی تراکنشی: در این نوع از جریان درآمدی، مشتری پس از خرید یا برخورداری از خدمات، تمام هزینه را یکجا پرداخت می‎کند.

فعالیت‌های کلیدی (Key Activities)

در این قسمت باید مشخص کنید که برای دستیابی به اهداف کسب و کار، باید چه فعالیت‏‌هایی را انجام دهید. فهرستی از آن‎‌‌ها تهیه کرده و در ادامه بخش‌‎های قبلی یادداشت کنید. فراموش نکنید که فعالیت‎‌‌های کلیدی کسب و کار باید در راستای حفظ مشتری، درآمدزایی و ارزش پیشنهادی کسب و کارتان باشد.

انواع فعالیت‌‏های کلیدی در 3 دسته زیر جای می‎‌‌گیرند:

1. تولید
2. حل مسئله و یافتن راه حل برای مشکلات مشتریان
3. پلتفرم: که برای پشتیبانی از محصول بسیار ضروری است. مثلا طراحی یک اپلیکیشن برای ارائه خدمات پشتیبانی از محصول

منابع کلیدی (Key Resources)

حال باید از خود بپرسید که برای انجام فعالیت‌‏های کلیدی و دستیابی به اهداف تعیین شده کسب و کار، به چه منابعی نیاز دارید؟ در ادامه چند منبع کلیدی در پیشرفت بیزنس‌‎ها را آورده‌‎ایم:

1. منابع مالی مانند سرمایه‏‌های نقدی یا اعتباری
2. منابع انسانی مانند نیروی انسانی و کارمندان شرکت
3. منابع فیزیکی مانند تجهیزات شرکت، ساختمان، انبار و وسایل مورد استفاده
4. منابع معنوی مانند اختراعات، ثبت برند و امثال آن .

شرکای کلیدی (Key Partners)

در طول فرایند‌هایی که هر کسب و کار پشت سر می‎گذارد، گاهی نیازمند شراکت و همکاری با سرمایه گذاران است تا از این طریق ریسک بیزنس کاهش یافته و احتمال به دست آوردن منابع افزایش یابد. به همین منظور، نیاز به شریکان و یا تأمین کنندگانی دارید که در پیشبرد اهداف شرکت به شما کمک کنند.

ساختار هزینه‌ها (Cost Structure)

حال به هزینه‏‌های کسب و کار می‎رسیم. در اینجا مشخص می‎کنید که برای دستیابی به هر یک از اجزاء بوم مدل کسب و کار چه هزینه‏‌هایی باید بپردازید؟ مثلا برای دستیابی به یک کانال ارتباطی مثل راه اندازی سایت، چه مقدار هزینه‏ را باید نظر بگیرید.

به عبارت دیگر، باید بکوشید تا هزینه‏‌های کسب و کار را پیش بینی کنید و برای کاهش حداکثری آن نیز برنامه‎‌ای منسجم داشته باشید. مثلا به جای استخدام 6 نفر نیروی انسانی مبتدی، یک نیروی انسانی متخصص را استخدام کرده و توسط او به 2 نفر نیروی مبتدی آموزش‎‌‌های لازم را بدهید. اینگونه میزان بهره وری افزایش یافته و میزان هزینه‌‏های پرداخت دستمزد کاهش می‌یابد.

ارزش‌های پیشنهادی (Value Proposition)

ارزش پیشنهادی به صورت ساده، همان ارزش افزوده‌‏‎ای است که برای مشتریان ایجاد کرده‌‎اید. این ارزش‌‎ها باید منحصر به فرد بوده و نسبت به ارزش‌‎های پیشنهادی رقبا، در سطح بالاتری بوم کسب و کار چیست؟ قرار داشته باشند. مثلا برای تولید محصولی که از قبل در بازار وجود داشته، باید امکانات جدید و کاملا متفاوتی را به ان بیفزایید تا مشتریان به سمت محصولتان جذب شده و سراغ رقبای متعددتان نروند.

و در پایان

در این مقاله از دیجیتالیکس، ضمن اشاره به این موضوع که بوم مدل کسب و کار چیست، به معرفی اجزاء 9 گانه آن همچون شرکاء کلیدی، فعالیت‏‌های کلیدی، کانال‎‌‌های ارتباط با مشتریان، ساختار هزینه‌‎ها و… پرداختیم.

آیا شما نیز بوم مدل کسب و کارتان را طراحی کرده‎‌اید؟ به نظرتان BMC تا چه حد در دستیابی به اهداف و پیشرفت کسب و کارتان اهمیت دارد؟ نظرات ارزشمند خود را با ما در دیجیتالیکس به اشتراک بگذارید.

اگر شما نیاز به مشاوره کسب و کار یا راه اندازی و مشاوره استارتاپ دارید می‌توانید با مشاوران دیجیتالیکس ارتباط برقرار کنید.

تکمیل بوم کسب و کار گامی ضروری برای کارآفرینان

رئیس باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی زاهدان گفت: تکمیل بوم کسب و کار گامی ضروری برای کارآفرینان است؛ چراکه این بوم می‌تواند چالش‌های کارآفرینان را مشخص و راهکارهای عملیاتی ارائه کند.

نصرت گنجعلی در گفتگو با خبرنگار گروه استان‌های خبرگزاری آنا با اشاره به برگزاری وبینار آموزشی اصول طراحی بوم کسب و کار اظهار کرد: در راستای اجرای دوشنبه‌های وبیناری باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، وبینار ملی بوم مدل کسب و کار توسط باشگاه پژوهشگران دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان برگزار شد.

وی افزود: در این وبینار سیدمهدی جوادزاده عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان و مدرس کارآفرینی با بیان اینکه بوم مدل کسب‌ و کار، ابزار مدیریتی برای توصیف، طراحی و اختراع مدل کسب‌ و کار است بر این نکته تأکید کرد که خیلی از افرادی که قصد راه‌اندازی یک کسب و بوم کسب و کار چیست؟ کار را دارند، نمی‌دانند باید از کجا آغاز و به چه موضوعاتی فکر کنند.

رئیس باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان واحد زاهدان بیان کرد: بوم مدل کسب‌وکار در واقع نموداری تصویری است که بخش‌های مختلفی دارد. هریک از این بخش‌ها به تشریح ارزش‌ها، زیرساخت، مشتریان یا امور مالی مربوط به یک شرکت یا محصول اختصاص دارد.

گنجعلی عنوان کرد: بوم مدل کسب‌ و کار کمک می‌کند تا شرکت‌ها بتوانند با ترسیم تعامل میان بخش‌های مختلف کسب‌ و کار خود، فعالیت‌های خود را به شکلی هماهنگ به پیش ببرند.

وی خاطرنشان کرد: تکمیل بوم کسب و کار گامی ضروری برای کارآفرینان است که این بوم می‌تواند چالش‌های کارآفرینان را مشخص و راهکارهای عملیاتی ارائه کند. برای هر کسب و کار باید کالا یا خدماتی تولید شود که مورد نیاز مشتریان باشد، نه کالایی که در ذهن فرد وجود دارد.

رئیس باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان واحد زاهدان ادامه داد: بوم مدل کسب و کار، نقشه راه کسب و کارها برای اجرای پروژه‌های کوچک و بزرگی است که با هدف سوددهی و درآمدزایی شروع به فعالیت می‌کنند.

گنجعلی یادآور شد: در این جلسه موضوعاتی مانند بوم مدل کسب و کار را چگونه باید تکمیل کرد، بوم مدل کسب و کار را چه‌طور باید طراحی کنیم، بوم کسب و کار چیست و چرا هر استارت‌آپی به آن نیاز دارد، بخش مرکزی بوم، بحث‌های مربوط به ارزش‌آفرینی و ارزش پیشنهادی کسب و کار و بحث‌ها و دغدغه‌های مربوط به فضای هسته کسب و کار و بحث‌ها و پرسش‌های مربوط به مشتری و ارتباط با مشتری مطرح شد.

به گزارش آنا، وبینار آموزشی اصول طراحی بوم کسب و کار توسط باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، انجمن‌های علمی، سرای نوآوری گیاهان گرمسیری و داروهای گیاهی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان و با راهبری اداره کل هدایت و توانمندسازی ستاد مرکزی باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان برگزار شد.

بوم کسب و کار چیست و چطور آن را طراحی کنیم؟

هر کاری نقشه و برنامه ‌می‌خواهد؛ از ساخت یک خانه گرفته تا نوشتن یک نرم افزار برای موبایل، همگی نیاز به برنامه دارد. در دنیای کسب و کار و استارتاپ نیز داشتن نقشه و برنامه‌ای قابل فهم به همان اندازه مهم است بوم کسب و کار چیست؟ و بدون آن، کارها به درستی پیش نمی‌رود. برای این منظور می‌توان از ابزاری به نام بوم کسب و کار استفاده کرد. در این مقاله از استارتاپت، بوم کسب و کار را تعریف می‌کنیم، اجزای مرتبط با آن را توضیح می‌دهیم، چگونگی نوشتن و استفاده از آن را شرح می‌دهیم و دو ستون مهم هر تجارتی را که «مدل کسب و کار» و «طرح کسب و کار» نام دارند،‌ تعریف می‌کنیم.

تعریف مدل کسب و کار چیست؟

یک مدل کسب و کار «Business Model»، طرحی کلی برای چگونگی کسب درآمد از طریق فروش محصولات و کسب سود و ارزش است. این ارزش می‌تواند در زمینه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و موارد دیگر باشد.

در مدل کسب و کار، سرویس‌ها و محصولات شناسایی می‌شوند، بازار مورد هدف بررسی می‌شود و هزینه‌های پیش‌بینی و مورد انتظار، سامان‌دهی می‌شوند. به طور کلی، هسته مدل کسب و کار شرح می‌دهد که چه محصولاتی، برای چه مشتریانی باید به فروش برسند و تمامی زوایای درآمد‌ها و هزینه‌ها تحت نظر قرار می‌گیرد. از دل مدل کسب و کار، راهی قاعده‌دار یافت می‌شود که با ارائه محصولات و سرویس‌های با ارزش برای مشتریان خاص، ارزشی دراز مدت برای آن کسب و کار شکل می‌گیرد.

البته خلق یک مدل کسب و کار فقط مربوط به درآمزدزایی نیست، بلکه جامع‌تر از این حرف‌ها است. یک کسب و کار و المان‌های درون آن‌ باید به نوعی باشند که مشتری در اولین برخورد با محصولات یا سرویس‌ها راضی باشد و باز هم دوباره به سراغ این‌ها بیاید. همچنین یک مدل کسب و کار به این معنی است که چطور می‌توانید با خدمات خود راه حلی برای مشکلات مردم ارائه دهید. یا حتی به این معنی است که چگونه تامین‌کنندگان می‌توانند از طریق آن، کسب و کار خود را رشد دهند.

به طور خلاصه، زمانی که تمام این قطعات کنار یکدیگر قرار بگیرند، مدل کسب و کار را شکل می‌دهند.

چه مدل کسب و کاری بهتر است؟

چطور می‌توان مدل کسب و کار درست را برای خود انتخاب کرد؟ هیچوقت نمی‌توان جوابی قطعی برای این سوال پیدا کرد. چرا که کاملا به حوزه عملیاتی و هزینه‌ها بستگی دارد، اما می‌توانید مشخص کنید که چه مدل کسب و کاری را می‌خواهید آغاز کنید.

برای مثال اگر قصد راه‌اندازی یک کارخانه را دارید، باید مدل کسب و کار کارخانه‌های موفق را بررسی کنید. اگر قصد طراحی یک نرم افزار را دارید، باید مدل کسب و کار برنامه‌نویسان موفق را دنبال کنید.

از خود بپرسید:

• چگونه محصولات و سرویس‌های من به مشتریان سود می‌رسانند؟
• چگونه می‌توانم از این طریق درآمد داشته باشم؟
• مشتریان مورد هدف من چه کسانی هستند؟
• استارتاپی بوم کسب و کار چیست؟ که قصد راه‌اندازی آن را دارم چقدر هزینه دارد؟
• و بسیاری موارد دیگر…

چطور یک مدل کسب و کار مشخص کنیم؟

کسب و کارهای موفق و پایدار، مدل کسب و کارهایی را دنبال می‌کنند که نیازهای مشتریان را با قیمتی رقابتی و هزینه‌هایی قابل تحمل رفع کند؛ اما در طول زمان و با تغییر محیط و بازار درخواستی محصولات و سرویس‌ها، این شرکت‌ها مدل کسب و کار خود را تغییر می‌دهند.

مدل‌های کسب بوم کسب و کار چیست؟ و کار مختلفی وجود دارند. مانند فروش مستقیم، حق امتیاز، تبلیغات، شعبه‌ها و مغازه‌ها و خیلی موارد دیگر. اما به طور کلی، دو بخش برجسته مدل کسب و کار، هزینه‌ها و قیمت‌گذاری‌ها هستند. بهترین کار این است که پس از مشخص کردن هدف، راه کسب و کارهای موفق را به نسبت ابعاد کاری خود طی کنید.

طرح کسب و کار چیست؟

به طور کلی، طرح کسب و کار به معنی نوشته و برنامه‌ای رسمی است که در آن اهداف و مقصد نهایی کسب و کار تعیین می‌شود و برنامه‌های چگونگی رسیدن به این مقصود را نیز مشخص می‌کند. چه بخواهید نظر سرمایه‌گذاران را به خود جلب کنید یا مسیری برای خود و شرکت تعیین کنید،‌ هر بوم کسب و کاری نیاز به نوشتن یک طرح کسب و کار دارد. بنابراین حتی یک طرح کسب و کار پر جزییات و واضح، شما را به جاده‌ای از ایده‌های تجاری معتبر هدایت می‌کند و آگاهی بزرگی در زمینه اقتصادی و رقابتی می‌دهد.

یک طرح کسب و کار باید حداقل اهداف ۳ تا ۵ سال آینده کار شما را مشخص کند و هزینه‌ها را نیز در بر بگیرد. این کار باعث می‌شود تا برای مواردی که انتظارش را دارید آماده شوید.

چطور طرح کسب و کار خود را بنویسیم؟

یک طرح کسب و کار باید حتما شامل موارد زیر باشد.

• خلاصه اجرایی: یک نگاه کلی از کسب و کاری که مشغول آن هستید یا قصد راه اندازی آن را دارید.
• توضیحات شرکت: توضیح دهید که چه کاری انجام می‌دهید.
• آنالیز بازار: تحقیقات خود در صنعت، بازار و رقبا را روی کاغذ بیاورید.
• سازمان و مدیریت: کسب و کار و ساختار مدیریتی خود را بنویسید.
• سرویس‌ها یا محصولات: سرویس‌ها یا محصولاتی که ارائه می‌دهید.
• بازاریابی و فروش: چگونه کسب و کار خود را بازاریابی خواهید کرد و استراتژی فروش شما چیست؟
• درخواست منابع مالی: برای سه الی پنج سال دیگر به چقدر پول نیاز دارید.
• ضمیمه: در این قسمت می‌توانید برای جلب توجه بیشتر، در صورت وجود، رزومه، مجوزها و تجارب خود را بنویسید.

با این حال شروع نوشتن یک طرح کسب و کار خوب و با جزییات ممکن است کمی سخت باشد، اما با کمی راهنمایی می‌توانید از پس آن بربیایید. قبل از شروع نوشتن، باید به خوبی تحقیق و آنالیز داشته باشید. محصول، سرویس، بازار و موارد دیگر را حتما بررسی کنید و بدون آن سراغ نوشتن طرح کسب و کار نروید. همچنین روی هدف برنامه خود فکر کنید، آن را سبک سنگین کنید و سپس آن را بنویسید. همچنین فراموش نکنید که برای هر بخش از کار خود، جزییات آن و همچنین دلیل اهمیت آن برای کسب و کار خود را بنویسید.

بوم کسب و کار چیست؟

بوم کسب و کار (Business Model Canvas) راهی برای تشریح و برنامه‌ریزی چگونگی خلق، ارائه و به دست آوردن ارزش و سهام برای یک کسب و کار است. هر تجارت و استارتاپی، بوم کسب و کار منحصر به فرد خود را دارد. با استفاده از آن می‌توانید مدل کسب و کار خود را تصویر سازی و تست کنید.

اگر بخواهیم در یک جمله بوم کسب و کار را توضیح دهیم، به این معنی است که «ایده تجارت خود را به صورتی کاملا شفاف روی یک کاغذ نشان دهید.» با دسته‌بندی درست هر یک از بخش‌های تجارت خود، می‌توانید به راحتی برای تعریف مدل کسب و کار، تصویر‌سازی انجام دهید، نقاط ضعف کار را کشف کنید و برنامه‌ای را که برای خود تعیین کرده‌اید تست کنید.

بوم کسب و کار توسط یک نظریه‌ پرداز سوئیسی به نام الکساندر اوستروالدر (Alexander Osterwalder) طراحی شد. سادگی این ابزار و مفهومی که شامل مجموعه‌ای از عناصر و المان‌های مدل کسب و کار و ارتباط میان آن‌ها می‌شود، باعث شد تا به سرعت میان بسیاری از فعالان دنیای تجارت مورد توجه قرار بگیرد.

اجزای بوم مدل کسب و کار

در تعریف مدل کسب و کار، ۹ مرحله وجود دارد که باعث ایجاد یک بوم کسب و کار مناسب می‌شود.

۱. بخش مشتریان

این قسمت از بوم کسب و کار،‌ به بررسی و عمل دسته‌بندی مشتریان در گروه‌های مشخص مانند سن، جنسیت، علایق و موارد دیگر می‌پردازد. چرا این بخش مهم است؟ زیرا کسب و کار بدون در نظر گرفتن مشتری نابود می‌شود. بنابراین باید ببینید برای چه دسته از مردمی فعالیت می‌کنید. مشکلات چه افرادی را قرار است حل کنید. کدام گروه از مردم قرار است به شرکت شما ارزش اضافه کنند. تمرکز روی کدام رده سنی می‌تواند باعث رشد کسب و کار شما شود.

۲. ارزش پیشنهادی

ارزش پیشنهادی یک کسب و کار، ترکیبی از محصولات و سرویس‌هایی است که برای مشتری عرضه می‌کنید. همچنین توضیح می‌دهد که بخش مشتریان چه سودی از محصولات و سرویس‌ها، چه در زمینه کیفیتی و چه در زمینه کمیتی خواهند برد.

۳. کانال‌ها

رسانه‌هایی که از طریق آن‌ها، محصولات و سرویس‌های خود را به بخش مشتریان ارائه می‌کنید. این رسانه‌ها می‌توانند شامل مغازه‌ها و توزیع‌کنندگان باشند؛ یا اگر در زمینه نرم‌افزاری فعالیت دارید این موارد می‌تواند شامل استورهای دیجیتالی روی پلتفرم‌های مختلف باشد؛ یا حتی امروزه بخشی از ارائه محصولات از طریق شبکه‌های اجتماعی انجام می‌شود.

۴. ارتباط با مشتریان

برای داشتن سهام مالی رو به رشد، همیشه نیاز به ارتباط با مشتریان به صورت ثابت خواهید داشت. روش‌های زیادی برای این کار وجود دارد: شبکه‌های اجتماعی، دستیارهای شخصی، سلف‌ سرویس‌ها، جوامع مشتریان و بسیاری دیگر از جمله روش‌های ارتباط با مشتریان در تعریف مدل کسب و کار هستند.

۵. جریان‌های درآمدی

این بخش از مدل کسب و کار، یک روش شناسی یا علم اصول، به منظور فروش محصولات و سرویس‌ها به بخش مشتریان است. فروش دارایی، فروش حق اشتراک برای استفاده از سرویس‌ها، دریافت هزینه به منظور وام یا اجاره، فروش مجوز استفاده از یک محصول یا حتی تبلیغات، شامل این بخش می‌شوند.

۶. منابع کلیدی

این منابع، مهره‌های اساسی یک کسب و کار هستند که اجازه می‌دهند، کار خود را پیش ببرید و به آن پر و بال دهید. منابع انسانی، منابع مالی، منابع فیزیکی و منابع فکری شامل این بخش هستند.

۷. فعالیت‌های کلیدی

این بخش شامل عملیاتی است که با انجام آن‌ها، بخش ارزش پیشنهادی خود را گسترش می‌دهید. در حقیقت فعالیت‌های کلیدی برای یک کارآفرین بسیار حیاتی هستند، چرا که با انجام درست آن، مدل کسب و کار شکل می‌گیرد و به مرحله تاثیرگذاری می‌رسد و در نهایت جریان درآمدی شما گسترش پیدا می‌کند.

۸. شرکای کلیدی

شرکای کلیدی، همان مردمی هستند که از طریق ارتباطات مختلف وارد جریان کاری شما می‌شوند، تا کمک کنند کسب و کار به موفقیت بیشتری دست پیدا کند. در تعریف مدل کسب و کار، شرکای کلیدی همانند شبکه‌ای از تامین کنندگان و همکارانی هستند که یکدیگر را کامل کرده و کسب و کار را شکل می‌دهند.

۹. ساختار هزینه

در نهایت این بخش تمامی هزینه‌های مرتبط با شروع یک کسب و کار و گسترش آن را مشخص می‌کند.

نمونه مدل بوم کسب و کار

چطور مدل بوم کسب و کار خود را طراحی کنیم؟

همان‌طور که خواندید، تعریف مدل کسب و کار شامل ۹ بخش است. این ۹ بخش درون یک جدول ساده قرار می‌گیرند که از هر جهت با یکدیگر در ارتباط هستند. اما در عین حال فراموش نکنید که خلاقیت نیز بخش مهمی از مدل بوم کسب و کار است. سایت‌های زیادی هستند که ابزار طراحی مدل بوم کسب و کار را ارائه می‌دهند. می‌توانید از سایت‌هایی نظیر Canvanizer ،Miro ،Glidr شروع به طراحی مدل بوم کسب و کار خود کنید.